تنافی بین دو واجب مشروط به قدرت شرعی - نسخه قابل چاپ +- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir) +-- انجمن: بخش فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=5) +--- انجمن: مباحثات دروس خارج فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=9) +---- انجمن: فقه استاد سیدمحمدجواد شبیری (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=51) +---- موضوع: تنافی بین دو واجب مشروط به قدرت شرعی (/showthread.php?tid=1356)

تنافی بین دو واجب مشروط به قدرت شرعی - محمود رفاهی فرد - 4-اسفند-1397 97/11/14، جلسه 140 از کتاب العدد گاهی دو واجب، هر دو ملاک دارند و مکلف قادر بر استیفاء هر دو نیست. مثل تطهیر مسجد و انقاذ غریق. در اینجا تزاحم پیش می آید و باید مراعات اهم و مهم را کرد. اما گاهی اصل ملاک داشتن یکی از دو واجب، در صورتی است که واجب دیگری نباشد. در این صورت، ولو واجب دیگر، کمترین درجه از اهمیت را داشته باشد، باعث می شود که واجب دیگر، ملاک نداشته باشد و تزاحمی پیش نمی آید. این که واجب، این گونه است یا نه، بستگی به دلیل اثبات آن دارد. مثلا در مورد اطاعت از والدین، به مقتضای لا طاعه لمخلوق فی معصیه الخالق و ...، اگر والدین به کار حرامی امر کنند  که کمترین اهمیت بین محرمات را دارد باز هم اطاعت از آن ها واجب نخواهد بود و نباید ملاک اطاعت از والدین را با ملاک حرمت آن کار سنجید. اما اگر تنافی بین دو واجبی پیش آمد که هر دو مشروط به عدم وجوب کار مزاحم دیگری بودند، مثلا نقل است که صاحب جواهر به جهت اتمام جواهر نذر کردند که تا تکمیل جواهر، هر سال عرفه کربلا باشند تا مستطیع نشوند و بتوانند جواهر را تمام کنند. اگر بپذیریم که استطاعت در حج به همین شکل است و منوط به عدم تنافی با هر واجب دیگری است، از طرف دیگر وجوب وفای به نذر نیز منوط به این است که با عمل به نذر، واجب دیگری ترک نشود. بنا بر این هم حج و هم نذر، مشروط به عدم تنافی با واجب دیگر است. در چنین شرایطی، آیا وجوب حج مقدم است و نذر ملاک نخواهد داشت و یا وجوب وفای به نذر مقدم است و حج ملاک نخواهد داشت؟ مطلبی را مرحوم آقای حکیم بیان کرده اند و صحیح به نظر می رسد که هر کدام زودتر سبب وجوبش حادث شد، فعلی می شود و مانع فعلیت واجب دیگر می شود.