مباحثه، تالار علمی فقاهت
جریان ترتب در مستحبات - نسخه قابل چاپ

+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20)
+---- انجمن: اصول استاد گنجی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=23)
+---- موضوع: جریان ترتب در مستحبات (/showthread.php?tid=2183)

صفحات 1 2


جریان ترتب در مستحبات - خیشه - 16-آبان-1399

در بحث ترتب اختلافی وجود دارد که ایا در مستحبات ترتب جاری میشود یا نه؟ مثلا اگر کسی نزدیک طلوع فجر صادق به جای نماز شب خواندن قران بخواند، ایا این قران خواندن امراستحبابی دارد یا نه؟
استاد فرمودند: صاحب کتاب منتقی الاصول فرموده است: در مستحبات ترتب جاری نیست زیرا ترتب فرع بر تزاحم است و در مستحبات تراحمی وجود ندارد تا ترتب جاری شود. استاد فرمودند: هر چند که در مستحبات ترخیص در ترک وجود دارد اما نکته باب ترتب در این جا هم جاری است زیرا نکته باب ترتب مطارده بود یعنی وقتی که دو واجب با هم تزاحم داشتند و یک قدرت بیشتر نبود هر کدام دیگری را طرد میکرد یا اهم، مهم را ترک میکرد. در مستحبات هم مطارده هست زیرا شارع مثلا هم طلب نماز شب دارد و هم قران خواندن و در لحظه قبل از طلوع فجر طلب نماز شب، طلب قران خواندن را طرد میکند و موضوع ترتب جاری است


RE: جریان ترتب در مستحبات - 1972392352 - 16-آبان-1399

(16-آبان-1399, 15:36)خیشه نوشته: در بحث ترتب اختلافی وجود دارد که ایا در مستحبات ترتب جاری میشود یا نه؟ مثلا اگر کسی نزدیک طلوع فجر صادق به جای نماز شب خواندن قران بخواند، ایا این قران خواندن امراستحبابی دارد یا نه؟
استاد فرمودند: صاحب کتاب منتقی الاصول فرموده است: در مستحبات ترتب جاری نیست زیرا ترتب فرع بر تزاحم است و در مستحبات تراحمی وجود ندارد تا ترتب جاری شود. استاد فرمودند: هر چند که در مستحبات ترخیص در ترک وجود دارد اما نکته باب ترتب در این جا هم جاری است زیرا نکته باب ترتب مطارده بود یعنی وقتی که دو واجب با هم تزاحم داشتند و یک قدرت بیشتر نبود هر کدام دیگری را طرد میکرد یا اهم، مهم را ترک میکرد. در مستحبات هم مطارده هست زیرا شارع مثلا هم طلب نماز شب دارد و هم قران خواندن و در لحظه قبل از طلوع فجر طلب نماز شب، طلب قران خواندن را طرد میکند و موضوع ترتب جاری است

ترتب و سایر مسائل اصولی باید به گونه مطرح شود که مشکلی از مشاکل را حل کند و ثمره داشته باشد مثل نماز وازاله؛ در مثال فوق که کاملا واضحه که شارع مقدس در فرض عدم اقامه نماز شب، امر استحبابی به تلاوت قرآن داره و مسئله ترتب در اینجا لا یزید وضوحا فی البحث


RE: جریان ترتب در مستحبات - مسعود عطار منش - 17-آبان-1399

بنده نفهمیدم چرا میگویید اینجا نزاحم نیست مگر معنای تزاحم این نیست که نمی تواند هر دو را امتثال کند.
به نظر واضح است که تزاحم است.


