+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس سطح (اصولی) (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=18)
+---- انجمن: کفایه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=33)
+---- موضوع: قید در خطابات به هیئت تعلق گرفته یا ماده ؟ (/showthread.php?tid=1062)
قید در خطابات به هیئت تعلق گرفته یا ماده ؟ - میرزا رضا نائینی - 13-اسفند-1396
نزاعی ميان مرحوم آخوند و شیخ:
مرحوم شیخ بر خلاف مشهور، شرط موجود در خطاب هاى تعليقى را متعلق به ماده می داند.
البته شيخ اعظم، اعتراف دارد كه مقتضاى قواعد عربي (متفاهم عرفى و متبادر از ظاهر جمله شرطيّه) همان است كه مشهور گفته اند و در ظاهر قيد، به مفاد هيئت برمىگردد؛ ولى اخذ به اين ظاهر محذور عقلی دارد و به حكم عقل بايد از اين ظاهر صرف نظر كرد
چون به عقيده مشهور، حروف و اسماء اشاره و هيئات موضوع له جزئی دارند و جزئی قابل تقیید نیست
مرحوم آخوند كلام شيخ اعظم را جواب میدهند.
اگر اوّل بفرمايد «اكرم زيدا» و بعدا، در كلام جدايى قيدش را آورده . جا دارد بگوئيد كه، آن طلبى كه اوّل انشاء شد، جزئى بود و اصلا قابل تقييد نبود تا شما قيدش را بياوريد. ولى اگر از اوّل اين طلب را مقيّدا انشاء كند و بگويد كه «إن جاءك زيد فاكرمه» محذورى ندارد و اطلاق و تقييدى نيست تا بگوئيد كه هيئت تقييدبردار نيست. بلكه از قبيل «ضيّق فم الركيّة» است. يعنى دهانه چاه را از اوّل تنگ و باريك بگير.
استاد حسینی نسب در اشکال به این مطلب از قول مرحوم میرزا جواد تبریزی فرمودند : اگر چيزى تقييد بردار نباشد، اوّل و آخر ندارد كه بگوئيد، اگر اوّل مطلق بياورد و بعدا قيدش را بياورد صحيح نيست؛ وقتی محذور عقلی در ناحیه اصل تقیید بود، تقدم و تاخر انشا از جزئیت، راه حل ثبوتی نیست.
حقّ در جواب بنایی به شیخ آن است که بگوییم : آنچه ممتنع است تقید افرادی است نه تعلیق که معنایش تقیید احوالی است چون زید جزیی را نمی توان به لحاظ افراد تقسیم و تقیید زد اما به لحاظ احوالات او میتوان یک حکم را آورد و حکمی را سلب کرد پس اگر چه مبنای ما در معنای حرفی موضوع له جزیی است اما با این جواب ظهورلفظی تقیید در هیئت را تحفظ کردیم اما فقط تقیید را به احوال زدیم