نبود مقتضی برای تحریک عبد در ظرف شک - نسخه قابل چاپ +- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir) +-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17) +--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20) +---- انجمن: اصول استاد لاریجانی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=57) +---- موضوع: نبود مقتضی برای تحریک عبد در ظرف شک (/showthread.php?tid=2028)

نبود مقتضی برای تحریک عبد در ظرف شک - عرفان عزیزی - 5-خرداد-1399 مرحوم نائینی فرموده در ظرف شک مقتضی برای تحرک عبد به سوی تکلیف مولا فراهم نیست لذا اگر مولا در فرضی که تکلیف او اقتضای تحریک نداشته عبد را بازخواست کند که چرا حرکت نکردی واو راعقاب کند عقاب او قبیح خواهد بود. در امور تکوینی هم همین طور است شخص تشنه ای که از وجود آب در مکانی خاص بی اطلاع است حرکتی نمی کند. شهید صدر درنقد کلام ایشان فرموده:ما دو نوع محرک داریم یکی محرک تکوینی که منشأش وجود یک غرض تکوینی است نسبت به شئ ای که ملائم با قوه‌ای از قوای ما و یا با رغبتی از رغبات ماست مثل همان شخص تشنه.یکی هم محرک تشریعی یعنی حتی ما اگر در جایی غرض تکوینی نداشته باشیم و چیزی که به لحاظ عالم تکوین با قوه‌ای از قوای ما ملائم باشد و بخواهد ما را حرکت بدهد، نداشته باشیم ولکن باز یک محرک تشریعی نسبت به بعضی افعال داریم و آن حکم عقل است به لابدّیت حرکت به سمت فعلی که متعلق امر و اراده ی مولاست ولو طبق میل ما هم نباشد، ولی عقل به لابدیت حرکت حکم می کند. نسبت به محرک تکوینی درست است که غالبا اشیاء به لحاظ وجود واقعی خود بدون علم ما محرک نیستند اما گاهی اوقات غرض و رغبت ما آنقدر زیاد است که با احتمال شئ هم حرکت می‌کنیم مثل فردی که خیلی تشنه باشد.نسبت به محرک تشریعی هم بازگشت انکار اقتضای حرکت در فرض شک در تکلیف به این است که شما دائره‌ی حق‌الطاعة را ضیق دیدید، اما اگر دائره‌ی حق‌الطاعة را موسع ببینید، حتماً اقتضای حرکت عبد هم در فرض شک در تکلیف وجود دارد. استاد دردفاع از مرحوم نائینی فرمودند که مرحوم نائینی می‌گوید که احتمال حکم نمی‌تواند موجب تحرک باشد؛ چون احتمال وجود و عدم در کسی که شک دارد، مساوی است و احتمال وجود و عدم حکم هر دو را می‌دهد و نمی‌تواند حرکت کند.اما به ضمیمه ی امری خارج از احتمال مثل اینکه عبد در مقام احتیاط باشد طبق احتمال حرکت می کند.99/2/18  RE: نبود مقتضی برای تحریک عبد در ظرف شک - مسعود عطار منش - 16-خرداد-1399 کسی که تشنه است به خاطر احتمال آب حرکت میکند مگر این که به زحمتش نیارزد و نفس احتمال در اموری که ارزش حرکت دارد حرکت آور است و الا اصلا احتیاط بی معنا و غیر ممکن است . کسی که مریض میشود و احتمال می دهد درمان شود بهدکتر می رود. کسی که خیلی گرسنه است و احتمال می دهد مغازه سر خیابان باز باشد به آنجا می رود. و... RE: نبود مقتضی برای تحریک عبد در ظرف شک - عرفان عزیزی - 17-خرداد-1399 همانطور که فرمودید ارزش مندی برخی امور است که حرکت می آورد نه صرف احتمال که مرحوم نائینی هم منکر این نیست RE: نبود مقتضی برای تحریک عبد در ظرف شک - مسعود عطار منش - 23-خرداد-1399 در واقع ضرب احتمال در محتمل است که انسان را حرکت میدهد .