مباحثه، تالار علمی فقاهت

در مورد شهادت صبی دو روایت داریم که بايد بین آن دو نسبت سنجی کرد.

1. از شهادت صبی سوال شد، حضرت فرمود: لا الا فی القتل.

2. از شهادت صبی سوال شد، حضرت فرمود : تجوز فی الامر الدون و لاتجور فی الامر الکبیر.

قانون کلی در نسبت سنجی بین روایات این است که ما مورد تعارض روایات را پیدا کرد و در همان مورد ببینیم دو روایت چه نسبتی با هم دارند.
در اين دو روایت در دو موضع تنافی وجود دارد:

یکی در امر دون که روایت اول به اطلاقش شامل می‌شود که دلالت بر عدم جواز دارد و روایت دوم در خصوص امر دون نظر دارد. پس در این موضع نسبت عموم و خصوص مطلق است و روایت دوم مقدم می شود.

موضع تنافی دوم در قتل است که روایت اول در خصوص قتل می فرماید تجوز، اما روایت دوم به اطلاق امر کبیر شامل قتل می‌شود، پس در قتل هم رابطه عموم و مطلق است و این بار حدیث اول اطلاق حدیث دوم را تقیید می زند.
نتیجه این می شود که بین این دو روایت تعارضی نیست و هر کدام دیگری در موردی تقیید می زنند.

به این شیوه از جمع بین روایات اشکال شده است که ما در نسبت سنجی باید کل روایت را با کل روایت دیگر بسنجیم نه فقط در موضع تنافی. ممکن است وقتی کل را نگاه کنیم رابطه عموم مطلق باشد و لذا یکی دیگری را تقیید بزند و جمع حاصل شود. لذا با توجه به کل این دو روایت در شهادت صبی باید قائل به تعارض بشویم.