+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20)
+---- انجمن: اصول استاد گنجی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=23)
+---- موضوع: مراتب حکم در نظر آخوند و نائینی و نقد هر دو (/showthread.php?tid=104)
مراتب حکم در نظر آخوند و نائینی و نقد هر دو - اشکذری - 16-بهمن-1391
آخوند: حکم چهار مرتبه دارد: 1. ملاکات 2. انشاء 3. فعلیت 4. تنجز
نائینی: حکم دو مرتبه دارد: 1. انشاء 2. فعلیت
استاد گنجی: تنها یک مرتبه دارد. فعلیت
تقریر: در مرحله ملاکات که اصلا حکمی نیست. مرحله تنجز هم که مربوط به عقل است و نه شارع.
مرتبه انشاء هم بی اساس است شارع وقتی می خواهد حکمی را جعل کند موضوعش را در نظر گرفته و برای آن حکم فعلی جعل می کند پس وقتی موضوع هست حکم هست و وقتی نیست حکمی ندارد.
مثل اینکه درباره حج می گوید یجب الحج علی المستطیع پس درباره غیر مستطیع اصلا حکمی نیست زیرا موضوع که رجل مستطیع است محقق نشده است نه اینکه حکم هست و انشائی است.
RE: مراتب حکم در نظر آخوند و نائینی و نقد هر دو - فقیه - 28-بهمن-1391
در ملاک بله حرف ایشان درست است، ولی در انشاء وفعلیت ظاهرا تمام نباشد،
مثلا مجلس تصویب میکند که هر شخصی باید 20٪مالیات بدهد، ولی میبیند که
این حکم اگر الان عملی بشود باعث شورش مردم میشود، در اینجا میگوید:
این جعل من هست ولی از 2سال دیگر به اجراء‌گذاشته میشود. اصل این جعل
مرحله انشاء‌است واینکه خود او میگوید اجراء ان از دو سال دیگر است مرحله فعلیت است.
مطمئن نیستم ولی ظاهرا استاد ما اقای احمدی شاهرودی این توضیح فرقی که بیان
کردم را به مرحوم ایروانی هم نسبت دادند.
RE: مراتب حکم در نظر آخوند و نائینی و نقد هر دو - اشکذری - 29-بهمن-1391
(28-بهمن-1391, 12:55)فقیه نوشته: در ملاک بله حرف ایشان درست است، ولی در انشاء وفعلیت ظاهرا تمام نباشد،سخن در فرض ثبوتی این مسئله نیست بله تصویر آن ممکن و واقع شده است بلکه در این است که آیا شارع که عالم به جمیع شرایط و ازمنه و ... است چنین کرده است. می گوئیم او که زمان فعلیت حکم خودش را میداند از همین الان برای آن زمان جعل حکم می کند. نه اینکه الان حکم جعل کند لکن چون زمانش نیست یا ... هنوز فعلی نشده است.
مثلا مجلس تصویب میکند
RE: مراتب حکم در نظر آخوند و نائینی و نقد هر دو - مهدی قنبریان - 17-فروردين-1393
مرحوم امام خمینی و مرحوم خوئی هم نظریه آخوند را قبول ندارند.یا علی
RE: مراتب حکم در نظر آخوند و نائینی و نقد هر دو - مهدی قنبریان - 18-فروردين-1393
-مرحوم آخوند نظر خود را در حاشیه رسائل ص70 بیان کرده اند(در تقریرات اصول مرحوم آیة الله فاضل آمده است از برخی عبارات کفایه یک مرتبه پنجم هم استفاده می شود اما توضیحی نفرموده اند،اصول فقه شیعه ج6 ص169 پاورقی)
-مرحوم خوئی معتقدند حکم دو مرتبه دارد:1.مرتبه جعل و انشا 2.مرتبه فعلیت (محاضرات فی اصول الفقه ج5 ص328 و 329)
-مرحوم امام نه چهار مرتبه را قبول دارند و نه دو مرتبه را. شاگرد برجسته ایشان مرحوم آیة الله فاضل در چند موضع نظر ایشان را توضیح داده اند:1.مقدمه مناهج الوصول ج1 ص19 2.سیری کامل در اصول فقه ج6 ص168 و ج10 ص100 و...
نکته)بحث مراتب حکم ارتباط محکمی با بحث از شرائط عامه تکلیف دارد و در خیلی از کتب فقهی و اصولی ضمن بحث شرائط عامه نحوه جعل حکم و مراتب حکم مطرح شده است. یا علی