23-بهمن-1401, 18:05
اشکالات به شمول اطلاق لفظی نسبت به مصادیق مستحدثه
در مجموع چهار اشکال مطرح شده و همه هم پاسخ داده شده است و همه ی اشکالات صغروی است، نه کبروی یعنی این اشکالات مانع از ظهور اطلاقی می شوند، نه این که مانع حجیت ظهور شوند.
اشکال سوم: عدم امکان تقیید یا عرفی نبودن تقیید
رابطه ی اطلاق و تقیید در مقام اثبات، ملکه و عدم ملکه است و به همین دلیل، در مقام اثبات، امکان عقلی یا عرفی اطلاق، متفرع بر امکان عقلی یا عرفی تقیید است. بنابراین اگر تقیید عقلا یا عرفا ممکن نباشد، اطلاق هم عقلا یا عرفا ممکن نیست.
در برخی از مصادیق مستحدثه، اطلاق، عقلا ممکن نیست؛ چون تعقل و تصور آن مصادیق، متعذر می باشد مثل انرژی هسته ای و رایانه و...
و در برخی از مصادیق مستحدثه، گرچه تقیید و اطلاق، عقلا ممکن است به این صورت که اولا معصومین علیهم السلام به حدوث آن مصادیق در زمان های آینده یا مکان های دور، إخبار دهند و ثانیا خطاب را تقیید بزنند و آن مصادیق را اخراج کنند، ولی این گونه تقیید، عرفا ممکن نیست و عرف آن را مقبول نمی داند.
پاسخ اول به صورت صغروی به عدم امکان تقیید و اطلاق
تقیید نسبت به همه ی مصادیق مستحدثه، برای متکلم عادی سخت بلکه محال است ولی برای معصومین علیهم السلام ممکن است؛ چون در بالاترین مراتب فصاحت و بلاغت هستند به گونه ای که سخت ترین مطالب و دورترین مطالب از فهم مردم را با عبارتی مختصر و گویا بیان می فرمایند.
پاسخ دوم به صورت صغروی به عدم امکان تقیید و اطلاق
تقیید متوقف بر ذکر موضوعات مستحدثه نیست و ممکن است که از راه دیگری به نتیجه یعنی اطلاق برسیم (چون تقیید ممکن است پس اطلاق هم ممکن می باشد) مثلاً مولا بفرماید: «المسافر مسیرة یوم یقصر بلافرق بین ان تکون وسیلة السفر متوفرة فی هذا الزمان او وسیلة متطورة قد تصنع فی المستقبل»
پاسخ به عرفی نبودن تقیید به صورت صغروی
گرچه تقیید نسبت به متکلم عادی که متکفل بیان احکام شرعی تا روز قیامت نیست عرفی نیست، ولی نسبت به متکلمی که معصوم است و شأنش بیان احکام برای همه ی زمان ها و مکان ها می باشد؛ چون شریعتش طبق آیات و روایات برای همه ی زمان ها و مکان ها است، کاملاً عرفی است.
الفائق ص ۱۵۸ و ۱۵۹
در مجموع چهار اشکال مطرح شده و همه هم پاسخ داده شده است و همه ی اشکالات صغروی است، نه کبروی یعنی این اشکالات مانع از ظهور اطلاقی می شوند، نه این که مانع حجیت ظهور شوند.
اشکال سوم: عدم امکان تقیید یا عرفی نبودن تقیید
رابطه ی اطلاق و تقیید در مقام اثبات، ملکه و عدم ملکه است و به همین دلیل، در مقام اثبات، امکان عقلی یا عرفی اطلاق، متفرع بر امکان عقلی یا عرفی تقیید است. بنابراین اگر تقیید عقلا یا عرفا ممکن نباشد، اطلاق هم عقلا یا عرفا ممکن نیست.
در برخی از مصادیق مستحدثه، اطلاق، عقلا ممکن نیست؛ چون تعقل و تصور آن مصادیق، متعذر می باشد مثل انرژی هسته ای و رایانه و...
و در برخی از مصادیق مستحدثه، گرچه تقیید و اطلاق، عقلا ممکن است به این صورت که اولا معصومین علیهم السلام به حدوث آن مصادیق در زمان های آینده یا مکان های دور، إخبار دهند و ثانیا خطاب را تقیید بزنند و آن مصادیق را اخراج کنند، ولی این گونه تقیید، عرفا ممکن نیست و عرف آن را مقبول نمی داند.
پاسخ اول به صورت صغروی به عدم امکان تقیید و اطلاق
تقیید نسبت به همه ی مصادیق مستحدثه، برای متکلم عادی سخت بلکه محال است ولی برای معصومین علیهم السلام ممکن است؛ چون در بالاترین مراتب فصاحت و بلاغت هستند به گونه ای که سخت ترین مطالب و دورترین مطالب از فهم مردم را با عبارتی مختصر و گویا بیان می فرمایند.
پاسخ دوم به صورت صغروی به عدم امکان تقیید و اطلاق
تقیید متوقف بر ذکر موضوعات مستحدثه نیست و ممکن است که از راه دیگری به نتیجه یعنی اطلاق برسیم (چون تقیید ممکن است پس اطلاق هم ممکن می باشد) مثلاً مولا بفرماید: «المسافر مسیرة یوم یقصر بلافرق بین ان تکون وسیلة السفر متوفرة فی هذا الزمان او وسیلة متطورة قد تصنع فی المستقبل»
پاسخ به عرفی نبودن تقیید به صورت صغروی
گرچه تقیید نسبت به متکلم عادی که متکفل بیان احکام شرعی تا روز قیامت نیست عرفی نیست، ولی نسبت به متکلمی که معصوم است و شأنش بیان احکام برای همه ی زمان ها و مکان ها می باشد؛ چون شریعتش طبق آیات و روایات برای همه ی زمان ها و مکان ها است، کاملاً عرفی است.
الفائق ص ۱۵۸ و ۱۵۹