گاهی نتیجهی گرفتار شدن در قواعد اصولی، نتایج غیر قابل دفاع است - نسخه قابل چاپ +- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir) +-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17) +--- انجمن: مطالب علمی (اصولی) (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=28) +--- موضوع: گاهی نتیجهی گرفتار شدن در قواعد اصولی، نتایج غیر قابل دفاع است (/showthread.php?tid=2585) |
گاهی نتیجهی گرفتار شدن در قواعد اصولی، نتایج غیر قابل دفاع است - مخبریان - 30-خرداد-1401 در اصول فقه قواعدی بیان میشود و ادعا میشود که این قواعد مبتنی بر رویکرد عرف یا عقلا به ادله است. با این حال گاهی اعمال این قواعد باعث میشود که نتایج عجیبی به دست آید و چون در خلال بحث، این نتایج به چشم نمیآید، علما بدان ملتزم میشوند. البته معمولاً همین علما یا دیگران، در جای دیگر به اصل آن اشکال تنبه دادهاند؛ اما انس با قواعد اصولی مانع از ازرشیابی نتایج اعمال آنها در جای خودش میشود. در این صفحه مواردی که از این دست پیدا شود را قرار خواهم داد، ان شاء الله RE: نتیجهی گرفتار شدن در قواعد اصولی، نتایج غیر قابل دفاع است - مخبریان - 30-خرداد-1401 یکی از این موارد در اعمال قاعدهی تخصیص در میان اخبار علاجیه رخ داده است: مثلاً دو روایت زیر را در نظر بگیرید: در انتهای روایت المیثمی در عیون اخبار الرضا ع آمده است: نقل قول:وَ مَا لَمْ تَجِدُوهُ فِي شَيْءٍ مِنْ هَذِهِ الْوُجُوهِ فَرُدُّوا إِلَيْنَا عِلْمَهُ فَنَحْنُ أَوْلَى بِذَلِكَ وَ لَا تَقُولُوا فِيهِ بِآرَائِكُمْ وَ عَلَيْكُمْ بِالْكَفِّ وَ التَّثَبُّتِ وَ الْوُقُوفِ وَ أَنْتُمْ طَالِبُونَ بَاحِثُونَ حَتَّى يَأْتِيَكُمُ الْبَيَانُ مِنْ عِنْدِنَا.عموماً در مورد اخبار توقف گفته شده است که در آنها امکان رجوع به اهل بیت مطرح شده است که نشان میدهد خاص زمان حضور هستند. و در روایت الحسن بن الجهم از امام رضا ع آمده است: نقل قول:قُلْتُ لَهُ تَجِيئُنَا الْأَحَادِيثُ عَنْكُمْ مُخْتَلِفَةً فَقَالَ مَا جَاءَكَ عَنَّا فَقِسْ عَلَى كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَحَادِيثِنَا فَإِنْ كَانَ يُشْبِهُهُمَا فَهُوَ مِنَّا وَ إِنْ لَمْ يَكُنْ يُشْبِهُهُمَا فَلَيْسَ مِنَّا قُلْتُ يَجِيئُنَا الرَّجُلَانِ وَ كِلَاهُمَا ثِقَةٌ بِحَدِيثَيْنِ مُخْتَلِفَيْنِ وَ لَا نَعْلَمُ أَيُّهُمَا الْحَقُّ قَالَ فَإِذَا لَمْ تَعْلَمْ فَمُوَسَّعٌ عَلَيْكَ بِأَيِّهِمَا أَخَذْتَ. در جمع میان اخبار علاجیه گفته شده است: نقل قول:أنّ ما دلّ منها على التوقف في زمان الحضور لا شك في كونها أخص مطلقا من أخبار التخيير فيخصص به أخبار التخيير فيكون أخبار التخيير بعد هذا مختصا بزمان الغيبة به این ترتیب با دستهی اول دستهی دوم تخصیص زده شده است. معنای تخصیص این است که مراد جدی از روایت الحسن بن الجهم این است که در زمان غیبت تخییر وجود دارد. در اِعمال این تخصیص، به این توجه نشده است که هر دو راوی در یک دوره یک سؤال را پرسیدهاند؛ اما امام بدون توجه دادن الحسن بن الجهم به این که حکم زمان غیبت را بیان میکنند، به او گفتند که تخییر داری! شما جای الحسن بن الجهم باشید،
به این اشکال در کلمات آقای خویی اشاره شده است: نقل قول:ثمّ إنّ الميرزا قدّس سرّه جمع بين أخبار التوقّف و أخبار التخيير بأنّ أخبار التوقّف آمرة بالردّ إليهم عليهم السّلام و هو مختصّ بزمان ظهورهم، فنقول بأنّ أخبار التوقّف إنّما هو في زمن ظهورهم و أخبار التخيير في زمن غيبتهم عليهم السّلام و ذكر أنّ هذا هو مقتضى الجمع بين الأخبار مضافا إلى عدم ظهور قائل بالتخيير زمن حضورهم عليهم السّلام. خلاصه این که باید بعد از تخصیص به تابلویی که با عام و خاص رسم کردهایم، یک بار دیگر نگاه کنیم؛ مبادا تصویری خندهدار از ادله رسم کرده باشیم. |