+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش رجال (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=29)
+--- انجمن: قواعد رجال (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=30)
+--- موضوع: «رجال» نشست مفهوم شناسی توثیق و تضعیف (/showthread.php?tid=105)
نشست مفهوم شناسی توثیق و تضعیف - seyedfarid - 17-بهمن-1391
چکیده مباحث ارائه شده از سوی استاد سید علیرضا حسینی(شیرازی)
دست یابی به مفهوم توثیق و تضعیف از طریق تتبع در استعمال آن‌ها در کلام صاحبان آثار رجالی موضوع این نشست علمی بود.
راویان معرفی شده در کتب رجالی به دو گروه صاحبان آثار مکتوب حدیثی و ناقلان حدیث تقسیم می‌شوند. بررسی آماری نشانگر آن است که غالب رواتی که توثیق و تضعیف شده‌اند، از گروه صاحبان آثار‌اند.
اگرچه اسامی روات از زمان رسول‌الله(ص) در کتب رجالی درج شده‌است، اولین توثیق و تضعیف درباره راویان عصر امام باقر(ع) وارد شده است. این دوران آغاز طرح کلان ائمه(ع) برای سامان‌دهی جامعه شیعه از طریق نشر احکام فقهی بوده است.
جریان غلات به تحریف عقاید و اباحه‌گری رفتاری دامن می‌زند. در برابر امام باقر و امام صادق(ع) جامعه شیعی را از در افتادن به دام این گروه باز‌داشتند.
معرفی روات مورد اعتماد از سوی امام باقر و امام صادق(ع) و نهی از معاشرت با غلات راه‌کاری برای صیانت جامعه شیعه از معارف غالیان بوده است.
فهرست راویانی که از سوی امام صادق(ع) تایید شده‌اند منطبق با طبقه اول اصحاب اجماع است و خصوصیت بارز ایشان فقه‌مداری در نقل احادیث است.
حساسیت بالایی که در میان روات برای اجتناب از انحراف غلات پدید می‌آید موجب می‌شود راویانی که مضامینی شبیه به عقائد غلات را نقل می‌کنند، تضعیف شوند. به طور مثال کسانی که ناقل روایات علم غیب امام اند متهم به غلو و تضعیف می‌شوند. این تضعیفات که مبنای کلامی دارد، حجت نیستند.
غالب راویانی که تضعیف شده‌اند متهم به غلو و ارتفاع در مذهب‌اند.
در برابر، توثیق شدگان کسانی هستند که آثار حدیثی‌شان فقه مدار است.
نزد رجالیون آن دوران ضعف راوی به معنای عدم پذیرش روایاتی است که منفردا نقل می‌کند و به معنای دروغگویی نیست.
راوی ثقه نیز کسی است که روایات منفرد کتاب او قابل اعتماد است.
در این فضا راوی احادیث فقهی که منقولات‌اش با متعارف روایات فقهی هماهنگ باشد، توثیق می‌شود.
نتیجه: معنای توثیق راوی، تایید محتوای آثار حدیثی مکتوب وی و تضعیف به معنای عدم پذیرش روایات منفرد راوی است.
رویکرد رجالی موجود که در پی مکتب رجالی حله پدید آمده است با آنچه در میان رجالیون متقدم رایج بوده ، تفاوت دارد. برای داوری در این باره تاملی فقیهانه با لحاظ قرائن تاریخی لازم است.