یکی از مباحث مهم برای فهم دقیق روایات اهل بیت علیهم السلام بررسی نظریات عامه می باشد استاد از قول مرحوم آقای بروجردی نقل می کردند که ایشان فرمودند: فقه اهل بیت حاشیه ی برفقه عامه بوده است وطبعا برای فهم بهتر فقه اهل بیت باید به فقه عامه مراجعه کرد.درتوضیح این فرمایش استاد بیان کردند که این حاشیه بودن به معنای ضعیف تر بودن نیست چه بسا شروح و حواشی که از اصل متن قوی تر هستند.
 درهمین راستا یک بحث اساسی این است که اگر عامه در مساله ای فتوای داشته باشند  شیعیان به همان فتوای عامه عمل می کردند لذا سیره ی متشرعه شکل می گیرد.تقریب دیگری هم بر این مطلب می توان مطرح کرد وآن تقریر معصوم است به این صورت که ا ائمه داب و منشی داشتند که انحرافات عامه را بیان می کردند لذا اگر سکوت امام باشد وفتوایی اکثریت عامه یک مطلب باشد رضایت امام کشف می شود.یکی از شواهد بحث مرفوعه ی محمد بن جمهور است که مطابق آن از رسول خدا نقل شده است که وقتی بدعت ها در امت من ظاهر می شود باید فرد عالم علم خود را اظهار کند درغیر این صورت لعنت خدا بر او باد.[1] شاهد دیگر بحث صحیحه ی معاویه بن وهب است که مضمون آن این است که نزد هربدعتی ولیّ از اهل بیت من می باشد که آن را دفع می کند.با الهام الهی سخن می گوید و حق را آشکار می کند وآن را نورانی می سازد و فریب فریب کاران را رد می کند[2]  

استاد قائینی فرمودند: ضرورت وقوع اشتراک بعید نیست؛ یعنی به حسب حکمت وضع، تحقق اشتراک ضروری است؛ زیرا حکمت وضع، استعمال به داعی تفهیم است و با کثرت استعمالات، وضع صورت می گیرد. بنابر این وقوع اشتراک ضروری است؛ چرا که معانی مورد نیاز بیشتر از الفاظی است که حسن استعمال دارند، چرا که هر گونه ترکیبی بین حروف، در هر زبانی حسن استعمال ندارد و لذا برخی ترکیب های زبان فارسی در زبان عربی وجود ندارد و به حسب لغات، ترکیب ها دارای محدودیت هستند.
به عبارت دیگر حکمت وضع استعمال به داعی تفهیم است و کثرت استعمالات قهرا مستتبع وضع تعینی است پس برای مفاهیم متعدده نیاز به وضع های متعدد بوده؛ زیرا افاده آن با معانی کلیه و معانی مجازیه، مقدور نیست.

فرق عمده بین تقیه و ضرورات دیگر
 
مرحوم محقق خوئی روایت (أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنِ الْمُثَنَّى الْحَنَّاطِ عَنْ عُيَيْنَةَ بَيَّاعِ الْقَصَبِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَدْخُلُ الْمَسْجِدَ فِي الْيَوْمِ الشَّدِيدِ الْحَرِّ فَأَكْرَهُ أَنْ أُصَلِّيَ عَلَى الْحَصَى فَأَبْسُطُ ثَوْبِي فَأَسْجُدُ عَلَيْهِ فَقَالَ نَعَمْ لَيْسَ بِهِ بَأْسٌ[1]) را مربوط به فرض تقیه دانسته اند به این قرینه که به طور معمول و غالب، سائل می‌توانسته به قسمتی از مسجد که مسقّف است رفته و در آنجا بر زمین سجده کند و یا این‌که خاک و یا چوبی پیدا کرده و بر آن سجده کند و یا نماز را تأخیر انداخته و در آخر وقت بر ما یصح السجود علیه سجده کند ولو بعد از این که حرارت خورشید و گرمای زمین کم شود. با این حال سوال از سجده بر ثوب کرده است؛ فلذا ظاهر روایت این است که سائل وارد مساجد أهل سنّت شده و در مقام تقیّه بوده است و واضح است به تاخیر انداختن نماز و دنبال خاک و چوب گشتن خلاف تقیّه است. علاوه بر اینکه بین تقیّه و ضرورات دیگر فرق عمده‌ای وجود دارد به این که در تقیه عدم مندوحه معتبر نیست؛ فلذا هر چند مکلف بتواند نماز را به تأخیر اندازد یا بتواند نماز را در خانه خود اقامه و یا اعاده کند، می‌تواند به جهت تقیه در همان مکان بر چیزی که سجده بر آن صحیح نیست، سجده کند. حال آن که در اضطرار‌های دیگر وی مکلف است به این که نماز را تاخیر اندازد تا سجده بر ما یصح السجود علیه نماید[2].

