مباحثه، تالار علمی فقاهت

[size=large][size=medium]باسمه تعالی
این حدیث سندا و دلالة مورد اشکال است. اما از نظر سند چون سمرة بن جندب از جاعلین و وضّاعین حدیث ناقل آن است. او کسی است که با حضرت نبی اکرم و اهل بیت عصمت عداوت داشت و حدیث معروف لاضرر در حق او صادر شده. او با گرفتن درهم و دینار فراوان به نفع معاویه جعل حدیث میکرد و گفت آیه شریفه فضّل الله المجاهدین علی القاعدین... در حق ابن ملجم نازل شده است. او رئیس شرطه بصره است که هزاران شیعه را بدون جرم به شهادت رساند.
دلالت: این حدیث میگوید هر آنچه را که گرفتی باید تأدیه کنی و به مالک آن باز پس دهی. لکن اینکه اگر بدون افراط و تفریط ذو الید که مالک نیست از بین رفت دلیلی ندارد مثل یا قیمت تالف پرداخت شود. هذا فی الید الامینه
اما در ید عادیه مانند سارق و غاصب نیز میتوان در جایی که اگر در دست مالک هم بود آن مال از دست میرفت مثلا زلزله و سیل عظیمی آمده و همه اموال را از بین برده است؛ در اینجا نیز حکم به عدم ضمان وجیه است.
حصیلة البحث: مفاد این حدیث چیزی بیشتر از سیره عقلاء را نمی رساند و تأسیس ضمان جدید شرعی نیست و ارشاد به بناء و شیوه عقلاء در ضمان است.
نکته: تمام مباحث فوق در فرض تلف است نه اتلاف.