+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20)
+---- انجمن: اصول استاد قائینی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=24)
+---- موضوع: بهترین تصویر جامع در بحث صحیح و اعم (/showthread.php?tid=1812)
بهترین تصویر جامع در بحث صحیح و اعم - حسین بن علی - 20-بهمن-1398
استاد قائینی فرمودند:
همانگونه که مرحوم اصفهانی فرموده اند موضوع له عبادات جامع مرکبه مبهمه اعتباری است:
ماهیت اعتباری مرکبه و مولفه از امور مختلفه است. مانند تالیف از رکوع و سجود و ذکر.
ابهام ماهیت در این فرض، به معنای انطباق است نه به معنای تردید و نه به معنای اجمال، البته تعبیر به اطلاق نشده است تا توهم نشود مراد ایشان اطلاق لا بشرط است که خصوصیاتی مانند ذکورت و ... خارج از ماهیت است؛ چرا که در این قسم از ماهیت مبهمه هر خصوصیتی که اضافه شود جزء ماهیت است پس موضوع له جامع شتات است یعنی صلاه وضع برای ماهیت مبهمه شده است به نحوی که هر جزئی از واجب در موارد مختلف داخل در حقیقت آن است
لذا وضع ماهیت صلاه، برای جامع مبهمی است که تطبیق به زیاده و نقیصه می شود و اجزاء زیاد و ناقص عددی، جزء ماهیت است، پس در نماز چهار رکعتی، فقط یک نماز محقق می شود و هیچ چیزی بیش از نماز ندارد؛ زیرا کل اجزا جزء ماهیت است همان گونه که در نماز دو رکعتی نیز یک نماز محقق شده است و نماز در تمامی حالات یک ماهیت دارد فقط تعداد اجزای آن متفاوت است.
بله جامع مبهم نیاز به معرفی دارد که به سبب معرفی به ماهیت اشاره شود که این معرف می تواند همان نهی از فحشاء باشد ولی موضوع له لفظ صلاه ناهی از فحشا نیست بلکه حاکی از ماهیت مبهمه است که نه جامع مقولی است و نه جامع عنوانی و نه مشترک لفظی، بلکه ماهیت مبهمه ای است، نظیر کلمه خانه است که به خانه دو اتاقه و خانه سه اتاقه و بیشتر، خانه صدق می کند و تمام اتاق ها و اجزای خانه _ چه کم و چه زیاد _ جزء ماهیت و اجزای ذاتی آن هستند. بله برای صدق خانه، اجزای حد اقلی لازم است.
بنابر این ماهیت مبهمه _بر خلاف ماهیت حقیقیه_ مرکب از اجزاء است و جامع بین اجزای متغایر، حقیقت ماهیت است.