+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20)
+---- انجمن: اصول استاد سیدمحمدجواد شبیری (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=25)
+---- موضوع: بنای عقلا بر استصحاب (/showthread.php?tid=2209)
بنای عقلا بر استصحاب - مسعود عطار منش - 15-آذر-1399
استاد شبیری می فرمایند:
در اموری که مدار بر واقع است عقلا به صرف اعتماد به حالت سابقه عمل نمیکنند ولی در امور اعتباری و نظامهای قانونی به استصحاب عمل میکنند یعنی حتی در میان غیر مسلمانان هم به مجرد این که وکیل احتمال عزل خود توسط موکل را بدهد دست از آثار وکالت بر نمیدارد یا به صرف احتمال این که مالک ملکش را فروخته از آثار ملکیت رفع ید نمیکنند.
البته استصحاب عقلایی لزوما همان خصوصیات استصحاب شرعی را ندارد لذا در جایی که اماره غیر معتبری قایم شود استصحاب عقلایی متوقف بر فحص است ولی در استصحاب شرعی ممکن است چنین فحصی لازم نباشد.
RE: بنای عقلا بر استصحاب - 1972392352 - 16-آذر-1399
(15-آذر-1399, 16:25)مسعود عطار منش نوشته: استاد شبیری می فرمایند:
در اموری که مدار بر واقع است عقلا به صرف اعتماد به حالت سابقه عمل نمیکنند ولی در امور اعتباری و نظامهای قانونی به استصحاب عمل میکنند یعنی حتی در میان غیر مسلمانان هم به مجرد این که وکیل احتمال عزل خود توسط موکل را بدهد دست از آثار وکالت بر نمیدارد یا به صرف احتمال این که مالک ملکش را فروخته از آثار ملکیت رفع ید نمیکنند.
البته استصحاب عقلایی لزوما همان خصوصیات استصحاب شرعی را ندارد لذا در جایی که اماره غیر معتبری قایم شود استصحاب عقلایی متوقف بر فحص است ولی در استصحاب شرعی ممکن است چنین فحصی لازم نباشد.
سلام عقلاء در شبهات حکمیه بعید نیست که استصحاب داشته باشند؛ اما در شبهات موضوعیه معلوم نیست که استصحاب داشته باشند؛ در زوجیت و طلاق که بعید نیست از باب احتیاط در امور هامه به حالت سابق عمل میکنند؛ در مورد وکالت نیز اگر صرف احتمال بیجا باشد که تقریبا اطمینان بر بقای وکالت هست ولی اگر مثلا تصور کنید که یک احتمال عقلائی بر عزل پیش بیاید مثلا در یک ساختمان دو وکیل زندگی میکنند که نامه ای به عنوان عزل از جانب موکل یکی رسیده ولی معلوم نیست که مراد کدامیک است؛ در چنین جاهایی که واقعا احتمال عقلائی بر عزل وجود دارد؛ اصلا بعید نیست که عقلاء توقف و استفصال میکنند و یا حداقل احتیاط میکنند( مثلا معامله با ریسک بالا دیگه انجام نمیده) تا واقع روشن شود ؛ نه اینکه به وکالت سابق خود اخذ کند. در مورد ملکیت نیز واقعا اگر احتمال عقلائی انتقال ملک را بدهند بعید نیست که استفصال و یا احتیاط کنند نه اینکه به حالت سابق اخذ کنند. والله العالم.
RE: بنای عقلا بر استصحاب - مسعود عطار منش - 17-آذر-1399
اولا استاد فی الجمله لزوم فحص را از نظر عقلایی پذیرفتند لذا جایی را در نظر بگیرید که فحص کرده و به نتیجه نرسیدند.
ثانیا مثال شما در وکالت علم اجمالی است نه احتمال عقلایی.
ثالثا اگر بین وکیل و موکل اختلاف شود و به دادگاه مراجعه کنند آیا دادگاع به نفع وکیل حکم نمیکند(در جایی که موکل ادعای عزل میکند ولی ابلاغ نشده که در عین وجود احتمال عقلایی دادگاه به مظر میرسد به نفع وکیل حکم کند
RE: بنای عقلا بر استصحاب - 1972392352 - 18-آذر-1399
(17-آذر-1399, 20:04)مسعود عطار منش نوشته: اولا استاد فی الجمله لزوم فحص را از نظر عقلایی پذیرفتند لذا جایی را در نظر بگیرید که فحص کرده و به نتیجه نرسیدند.
ثانیا مثال شما در وکالت علم اجمالی است نه احتمال عقلایی.
ثالثا اگر بین وکیل و موکل اختلاف شود و به دادگاه مراجعه کنند آیا دادگاع به نفع وکیل حکم نمیکند(در جایی که موکل ادعای عزل میکند ولی ابلاغ نشده که در عین وجود احتمال عقلایی دادگاه به مظر میرسد به نفع وکیل حکم کند
سلام اولا) ماهم همانجا رو میگیم که فحص کرده و به نتیجه نرسیدند.
ثانیا) نه اون مثال وکالت هم با علم اجمالی و هم با احتمال عقلائی میشه تصویر کرد. فرض کن نمیدانه موضوع نامه عزله؛ ولی از قرائنی به شکل عقلائی احتمال جدی میده که موضوعش عزله؛ چون مثلا دیروز با موکل دعوا کرده.
ثالثا) خیلی روشن نیست در دادگاه چنین کاری بکنند؛ بله اگه صرفا شک بود و شک؛بر موکل لازم بود که خبر عزل خود را برساند و الا وکیل معذور است. اما در جایی که وکیل واقعا احتمال عقلائی بر عزل میداده و اتفاقا فحص هم برایش مؤونه ای نداشته، بعید نیست که عقلاء از او مطالبه احتیاط کنند. این مثال اشد میشه در جایی که فرض کنیم در همان حال، موکل تمکن از اخبار عزل هم نداشته باشه.