RE: جریان ترتب در مستحبات - خیشه - 18-آبان-1399

با سلام
نسبت به کلام دوستمان که فرمودند ترتب باید مشکلی را حل کند در جواب گفته میشود که گاهی اوقات شما با احراز ملاک، کشف میکنید که شارع در زمان اوج استحباب نماز شب، قران را اراده کرده است. اما متاسفانه همه این مبنا را ندارند. مثلا مرحوم خویی قائل است به این که برای احراز ملاک ما نیاز به امر داریم و اگر شما گفتید که مستحبات با هم تزاحم دارند پس قران خواندن در ان زمان مبارک امر ندارد. حال این سوال مطرح میشود که با ترتب میتوان امر طولی برای قران خواندن تصحیح کرد و به شارع نسبت دهیم که قران خواندن را طلب کرده است و قران خواندن امر دارد یا نه؟
نسبت به کلام اقای عطار گفته میشود که ظاهرا برای شما خیلی روشن است ولی استاد و صاحب کتاب منتقی الاصول و بنده و بعضی دیگر از دوستان شبهه داشتند و مورد بحث واقع شد که ایا مستحباب با هم تزاحم دارند یا ندارد. مثال هایی از عرف نسبت به اراده های استحبابی پدر نسبت به فرزندان مطرح شد .....


RE: جریان ترتب در مستحبات - 1972392352 - 19-آبان-1399

(18-آبان-1399, 20:43)خیشه نوشته: با سلام
نسبت به کلام دوستمان که فرمودند ترتب باید مشکلی را حل کند در جواب گفته میشود که گاهی اوقات شما با احراز ملاک، کشف میکنید که شارع در زمان اوج استحباب نماز شب، قران را اراده کرده است. اما متاسفانه همه این مبنا را ندارند. مثلا مرحوم خویی قائل است به این که برای احراز ملاک ما نیاز به امر داریم و اگر شما گفتید که مستحبات با هم تزاحم دارند پس قران خواندن در ان زمان مبارک امر ندارد. حال این سوال مطرح میشود که با ترتب میتوان امر طولی برای قران خواندن تصحیح کرد و به شارع نسبت دهیم که قران خواندن را طلب کرده است و قران خواندن امر دارد یا نه؟
نسبت به کلام اقای عطار گفته میشود که ظاهرا برای شما خیلی روشن است ولی استاد و صاحب کتاب منتقی الاصول و بنده و بعضی دیگر از دوستان شبهه داشتند و مورد بحث واقع شد که ایا مستحباب با هم تزاحم دارند یا ندارد. مثال هایی از عرف نسبت به اراده های استحبابی پدر نسبت به فرزندان مطرح شد .....

سلام برادر عزیز در مجموع بد نیست که گاهی از فضای عجیب مدرسه بیرون بیاییم و تصور کنیم که آیا مثلا اگر کسی از ساعت 12 شب تا اذان صبح مشغول عبادت بوده و قرآن تلاوت میکرده و در حال تفکر در آیات الهی بوده است و نماز شب نخوانده؛ آیا واقعا باید گفت که این آقا به اندازه نیم ساعت به اذان صبح مانده، اصلا عبادتی نکرده ولو قرآن خوانده ولی این قرآن مأموربه نبوده و امر نداشته؟ خیلی عجیب است پر واضح است که تلاوت قرآن برایش مستحب بوده و قطعا امر داشته است، این از بدیهیات و واضحات فقه ماست که البته اگر این را جزء بدیهیات و محکات فقه ندانید به نظر دیگر هیچ  جیز را نباید بدیهی دانست.


RE: جریان ترتب در مستحبات - خیشه - 20-آبان-1399

پس شما بفرمایید که نسبت به نماز و ازاله نجاست هم پر واضح است که اگر کسی ازاله نکرد و رفت نماز خواند و در حال خشوع و خضوع د رمقابل پرودگار بود و ......... امر داشته است و مقبول هست. اگر بخواهید این را انکار کنید که دیگر هیچ. ما الفارق بین القران و الصلات


