مباحثه، تالار علمی فقاهت
کلام مرحوم اصفهانی در معانی متعدد ماده امر - نسخه قابل چاپ

+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20)
+---- انجمن: اصول استاد قائینی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=24)
+---- موضوع: کلام مرحوم اصفهانی در معانی متعدد ماده امر (/showthread.php?tid=2114)



کلام مرحوم اصفهانی در معانی متعدد ماده امر - حسین بن علی - 18-شهريور-1399

مرحوم آخوند معانی غیر طلب از ماده امر را به معنای شیء دانسته است و معانی دیگر را ناشی از خلط مفهوم با مصداق دانسته، مثلا در برخی موارد به معنای فعل است،مثل « ما امر فرعوم برشید» و گاهی به معنای غرض است مثل «جئت لامر کذا» که در همه این موارد، امر به معنای شیء است و مصادیق مختلف دارد؛ علاوه بر اینکه در مورد اخیر، معنای غرض، از لام استفاده شده و ماده امر اصلا معنای استعمالی در غرض نیز ندارد.
محقق اصفهانی اشکال نموده اند که اولا در برخی امثله مانند« ما امر فرعوم برشید» ماده امر در معنای طلب است زیرا قبلش آمده است« فاتبعوا امر فرعون و ما امر...» و ثانیا خلط مفهوم با مصداق در مواردی است که مصداق بما هو مصداق با مفهوم خلط شود یعنی حمل اولی با حمل شایع خلط شود در حالیکه در این امثله، مفهوم امر( شیء) با مصداق آن خلط نشده بلکه با ملازمات و اوصاف مصداق خلط شده است.


RE: کلام مرحوم اصفهانی در معانی متعدد ماده امر - مهدی خسروبیگی - 22-مهر-1399

توضیح کلام مرحوم اصفهانی
 ایشان می فرماید خلط مفهوم به مصداق یا خلط مصداق به مفهوم این است که آن مصداق از آن جهت که مصداق برای یک مفهومی است، برای یک مفهوم دیگر لحاظ شود وگرنه اگر صرفا یک مصداقی که موضوع له لفظ است، اما مصداقی که موضوع له است بما انه مصداق نیست، بلکه خصوصیات آن مصداق اینگونه است، اما خصوصیات آن مصداق اینگونه است داخل در مفهوم وضعی است یا نه؟ ملازمه ای نداشته باشد، اصلا خلط مفهوم به مصداق نیست. خلط مفهوم به مصداق مانند این است که بگویید امر، استعمال در غرض شده است و امر در غرض بما انه مصداق الغرض اگر استعمال شده باشد، خلط مفهوم به مصداق است، اما در موارد غرض اصلا امر استعمال در غرض بما انه غرض نشده است بلکه بما انه شأن، شی و ... شده است و برای همان هم وضع شده استته باشد، اما اینکه خصوصیت آن شی مفروض این است که غرض است هرچند فرض کنید که آن خصوصیت غرض ملازم هم باشد، این معنایش خلط مفهوم به مصداق نیست. پس باید تعبیر را عوض کرد و گفت اینها از قبیل خلط موارد مصداق به مفهوم است نه خلط مصداق به مفهوم. خلط خصوصیات مکتنف به موارد آن مصداق به مفهوم است نه خلط مفهوم به مصداق. اگر بنابود غرض بما انه غرض مصداق امر قرار گیرد می گفتید خلط مفهوم به مصداق شده است اما غرض بما انه غرض مصداق برای مستعمل فیه یا موضوع له امر نیست بلکه امر مستعمل در شی است و خصوصیت شی  و امور ملازم با شی این است که غرض باشد.