سؤال: جریان لا حرج در محرمات - نسخه قابل چاپ +- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir) +-- انجمن: بخش فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=5) +--- انجمن: سوالات علمی (فقهی) (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=40) +--- موضوع: سؤال: جریان لا حرج در محرمات (/showthread.php?tid=28) |
جریان لا حرج در محرمات - روشنائی - 21-آبان-1391 باسمه تعالی همانطور که لاحرج در واجبات جاری است و مثلا وضو یا صوم حرجی واجب نیست آیا لا حرج در محرمات هم جاری است و مثلا اگر عدم زنا یا عدم غیبت حرجی باشد با قاعده لا حرج جایز می شود؟ RE: جریان لا حرج در محرمات - رضا - 2-دي-1391 سلام. من تا بحال پاسخی به صراحت ندیدم. ولی بعضی پاسخها آن را تأیید می کند مثلا در مورد طبیب این را میگویند که اگر دسترسی به پزشک زن سخت باشد بطوریکه موجب حرج شود میتواند به پزشک مرد مراجعه کرد. RE: جریان لا حرج در محرمات - 83068 - 3-دي-1391 مسلما مواردی داریم که با حرج قطعی هم حرمت آن ها برداشته نمی شود و اجازه ی انجام آن را نداریم. مثلا اگر به ما بگویند باید کسی را به قتل برسانی وگرنه خودت را می کشیم، قتل نفس جایز نمی شود با اینکه حرجی شدیدتر از این که کشته شویم وجود ندارد. البته همین جا اگر امر دایر بین کشته شدن و جرح یا قطع عضو دیگری باشد جایز می شود. اما برای به دست آوردن قاعده باید تتبع و تامل بیشتری نمود این مطلب در جواهر،ج42، ص 48 ذیل بحث قصاص مباشر در صورت اکراه به قتل آمده است و روایتی هم نقل شده: ...لا يتحقق الإكراه شرعا عندنا في القتل ... لكن يتحقق في ما عداه من قطع اليد و الجرح و نحوهما بخلاف القتل ... بل في الصحيح «إنما جعلت التقية ليحقن بها الدماء، فإذا بلغ الدم فلا تقية» RE: جریان لا حرج در محرمات - رضا - 3-دي-1391 سلام. در واقع همان قضیه الاهم فالاهم است. یعنی در صورتی حرج می تواند عذر شرعی برای حرام باشد که در نظر شارع فسادش از آن محرم بیشتر نباشد. یک چیزی شبیه آنچه در امر به معروف بعضی مثل شهید مطهری قائل هستند که عدم وجود خطر جانی و مالی زمانی شرط است که منکری که انجام می پذیرد خلاف اصول مهمه اسلام نباشد. RE: جریان لا حرج در محرمات - روشنائی - 3-بهمن-1391 باسمه تعالی با عرض سلام محضر دوستانی که لطف نموده و جوابهایی ارسال نمودند، باید متذکر شوم که در این جوابها خلطی بین اضطرار و لا حرج صورت گرفته است و باید توجه داشت که ادله لا حرج غیر از اضطرار است. لطفا با توجه به این تذکر به سؤال مورد نظر پاسخ بفرمایید. RE: جریان لا حرج در محرمات - جواهری - 13-بهمن-1391 ظاهر دلیل لاحرج امتنان است و کسی نمی تواند با آن حق یا جان و عرض دیگری را به خطر بیاندازد ولی بحث تزاحم اهم و مهم یا اضطرار بحث دیگری است مراد از حرج مشقت شدیده است در اینجا بحثی که مطرح است این است که آیا اطلاقی در دلیل لاحرج وجود دارد که شامل محرمات شود یا خیر بر فرض اطلاق بدوی ایا مقیدی متصل یا منفصل وجود دارد یا خیر بعضی از اجلا فرموده اند ما دو دسته دلیل بر لاحرج داریم دسته اول ایه شریفه