+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=5)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=9)
+---- انجمن: فقه استاد شهیدی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=14)
+---- موضوع: عدم جریان برائت عقلی و شرعی در شبهات مصداقیه تحریمیه (/showthread.php?tid=1337)
عدم جریان برائت عقلی و شرعی در شبهات مصداقیه تحریمیه - حسین بن علی - 27-بهمن-1397
استاد شهیدی در تاریخ 23 بهمن فرمودند:
مرحوم بروجردی فرموده اند: در شبهات تحریمیه مصداقیه برائت جاری نمی شود. به این دلیل که اولا جریان برائت در شبهات تحریمیه مصداقیه منوط به انحلال نهی به افراد است که این انحلال چه در جعل و چه در مقام فعلیت و مجعول در نواهی صحیح نیست؛ زیرا در مثل حرمت کذب، نهی به صرف الوجود است و افراد متعلق نهی نیستند هر چند که با عصیان یا امتثال یک فرد، تکلیف از بین نمی رود چون مفسده تکلیف باقی مانده است. بنابر این هر کذب عصیان مستقلی دارد هر چند که نهی مستقلی حتی در مقام فعلیت نیز ندارد. پس برائت از تکلیف در شبهات تحریمیه مصداقیه معنا ندارد.
استاد به این وجه اشکال نمودند که ظاهر ادله انحلال نهی است حتی در مقام جعل ولی انکار انحلال در فعلیت حکم با وجود مفسده و عصیان بر هر فعلی به نوعی تناقض است و غیر معقول زیرا در صورتی نهی ز صرف الوجود است که فقط فرد اول مفسده داشته باشد و در غیر این صورت نهی از طبیعت ساریه خواهد بود و نسبت به افراد منحل می شود.
RE: عدم جریان برائت عقلی و شرعی در شبهات مصداقیه تحریمیه - مسعود عطار منش - 6-اسفند-1397
(27-بهمن-1397, 21:35)حسین بن علی نوشته: استاد شهیدی در تاریخ 23 بهمن فرمودند:به نظر می رسد برای کشف نظریه صحیح در مسأله باید دید حقیقت تکلیف چیست که بعد ببینیم ایا منحل است یا نه .
مرحوم بروجردی فرموده اند: در شبهات تحریمیه مصداقیه برائت جاری نمی شود. به این دلیل که اولا جریان برائت در شبهات تحریمیه مصداقیه منوط به انحلال نهی به افراد است که این انحلال چه در جعل و چه در مقام فعلیت و مجعول در نواهی صحیح نیست؛ زیرا در مثل حرمت کذب، نهی به صرف الوجود است و افراد متعلق نهی نیستند هر چند که با عصیان یا امتثال یک فرد، تکلیف از بین نمی رود چون مفسده تکلیف باقی مانده است. بنابر این هر کذب عصیان مستقلی دارد هر چند که نهی مستقلی حتی در مقام فعلیت نیز ندارد. پس برائت از تکلیف در شبهات تحریمیه مصداقیه معنا ندارد.
استاد به این وجه اشکال نمودند که ظاهر ادله انحلال نهی است حتی در مقام جعل ولی انکار انحلال در فعلیت حکم با وجود مفسده و عصیان بر هر فعلی به نوعی تناقض است و غیر معقول زیرا در صورتی نهی ز صرف الوجود است که فقط فرد اول مفسده داشته باشد و در غیر این صورت نهی از طبیعت ساریه خواهد بود و نسبت به افراد منحل می شود.
برای این که ببینیم حقیقت تکلیف چیست باید به اثر اصلی تکلیف یعنی حکم عقل به لزوم امتثال توجه کنیم چون اساسا وقتی می گوئیم اینجا تکلیف هست یا نیست یعنی اگر باشد اثر اصلی اش این است که عقل حکم به لزوم امتثال میکند و اگر نباشد نمی کند .
حال باید دید موضوع حکم عقل به لزوم امتثال چیست ؟
به نظر قاصر بنده بسیار روشن است که جعل بما هو جعل موضوع حکم عقل به لزوم امتثال نیست بلکه جعل باید به فعلیت برسد تا موضوع حکم عقل شود و فعلیت جعل زمانی است که تمام قیود اخذ شده در دلیل ( لفظی و لبی) محقق شود تا مولا بر اساس حکم خود اراده کند و زمانی که در مولا چنین اراده ای محقق شد حکم فعلی می باشد یعنی حکم عقل به لزوم امتثال به دنبالش می اید و من هنا یظهر مولا از تک تک افراد کذب بدش می اید و از تمام مکلفین می خواهد تک تک افراد کذ ب را ترک کنند یعنی اراده به ترک تمام افراد کذب به گونه ای که با عصیان فرد اول هنوز اراده به ترک فرد دوم موجود است و این یعنی انحلال پس اگر به حقیقت تکلیف توجه کنیم انحلال بسیار روشن و بدیهی به نظر می رسد .