+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مطالب علمی (اصولی) (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=28)
+--- موضوع: مدارس اصولی بعد از مرحوم آخوند (/showthread.php?tid=2175)
مدارس اصولی بعد از مرحوم آخوند - مهدی خسروبیگی - 8-آبان-1399
استاد سید مصطفی حسینی نسب (دام عزه) می فرماید:در مورد مدارس اصولی معاصر(مدارس اصولی بعد از آخوند خراسانی) و تعداد آنها دیدگاه واحدی وجود ندارد. مثلا آقای محقق داماد به چهار مدرسه اصولی باور دارد که سه مدرسه مربوط به نجف و یک مدرسه در قم قرار دارند: 1) مدرسه میرزای نائینی 2) مدرسه آقا ضیاء الدین عراقی 3) مدرسه محقق اصفهانی 4) مدرسه اصولی قم. (ر.ک: مقاله «اصول فقه شیعه و مکتب های آن»، اثر سید مصطفی محقق داماد، چاپ شده در نامه فرهنگ 1382 شماره 48)
گروهی دیگر به چهار مدرسه اصولی باور دارند: 1) مدرسه شیخ انصاری با شاخصه‌هایی همانندتبیین جایگاه قرآن، سنت، اجماع و عقل در برابر تفکر اخباری گری 2) مدرسه اصولی مرحوم آخوند خراسانی با ویژگی استفاده از قواعد فلسفی در توضیح مسائل اصولی 3) مدرسه اصولی امام خمینی(ره): با ویژگی هایی همانند نوآوری روشی در استفاده از علم کلام و سیاق در تولید گزاره های اصولی 4) مدرسه اصولی شهید صدر، با ویژگی هایی هماننددسته بندی های ابتکاری مباحث اصولی و انسجام بخشی به آنها
ولی به نظر این جانب جامع ترین تقسیم، ارائه پنج مدرسه اصولی بعد از آخوند خراسانی است: 1) مدرسه میرزای نائینی: این مدرسه بعد از ایشان توسط آیه الله خوئی ادامه می یابد و بعد از آقای خوئی در دو جریان انتقادی همانند سید محمد روحانی و به ویژه شهید محمد باقر صدر و تدافعی همانند میرزا جواد تبریزی و شیخ حسین وحید خراسانی تقسیم می شود. این مدرسه تاثیرگذارترین جریان اصولی بعد از آخوند خراسانی است. 2) مدرسه آقا ضیاء الدین عراقی که بعدها در میرزا هاشم آملی و ... ادامه یافت. 3) مدرسه محقق اصفهانی که بعدها توسط مرحوم آیه الله بهجت و ... ادامه یافت. 4) مدرسه مرحوم شیخ عبد الکریم حائری که بعد از ایشان توسط مرحوم شیخ مرتضی حائری، مرحوم آیه الله اراکی و به ویژه مرحوم امام خمینی ادامه یافت. 5) مدرسه مرحوم بروجردی که بعدها در اندیشه فقهایی همانند آقای منتظری و ... ادامه یافت.