+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=5)
+--- انجمن: مطالب علمی (فقهی) (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=27)
+--- موضوع: رؤیت هلال (/showthread.php?tid=2048)
رؤیت هلال - مهدی خسروبیگی - 19-خرداد-1399
استاد سید مصطفی حسینی نسب(دام عزه) می فرماید: تكوينا ماه دو حالت دارد:
الف) حالت مقارنه: زمانى است كه ماه در تحت الشعاع خورشيد قرار مى‌گيرد که اصطلاحا به آن محاق می گویند و در این حالت به هيچ وجه با چشم معمولى قابل رؤيت نيست.
ب) حالت ولادت: زماني است كه ماه از محاق و تحت الشعاع خارج مى‌شود و ماه نو و جديد آغاز مى‌گردد؛ و در لغت و عرف از آن به هلال تعبير مى‌كنند. به عبارت ديگر، اوّلين زمان ولادت، همان اوّلين زمان از هلال خواهد بود.
آنچه به عنوان ملاک در روايات وارد شده، (28 روایت در باب سوم کتاب الصیام از جلد دهم وسائل الشیعه) عنوان مركّب «رؤية الهلال» است. در اين عنوان، دو كلمه «رؤيت» و «هلال» وجود دارد. بحث در اینجاست که عنوان رویت در این اخبار طريقيّت دارد يا موضوعيّت.
كسانى كه رؤيت با چشم مسلّح را كافى مى‌دانند، رویت در اخبار را طریقی دانسته اند و گفته اند گرچه در روايات، كلمه «رؤيت» آمده، امّا از ادلّه استفاده مى‌شود كه ملاك وجود واقعى هلال است. مهم احراز هلال در واقع(حالت ولادت ماه) است. چشم عادی یک ابزار را برای احراز این حالت است و از هر راه دیگری نیز این هلال احراز شور اول ماه ثابت می شود. به عبارت دیگر، به «أصالة الإطلاق» استدلال نموده‌اند و وجود قرینه ای بر تقیید به چشم معمولى و عادى را نپذیرفته اند. یعنی همانطور كه احراز هلال(حالت ولادت) با ابزارى مانند عينك كفايت مى‌كند، رؤيت با ابزار قویتر نیز كه در واقع تغييرى ايجاد نمى‌كند کافی خواهد بود.
كسانى كه رؤيت هلال با چشم مسلّح را كافى نمى‌دانند، ادّعاى انصراف رؤيت در اخبار به ديدن با چشم معمولى را مطرح کرده اند. بدین ترتیب، حتی رؤيت كسانى كه قدرت ديد فوق‌العاده‌اى دارند نیز نباید کافی باشد. (ر.ک: الصوم فى الشريعة الإسلاميّة الغرّاء، ص 144.؛ چند نكته مهمّ در باب رؤيت هلال، ص 10.)