مٰا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَج است خب این آیه در مورد حرج نوعی است زیرا ظاهر حرج عند الاطلاق حرج نوعی است نه شخصی وقتی گفته می شود برداشتن فلان سنگ مشقت شدید دارد ظاهرش این است که برای نوع مردم مشقت دارد نه اینکه برای خود این شخص، خب نفس جعل تکلیف مشقت دارد مراد از مشقت در اینجا مشقت زائده بر اصل تکلیف است که برای نوع مردم تحملش خیلی سخت است و اگر به این مرحله رسیده اصل تکلیف برداشته می شود مانند حرمت استظلال برای محرم در شب در زمان کنونی یا وجوب طواف در محدوده مطاف برای نوع حاجیان در ایام شلوغ حج که برای نوع مردم حرجی است خب طبق این بیان کسی نمی تواند جایی که حرج شخصی وجود دارد ولی حرج نوعی وجود ندارد به این دلیل تمسک کند. دسته دوم روایات خاصه در مقام است که موردش واجبات است اگر چه شاید ادعای اینکه مراد از آن حرج شخصی باشد گزاف نباشد ولی القاء خصوسیت به محرمات صحیح نیست زیرا اجتناب از محرمات در بسیاری از موارد مشقت دارد دروغ نگفتن در شرایط خاص غیبت نکردن در مجلس خاص و مسخره نکرده نگاه به نامحرم نکردن فیلم کذایی ندیدن و اگر قائل به جریان آن بشویم لازم میآید که اکثر محرمات وجوب اجتناب نداشته باشد مطلب دیگر این است که اگر ما قائل به جریان لاحرج د رمحرمات شویم جریان آن در مثل زنا و ..مسلما صحیح نیست و هیجکس قائل نشده است و دیل لاحرج فوقش تکالیف جزئیه را بر میدارد اما چنین محرمات کبیره بر نخواهد داشت به بیان دیگر اجماع یا ارتکاز متشرعی مانع از عمل به اطلاق یا شکل گیری آن است. RE: جریان لا حرج در محرمات - جواهری - 15-بهمن-1391 در نقد نظریه فوق برخی از اعاظم حوزه فرموده اند دلیل مٰا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَج اگر چه ظهور در حرج نوعی دارد ولی نکته ای که خطاب برای نوع جعل شده و به صورت کلی چنین خطابی صادر شده است رفع ثقل حرج از شخص مکلف است بنابراین به دلالت التزامی خود خطاب یا با تعمیم حکمت نفی حرج از نوع آن را شامل حرج شخصی هم میدانیم ولی از انجا که در انسان قوی غضبیه و شهویه وجود دارد و نوع محرمات برای تعدیل این دو غریزه است و در اجتناب از اکثر مرحمات حرج وجود دارد( غیبت ایذای مومن دروغ و ) باعث می شود ما نتوانیم متعلق در خطاب مٰا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَج را الزام به ترک بدانیم بلکه بیشتر از الزام به فعل ظهور ندارد بنابراین غیر از خطابات خاص که در بعض ابواب فقه آمده مانند جواز استظلال در حال احرام در حال حرج نمی توانیم محرمات دیگر را با دلیل لا حرج برداریم RE: جریان لا حرج در محرمات - علاوی - 2-دي-1401 (15-بهمن-1391, 00:26)جواهری نوشته: در نقد نظریه فوق برخی از اعاظم حوزه فرموده اند آیا می توان گفت که ممکن است که از صحیحه نقل شده که امام فرموده «لابأس» برداشت کرد که حفظ نفس «واجب» نیست؟ (26-بهمن-1399, 09:25)مهدی خسروبیگی نوشته: نقل قول:(11-بهمن-1397, 18:44)حسین بن علی نوشته: برخی مانند مرحوم تبریزی به جهت فقدان دلیلی معتبر، اصلا حفظ نفس را جز در موارد اجماع واجب نمی دانند RE: جریان لا حرج در محرمات - علاوی - 3-دي-1401 نقل قول:وجوب حفظ جان |