استاد سید محمد جواد شبیری فرمودند: منظور از بُنان بن محمد که در برخی اسناد وارد شده است عبدالله بن محمد بن عیسی برادر احمد بن محمد بن عیسی می باشد. عبدالله بن محمد بن عیسی توثیق صریح ندارد، اما از دو راه می توان او را توثیق کرد: الف)اکثارروایت اجلاء. ب)عدم استثناء از رجال نوادر الحکمه.98/10/30

عده ای از فقهای عامه در اختلاف زن و مرد در زمان وقوع طلاق قول مرد را مقدم می دانند.با توجه به اینکه نظر عامه در طلاق مبنی بر صحت طلاق بدون شاهد در روایات اهل بیت تخطئه شده است؛ نمی توان قول مرد را از باب اموری که راه رسیدن به آنها منحصرا قول خود شخص هست حجت دانست چرا که شهود هم هستند ومی توانند راجع به زمان طلاق شهادت بدهند.درصورتی که اگر وجود شاهد شرط صحت طلاق نبود مرد می توانست پنهانی طلاق دهد وآن وقت باید از حجیت قول کسی که به فعل مورد نظر فقط از راه اظهار نظر او می توان علم پیدا کرد بحث نمود. با توجه به مبنای شیعه در طلاق باید به سراغ کبرای دیگری رفت که همان حجیت قول ذوالفعل است.98/10/23

سلام علیکم شیخنا
یسال سائل علی اي اساس ديني فقهي الاطباء والحقل الطبي الذين فقدوا حياتهم بسبب الكرونا شهداء


بسم الله الرحمن الرحيم. الجهاد براينا   لايساوى القتال بل هواعم منه خلافا لما يتصور فان ايات الجهاد نزلت في مكة ايضا كقوله تعالى ومن جاهد فانما يجاهد لنفسه ان الله لغني عن العالمين (الاية 6 سورة العنكبوت) وعلى المختار في تعريفه هو  بذل الجهد والطاقة والوسع لاعلاء كلمة الله في الحفاظ على الدين او نفوس المسلمين اوالضعفاء و المظلومين او اعراضهم وكرامتهم وشرفهم او اموالهم . وعليه فان  مجاهدى السلامة وشهداء حفظ النفوس ودفع ورفع المخاطرعن البشرية؛ فانهم مجاهدون وشهداء بلا شك ؛لبذل الجهد والطاقة العالية في الدفاع وحفظ النفوس ودفع ورفع المخاطر والضرر وصيانة المجتمع وحفظ  سلامته . وهو من مصاديق سبيل الله واعلاء كلمة الله  فى جهاد دفاعي في مواجهة عدو فاتك اخطر على البشرية من الجيوش والاسلحة المدمرة (وهذا العدو المدمر هو جائحة  كرونا العالمية سواء كان وايروس كرونا من فعل البشر و ارهاب بيولوجي اوخطا بشري او تطور بيولوجي طبيعي ))؛. فعناصر الجهاد الدفاعى متحققة في جهاد السلامة وشهدائه بلاريب.  ومنطبق عليه تماما.  والله الموفق الاقل_ عباس الكعبي

در روایت منصور بن حازم آمده است: « سَأَلَ بَعْض‏ أَصْحَابِنَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ مَسْأَلَةٍ فَقَالَ هَذِهِ تُخْرَجُ فِي الْقُرْعَةِ ‏»

اگر ریاء در جزء مستحب باشد، موجب بطلان کل عمل خواهد بود، نه از حیث اشتمال مجموعه عمل، به جزء مستحبی فاسد؛ بلکه به جهت ملازمه تکوینی و حقیقی و عقلی بین ریاء در جزء با ذات عمل مشتمل بر جزء مستحب ریائی کل عمل باطل می شود؛ زیرا در حقیقت قصد ریاء در کل عمل به اعتبار اشتمل بر جزء شده است و لذا اگر در قرائت یا قنوت نماز، خشوع ریائی دارد، در ذات نماز قصد ریاء کرده است؛ یعنی قصد ریاء در جزء و قصد ریاء در کل ملازمه دارد؛ چرا که در غیر این صورت، ریاء در جزء تنها موجب بطلان همان جزء خواهد بود. پس اینکه ریاء  در جزء مستلزم ریاء در کل است؛ به جهت ملازمه بین قصد ریاء در جزء و قصد ریاء در کل است و در این نکته بین جزء واجب و مستحب تفاوتی نیست.

مرحوم آخوند می فرمایند گاهی امری مستحب نفسیدر ضمن عمل است و مربوط به عمل نیست؛ بلکه تنها در ظرف عمل محقق می شود؛ اما گاهی جزء عمل است و در فضیلت یا نقیصه آن موثر است.
ثمره عملیه این تفاوت را استاد در چند مورد بیان نمودند:
1- جریان قاعد فراغ