+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20)
+---- انجمن: اصول استاد قائینی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=24)
+---- موضوع: حجیت علتی که تخصیص خورده (/showthread.php?tid=1214)
حجیت علتی که تخصیص خورده - مهدی خسروبیگی - 7-دي-1397
اگر علتی تخصیص بخورد اکثر علما معتقدند که از حجیت ساقط می شود و معلوم می شود که آن حکمت بوده نه علت. ولی استاد قائینی حفظه الله معتقدند همانطور که عام بعد از تخصیص در باقی حجت است علت هم بعد از تخصیص در باقی حجت است.در حقیقت در موارد علت ما به عموم مستفاد از تعلیل استفاده می کنیم ولذا مفاد (لاتشرب الخمرلانها مسکر)با(کل مسکر حرام )یکی است وهمانطور که اگرشارع ابتدائافرموده بود(کل مسکرحرام)بعدازتخصیص حجت بود حال که ابتدائاتعلیل راذکرکرده ومستفادازآن عموم است بعدازتخصیص به آن تمسک می شود
RE: حجیت علتی که تخصیص خورده - مسعود عطار منش - 8-دي-1397
(7-دي-1397, 09:01)مهدی خسروبیگی نوشته: اگر علتی تخصیص بخورد اکثر علما معتقدند که از حجیت ساقط می شود و معلوم می شود که آن حکمت بوده نه علت. ولی استاد قائینی حفظه الله معتقدند همانطور که عام بعد از تخصیص در باقی حجت است علت هم بعد از تخصیص در باقی حجت است.در حقیقت در موارد علت ما به عموم مستفاد از تعلیل استفاده می کنیم ولذا مفاد (لاتشرب الخمرلانها مسکر)با(کل مسکر حرام )یکی است وهمانطور که اگرشارع ابتدائافرموده بود(کل مسکرحرام)بعدازتخصیص حجت بود حال که ابتدائاتعلیل راذکرکرده ومستفادازآن عموم است بعدازتخصیص به آن تمسک می شود
برای تحلیل این مطلب ابتداء باید نحوۀ استفادۀ عموم از تعلیل را بررسی کنیم :
نحوۀ استفاده از تعلیل برای تعمیم :
به نظر میرسد بازگشت قضیه لا تشرب الخمر لانها مسکر به این است که تعلیل در واقع متشکل از یک صغری است که لانها مسکر بیان آن می باشد و یک کبرای مطوی نیز دارد و آن این است که کل مسکر فهو حرام و استفاده از تعلیل برای تسری دادن حکم در واقع برخاسته از این کبرای مطوی است .
و من هنا یظهر اگر کبرای مطوی کل مسکر حرام نباشد بلکه کل مسکر مایع فهو حرام یا کل مسکر خمری فهو حرام یا ... باشد طبیعتا نحوۀ تعمیم متفاوت خواهد شد چون در کبرای اول اسکار علت تامه بوده و هر جا موجود شود حرمت هم مخقق میشود و در کبرای دوم و سوم اسکار جزء الموضوع می باشد .
حال سئوال این است که از کجا و چگونه می توان کبرای مطوی را بدست آورد تا نحوۀ درست تعمیم را استفاده کرد ؟
عمده در کشف کبرای مطوی مقام بیان متکلم و ارتکازات عقلائی می باشد یعنی اگر متکلم در مقام بیان ضابطه باشد معنایش این است که باید علت تامه را القاء کند تا مکلف بتواند از این ضابطه استفاده کند و لکن اگر مثلا صرفا در مقام دفع استغراب باشد نه در مقام بیان علت تامه و بیان ضابطه لازم نیست علت تامه ر ا بیان کند بلکه می تواند به بیان مقتضی نیز اکتفاء کند .
بنابراین به نظر میرسد بیان استاد قائینی حفظه الله تنها در مواردی صحیح باشد که متکلم در مقام القای ضابطه بوده باشد ظهور کلامش در علیت تامه اسکار باشد نه صرفا در مقام دفع استغراب .
RE: حجیت علتی که تخصیص خورده - مهدی خسروبیگی - 2-بهمن-1397
تعلیل یعنی لانها را همه علمای علم منطق میگویند حد وسط در استدلال است نه صغری در این صورت صغری کبری بچینید
RE: حجیت علتی که تخصیص خورده - محمد 68 - 2-بهمن-1397
(2-بهمن-1397, 01:43)مهدی خسروبیگی نوشته: تعلیل یعنی لانها را همه علمای علم منطق میگویند حد وسط در استدلال است نه صغری در این صورت صغری کبری بچینید
حد وسط بودن علت، منافاتی با بیان دوستمون نداره چون امکان داره که در علت به صغرای حد وسط اشاره بشه.
البته این نکته قابل تأمل هست که وقتی مسکریت به عنوان علت قرار داده شده، ظهور در اینه که خود مسکریت مؤثر است نه اینکه مایع بودن مسکر یا خمری بودن مسکر؛ پس احتمالات دیگر نیاز به اثبات و بیان قرینه دارند.
RE: حجیت علتی که تخصیص خورده - مسعود عطار منش - 14-اسفند-1397
(2-بهمن-1397, 01:43)مهدی خسروبیگی نوشته: تعلیل یعنی لانها را همه علمای علم منطق میگویند حد وسط در استدلال است نه صغری در این صورت صغری کبری بچینید
«لانها» معنا ندارد حد وسط باشد حد وسط یعنی آنچه در صغری و کبری مشترک است و آن اسکار است یعنی لانها مسکر که صغری است مشتمل است بر اسکار (با تعبیر مسکر) که حد وسط است همانطور که هر صغرایی مشتمل بر حد وسط است و انما الکلام در این که اسکار باطلاقه حد وسط است یعنی کبری میشود المسکر مطلقا حرام یا اسکار به قید مایع بودن یا خمری بودن یا ... حد وسط است و کبری چیز دیگری میشود .