+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=5)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=9)
+---- انجمن: فقه استاد گنجی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=13)
+---- موضوع: اشکال اضمار به روایت کتاب حریز و جواب آن (/showthread.php?tid=3067)
اشکال اضمار به روایت کتاب حریز و جواب آن - خیشه - 25-مهر-1402
روایتی به مناسبت از کتاب حریز نقل شده است که محل استشهاد این قسمت است:«قَالَ فِي كِتَابِ حَرِيزٍ أَنَّهُ قَالَ: إِنِّي نَسِيتُ أَنِّي فِي صَلَاةٍ فَرِيضَةٍ حَتَّى رَكَعْتُ وَ أَنَا أَنْوِيهَا تَطَوُّعاً قَالَ فَقَالَ ع ..»
حریز شاگرد زراره است و شاید مخاطب او زراره باشد و پاسخ از زراره بوده. قید علیه‌السلام نیز بعدا نساخ اضافه کردند و در قدیم مرسوم نبوده که آن را ثبت کنند. از طرف دیگر، حریز از اجلاء نبوده بلکه گاهی نزد زراره می‌رفته و سوال می‌پرسیده. لذا این روایت معلوم نیست که از امام نقل شده و مضمره است.
استاد
هر چند که حریز اهل سوال کردن از زراره بوده است ولی وقتی کتاب مینویسند طبیعیش این است که کلمات امام را در کتاب ضبط میکنند. حالا اگر هم کتاب اصحاب ائمه هم قیمتی داشته باشد تا جایی است که ما بدانیم نظرش چیست. اما این که در کتاب بنویسیم ان هم کتابی که برای شیعه و برای عمل نوشته میشود خیلی بعید است. به نظر ما کتاب روایی است فقال یعنی امام اگر غیر امام باشد باید بگوید. ظاهر کلام روایت را نقل میکنند میگوید قلت فقال یعنی قال امام. ما به این اطمینان داریم.علاوه بر این، اینها تقطیع شده است یعنی حریز در صدرش آن امامی که مورد سوال بوده است اورده است بعد گفته است قلت فقال. دیگه در ادامه تکرار میشده و حزازت داشته است نمیاورده. ما خیلی از این مضمرات که مضمر شده اند اکثر اینها ادعایمان این است که در آن کتاب مضمره نبوده است. اگر زراره میگوید سالته این جمله ای از یک روایت طویله ای است در صدرش امام را بیان کرده است بعد میگوید قلت له فقال. سالته فاجاب. این منوط به همین اطمینان است اینها منبهات است. کتاب حریز که میگوید قال وثوق ما به همین است که یعنی قال الامام.
اگر کسی اشکال کرد که شاید این سخن زراره باشد، می‌گوییم زراره جزء فقهای جلیل القدر بوده و بعید است که سخن امام علیه‌السلام را بد فهمیده باشد و صرفا اجتهاد خودش را بیان کرده باشد. این سخنان شبیه اجتهادات نیست. مخصوصا که شبیه این حدیث در روایات دیگر نیز بیان شده
درس خارج فقه. جلسه 18. تاریخ 25 مهر ماه 1402.