+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20)
+---- انجمن: اصول استاد شب‌زنده‌دار (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=22)
+---- موضوع: نکته علمی: راه های بیان ترخیص از سوی شارع در موارد علم اجمالی (/showthread.php?tid=1509)
راه های بیان ترخیص از سوی شارع در موارد علم اجمالی - فطرس - 17-مهر-1398
اگر علم به اصل تکلیف بود، و مکلف به مردد بین متباینین باشد، اصولیون در دو مقام بحث را مورد بررسی قرار داده اند:
1. مقام اول: مخالفت قطعیه
2. مقام دوم: موافقت قطعیه
در مورد موافقت قطعیه که آیا واجب است یا خیر؟ یک نظر آن است که اگر ترخیصی از سوی شارع نیامده باشد، موافقت قطعیه واجب است اما اگر ترخیصی گفته شود، دیگر موافقت قطعیه واجب نیست.
حال بحث این است که شارع به چه صورت میتواند ترخیص را بیان کند؟
دو راه برای بیان ترخیص شارع بیان شده است:
راه اول: جعل بدل
نظر مرحوم نایینی آن است که شارع میتواند یک یاز اطراف را به جای حکم واقعی قرار بدهد و آن را به عنوان بدل از واقع معرفی نماید که اگر همان واقع بود، که دیگر بحثی نیست و اگر واقع دیگری بود، شارع آن را به جای واقع میپذیرد.[1] به عنوان مثال اگر در سفری که رفتن آن کمتر از 4 فرسخ است و برگشت آن بیش از 4ف رسخ که مجموع 8 فرسخ میشود، شارع میتوان بگوید من صلاة قصر را بدل از واقع قرار دادم.
راه دوم: اصول عملیه
راه دیگر آن است که شارع از طریق اصول عملیّه ترخیص در ارتکاب بعض افراد بدهد که این راه را مرحوم نایینی قبول ندارند و امکان چنین راهی را نمیپذیرد.
[1]. فوائد الاصول، محقق نایینی، ج4، ص25.
RE: راه های بیان ترخیص از سوی شارع در موارد علم اجمالی - فطرس - 17-مهر-1398
سوالی که در بحث هست آیا جعل بدل به معنای پذیرش علت تامه بودن علم اجملی برای وجوب موافقت قطعیه است ؟
RE: راه های بیان ترخیص از سوی شارع در موارد علم اجمالی - Salsabil - 27-آبان-1398
سلام
ظاهرا سوالتان خیلی روشن نیست!
وقتی که شما جعل بدل را بپذیرید این یعنی علم اجمالی نتوست موافقت قطعیه را ثابت کند پس علت تامه بودن علم اجمالی برای موافقت قطعیه به چه معناست؟!
لطفا روشن تر بفرمایید.
یک نکته ای که به نظر رسید این جا عرض کنم این که بحث مرحوم نائینی ظاهرا بحثشون در مقام ثبوت است، اما در مقام اثبات ادله چنین بینشی را یاری نمیکند. کما این که مرحوم شیخ اعظم انصاری قدس سره ادله مطرح شده را نمیپذیرند.
RE: راه های بیان ترخیص از سوی شارع در موارد علم اجمالی - مسعود عطار منش - 30-بهمن-1398
(17-مهر-1398, 12:23)فطرس نوشته: سوالی که در بحث هست آیا جعل بدل به معنای پذیرش علت تامه بودن علم اجملی برای وجوب موافقت قطعیه است ؟
بنده از همان زمان که رسایل می خواندیم نمی فهمیدم چگونه می شود علت تامه باشد وجوب احتیاط باشد ولی از طرفی احتیاط لازم نباشد و این در ذهن بنده تناقض است الا این که مراد از الفاظ معنایی غیر از معنای عادی و ظاهر آنها باشد .