مباحثه، تالار علمی فقاهت
معنای تخییر فقهی و اصولی و فرق آن ها - نسخه قابل چاپ

+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20)
+---- انجمن: اصول استاد شهیدی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=36)
+---- موضوع: معنای تخییر فقهی و اصولی و فرق آن ها (/showthread.php?tid=1395)



معنای تخییر فقهی و اصولی و فرق آن ها - سید رضا حسنی - 17-اسفند-1397

استاد شهیدی در درس اصول مطرح فرمودند:
تخییر اصولی در مقابل تخییر ظاهری فقهی است در مقابل تخییر واقعی فقهی که مثل تخییر در ظهر و جمعه است. تخییر ظاهری فقهی یعنی جواز تطبیق هر دو عمل با مضمون یکی از این دو دلیل؛ نتیجه ی تخییر ظاهری فقهی این است که اگر مکلف عملش مطابق با یکی از این دو دلیل متعارض باشد معذور است و در صورتی مستحق عقاب است که عملش با هر دو دلیل مطابق باشد. ولی مجتهد هم حق ندارد طبق مضمون یکی از دو دلیل فتوا بدهد بلکه می تواند به مقلدین بگوید که شما در سعه هستید در تطبیق عملتان در یکی  از این دو دلیل؛ مثل آنچه سید سیستانی در فتوایین متعارضین بیان کرده اند.
اما تخییر اصولی؛ محقق اصفهانی تقریبا مرادف با تخییر فقهی معنا کرده است و گفته است چون معنای حجیت خبر وجوب تصدیق عملی خبر است پس معنای تخییر اصولی این می شود که واجب است تصدیق عملی یکی از این دو خبر علی نحو التخییر؛ حجیت تعیینیه خبر یعنی وجوب تصدیق عملی این خبر؛
به تعریف ایشان مناقشه می شود که در این صورت چه فرقی با تخییر فقهی خواهد داشت؟ تخییر فقهی نیز همین بود که شما می توانید عملتان را با یکی از دو خبر تطبیق کنید. فرمایش ایشان خلاف ظاهر عرفی است. مثلا در مکاتبه حمیری بگوییم یعنی وجوب تصدیق عملی، خیلی بعید است. ظاهر اخذ که در حدیث آمده است بیش از عمل است. شامل اخذ التزامی نیز می شود.
به نظر استاد شهیدی در تخییر فقهی فقیه حق نداشت که به مضمون یکی فتوا بدهد. اما در تخییر اصولی معنایش این است که مجتهد اخذ می کند در مقام افتاء و لذا می تواند فتوا بدهد. این معنای تخییر اصولی است. در تخییر اصولیه بعد از اخذ خبر، خبر حجت فعلیه می شود و دیگری لاحجت است. کانّ که اصلا وجود نداشته است.