RE: جریان ترتب در مستحبات - 105767 - 20-آبان-1399

به نظر میرسه بیان استاد دام ظله برای اثبات تزاحم تمام باشه.
و اینکه بزرگوار فرمود مگه میشه قرآن و عبادات از شب تا صبح صحیح نبوده باشه عرض میکنم که قایلین به ترتب نمی فرمایند قرآن امر نداره!بلکه با ترتب برای اون اعمال عبادی مهم امر سازی می کند.
ولکن شاید بشود گفت اینجا جای ترتب نیست چون غرض ترتب تصحیح امر هست و بالوجدان ما کقتی اوامر استحبابی رو کنار هم میبینیم این حس را داریم که همه در عرض هم امر دارند و دیگر به ترتب نیاز نداریم تا امر را درست کنیم! ذهن عرفی ظاهرا اینطور میبینه که امر وجود داره نه اینکه ان خالفت صلات لیل را پس قرآن امر داره.والله العالم


RE: جریان ترتب در مستحبات - 1972392352 - 20-آبان-1399

(20-آبان-1399, 00:50)خیشه نوشته: پس شما بفرمایید که نسبت به نماز و ازاله نجاست هم پر واضح است که اگر کسی ازاله نکرد و رفت نماز خواند و در حال خشوع و خضوع د رمقابل پرودگار بود و ......... امر داشته است و مقبول هست. اگر بخواهید این را انکار کنید که دیگر هیچ. ما الفارق بین القران و الصلات

سلام دقت بفرما که بحث در مورد مستحبات بود؛ اتفاقا خود ناقل محترم پذیرفت؛ عجیبه که شما نمیپذیرید، دقت کن مراد حقیر در باب مستحبات بود نه ازاله؛ یعنی شما آن مثال عرفی تلاوت قرآن تا صبح را اذعان نمی فرمایید؟ عجبا


RE: جریان ترتب در مستحبات - 1972392352 - 20-آبان-1399

(20-آبان-1399, 16:23)105767 نوشته: به نظر میرسه بیان استاد دام ظله برای اثبات تزاحم تمام باشه.
و اینکه بزرگوار فرمود مگه میشه قرآن و عبادات از شب تا صبح صحیح نبوده باشه عرض میکنم که قایلین به ترتب نمی فرمایند قرآن امر نداره!بلکه با ترتب برای اون اعمال عبادی مهم امر سازی می کند.
ولکن شاید بشود گفت اینجا جای ترتب نیست چون غرض ترتب تصحیح امر هست و بالوجدان ما کقتی اوامر استحبابی رو کنار هم میبینیم این حس را داریم که همه در عرض هم امر دارند و دیگر به ترتب نیاز نداریم تا امر را درست کنیم! ذهن عرفی ظاهرا اینطور میبینه که امر وجود داره نه اینکه ان خالفت صلات لیل را پس قرآن امر داره.والله العالم

برادر عزیز عرض بنده خدشه در تزاحم نبود، بله تزاحم هست، لکن عرض بنده این بود که ثمره باب ترتب رو که زنده کردن امر به مهم بود رو نداره و البته شما دوست عزیز هم قبول نمودید. والله تعالی العالم


RE: جریان ترتب در مستحبات - خیشه - 20-آبان-1399

اگر مراد شما از پذیرفتن ناقل بنده هستم ( خیشه) صحیح نیست من حرف شما را قبول نکردم. دوستان دقت کنید که ثمره ترتب مجرد امر درست کردن نیست که به درد قصد قربت بخورد. بلکه ثمرات دیگری هم دارد. مثلا طبق مبنای کسانی که ملاک را از وجود امر کشف میکنند مثل مرحوم خویی، با ترتب اول برای عمل امر درست میکنند و بعد به این نتیجه میرسند که در آن عمل هم ملاک وجود دارد. حالا شاید بعضی از مستحباب واضح باشد که حتما عند التزاحم ملاک هم دارند اما همه مستحبات که این گونه نیست. مثلا اگر نشسته اب خوردن در شب با یک مستحب اهم دیگری تزاحم کند شما میتوانید با تصحیح امر ترتبی کشف کنید که در این مورد هم نسسته اب خوردن ملاک دارد.