فرق بین متعلق و موضوع از منظر مرحوم نائینی و مرحوم خویی - نسخه قابل چاپ +- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir) +-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17) +--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20) +---- انجمن: اصول استاد گنجی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=23) +---- موضوع: فرق بین متعلق و موضوع از منظر مرحوم نائینی و مرحوم خویی (/showthread.php?tid=1288)

فرق بین متعلق و موضوع از منظر مرحوم نائینی و مرحوم خویی - خیشه - 10-بهمن-1397 مرحوم نائینی بین متعلق و موضوع این گونه فرق گذاری میکند که ضابطه متعلق این است که به سوی او بعث و زجر میشود. مثلا در وجوب اکرام علماء، اکرام متعلق است چون بعث به سوی اکرام شده است. اما نسبت به موضوع، بعث و زجر صورت نگرفته است. در این مثال علماء موضوع است. بنا بر این مطالب، متعلق باید مقدور باشد چون بعث و زچر به مقدور صورت میگیرد. لذا اگر چیزی غیر مقدور بود در ناحیه موضوع اخذ شده است. ثمره این بحث در واجب معلق و امکان اخذ قصد امر ظاهر میشود. مرحوم خویی میفرماید: ضابطه قیودی که در ناحیه موضوع اخذ میشوند این است که یا غیر مقدور باشند مانند شرطیت دلوک شمس برای وجوب نماز. و یا تناسب حکم و موضوع اقتضاء میکند که در ناحیه موضوع اخذ شوند. و لو این که مقدور باشد. مثل وجوب وفای به عقود. عقود و لو این که اختیاری است ولی چون بحث امضا نسبت به عقود مطرح میشود فرض وجودش شده است. چلسه 85 درس خارج اصول استاد گنجی. 11/10 RE: فرق بین متعلق و موضوع از منظر مرحوم نائینی و مرحوم خویی - سید محسن حائری - 10-بهمن-1397 درست است که دلوک شمس فی حد نفسه غیر مقدور است، اما تقید صلاة به زمان دلوک شمس مقدور است. یعنی می‌توان صلاة را در زمان دلوک شمس آورد، و نیاورد. همین مقدار قدرت کافیست تا دلوک شمس را قید متعلق هم بتوان گرفت، کما این که بالفعل خواندن نماز بین زوال تا غروب، نه فقط موضوع است، بلکه جزء متعلق نیز می‌باشد و نمازی که بعد از وقت خوانده شود، امتثال نمی‌باشد (بلکه صرفا امتثال وجوب قضاء می‌باشد که وجوبش غیر از وجوب اصل نماز است). مثال‌های متعدد دیگری مثل روزه (از صبح تا شب) زکات فطره (در روز عید فطر) و ... هم وجود دارد که قیدشان فی حد نفسه زمانی هستند و غیر قابل تحصیل، اما به هر حال قید متعلق هستند و کسی در آن‌ها اختلاف ندارد. البته مناقشه‌ی حقیر در مثال است. اگر نه روشن است که امری که حتی تقید به آن نیز مقدور نباشد، طبعا نمی‌تواند جزء متعلق باشد. RE: فرق بین متعلق و موضوع از منظر مرحوم نائینی و مرحوم خویی - خیشه - 12-بهمن-1397 بله جوابی که شما به نعریف مرحوم نائینی دادید درست است. اقای گنجی نیز یکی از جواب های که دادند همین بود. اما سوال این است که ایا اگر قید غیر مقدور بود باید در ناحیه موضوع اخذ شود و فرض وجود شود؟ RE: فرق بین متعلق و موضوع از منظر مرحوم نائینی و مرحوم خویی - سید محسن حائری - 13-بهمن-1397 اگر هر قیدی در حکم، یا قید موضوع است یا قید متعلق، قیدی که نمی‌تواند قید متعلق باشد، قید موضوع خواهد بود. مگر این که بفرمایید، قیودی که در حکم وجود دارند، می‌توانند چیزی غیر از قید متعلق یا موضوع باشند. در این صورت بحث به تحلیل ماهیت حکم بر می‌گردد که بحثی مبنایی است.