+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش رجال (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=29)
+--- انجمن: قواعد رجال (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=30)
+--- موضوع: بررسی دو اشکال در مورد استناد به استثناء ابن ولید برای اثبات وثاقت (/showthread.php?tid=2421)
بررسی دو اشکال در مورد استناد به استثناء ابن ولید برای اثبات وثاقت - محمود رفاهی فرد - 27-دي-1400
دو اشکال به اثبات وثاقت راوی از طریق روایت محمد بن احمد بن یحیی از او و عدم استثناء ابن ولید، مطرح شده است:
1- شاید ابن ولید تنها رواتی که ضعفشان برایش محرز بوده را استثناء کرده است. بنا بر این، از عدم استثناء، تنها در این حد فهمیده می شود که ضعف راوی نزد ابن ولید محرز نبوده است نه این که وثاقتش نزد او محرز بوده است.
2- ابن ولید، نهایتا شهادت داده که روایات محمد بن احمد بن یحیی از غیر افراد استثناء شده معتبر است اما شهادت به اعتبار روایت راوی، غیر از شهادت به وثاقت راوی است. چنانکه مثلا اگر کسی شهادت بدهد که اقتداء به فلان شخص جائز است نمی توان عدالت آن شخص را نتیجه گرفت؛ چرا که ممکن است مبنای آن شخص در موضوع جواز اقتداء، متفاوت با مبنای ما باشد. در ما نحن فیه هم محتمل است که مبنای ابن ولید در پذیرش روایت، متفاوت با مبنای ما باشد و لذا به صرف شهادت به اعتبار روایت راوی، نمی توان وثاقت را نتیجه گرفت (این اشکال را استاد شهیدی مطرح کردند (21 دی 1400) احتمالا اشکال قبل را هم مطرح کرده اند).
استاد شبیری در جواب اشکال اول چنین پاسخ دادند (اگر درست نقل کنم) که در موارد استثناء شده، ما رواه بعض اصحابنا هم هست با این که چنین روایتی محرز نیست که حجت نباشد، بلکه صرفا محرز نیست حجت باشد. بنا بر این، ابن ولید، روایاتی که حجیت آن ها برایش محرز نبوده (به لحاظ بدو سند) را استثناء کرده نه این که روایاتی که عدم حجیت آن ها محرز بوده را استثناء کرده باشد.
(اما فی النفس من هذا الجواب شیء چون بالاخره در مورد روایت بعض اصحابنا هم می توان گفت به لحاظ سند، محرز است که حجت نیست نه این که صرفا محرز نیست حجت باشد. به تعبیر دیگر، ممکن است کسی بگوید ابن ولید، تنها مصادیق محرز "یروی عن الضعفاء و یعتمد المراسیل" را شناسانده است البته ممکن است این احتمال، عرفی نباشد...)
در پاسخ اشکال دوم هم گفته شده است که مبنای متعارف در قبول روایت، وثاقت را شرط می داند و همین برای دلالت این شهادت بر وثاقت کافی است؛ ن ک مقاله ی ارزیابی وثاقت مشایخ محمد بن احمد بن یحیی بر پایه توثیق ابن ولید (برگرفته از دروس آیۀ الله شبیری)، پژوهش های رجالی، ج2، ص13.