مباحثه، تالار علمی فقاهت

مرحوم خویی فرموده احکام ظاهریه مانند احکام واقعیه از حیث مبدا و منتهی میتوانند با هم تنافی داشته باشند. اما استاد فرموند این فرمایش درست نیست. مقدمه ای برای این بحث مطرح کردند که مربوط به این مطلب است که آیا هر حکم الزامی باید شارع تکلیف داشته باشد؟ ایشان فرمودند لازم نیست هر موضوعی که ملاک الزامی داشته باشد شارع هم تکلیف داشته باشد. نکته ای که لازم است این است که تکلیف حق است برای خداوند بر عباد نه این که حقی برای عباد بر خداوند باشد. لذا خداوند میتواند از این حق خودش در بعضی از موارد رفع ید کند. بله بر خداوند واجب است که تکالیفش خالی از ملاک نباشند اما این که هر ملاک ملزمی را تکلیف داشته باشد این طور نیست. لذا گفته اند تکالیف لطفی است جانب خداوند و این قاعده معروفه احکام عقلیه الطافی است در احکام عقلیه. یعنی عقل حکم میکند که باید عباد وصول به کمال را داشته باشند اما طریقش در همه جا برای عقل روشن نیست و  شارع لطف میکند طریق را با تکالیفش نشان میدهد. بنا بر این مطلب ارسال رسل و انزال کتب هم بر خداوند واجب نیست بلکه لطفی است که خداوند در حق عباد میکند. لذا خداوند در قران تعبیر میکند لقد من الله علی المومنین اذ بعث فهیم رسولا..... یا در آیه دیگری میفرماید یمنون علیک ان اسلموا قل لا تمنوا علی بل الله یمن علیکم....