+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20)
+---- انجمن: اصول استاد سیدمحمدجواد شبیری (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=25)
+---- موضوع: نکته علمی: نکاتی در رابطه با اطلاق مقامی (/showthread.php?tid=1084)
نکاتی در رابطه با اطلاق مقامی - مسعود عطار منش - 21-اسفند-1396
1-اطلاق مقامی بر دو قسم است : گاه مربوط به خود دلیل بوده و گاه مربوط به مجموع ادله .
2-حقیقت اطلاق مقام عبارت است از یک نحو دلالت سکوتیه بر مطلب و تحلیل اطلاق مقامی به این نحو است که وقتی قانون گذار قانونی را جعل می کند ، به حسب ظهور حالش اگر تبصره ای لازم داشته باشد آن را بیان می کند ؛ حال اگر در مقام بیان تبصره ها در خود دلیل باشد اطلاق مقام نفس دلیل منعقد می شود و اگر در خود دلیل در مقام اصل تشریع بوده و ناظر به تبصره ها نباشد تا ظرف عمل تبصره ها را بیان می کند و سکوت از بیان تبصره ها تا ظرف عمل در واقع به معنای عمومیت داشتن و به تعبیری تبصره نداشتن آن قانون می باشد .
3-در این نکته بین عموم و اطلاق هم فرقی نیست چون در عمومات نیز برای اثبات این که مراد عام است باید در مقام بیان تبصره ها باشد و سکوت کند .
4-بسیاری از اطلاقات و عمومات قرآنی در مقام اصل تشریع بوده و ناظر به تبصره ها نیست فلذا اطلاق مقام خود دلیل در آنها منعقد نمی شود ولی در عین حال اگر تا ظرف عمل از ناحیۀ مبیّنان شریعت سکوت از بیان تبصره ها شد به معنای تایید عمومیت قانون بوده و اطلاق مقام مجموع ادله شکل می گیرد .
5-بیان اخیر راه حلی مناسب در پاسخ به شبهۀ تخصیص کتاب به خبر واحد است چرا که بر اساس برخی روایات ، اخبار باید به کتاب عرضه شود و در صورت مخالفت با کتاب کنار گذاشته شود که با این بیان روشن می شود که اگر روایتی تبصره ای را بیان کرد به یک معنا وارد بر عموم قرآنی بوده و تخصیص نیست تا مخالفت ولو جزئی داشته باشد و به عبارتی اصلا عموم و اطلاقی شکل نگرفته تا مخالفتی در کار باشد .