تفاوت نداشتن استعمال حقیقی و مجازی در مستعمل فیه - نسخه قابل چاپ +- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir) +-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17) +--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20) +---- انجمن: اصول استاد سیدمحمدجواد شبیری (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=25) +---- موضوع: تفاوت نداشتن استعمال حقیقی و مجازی در مستعمل فیه (/showthread.php?tid=3201)

تفاوت نداشتن استعمال حقیقی و مجازی در مستعمل فیه - مسعود عطار منش - 23-آذر-1402 درس خارج اصول جلسه 10 مورخ 17 مهر 1402 ما بر این باوریم که تفاوت استعمال مجازی با استعمال حقیقی در مستعمل­ فیه نیست بلکه این­ دو در مراد تفهیمی تفاوت دارند. وقتی می­گوییم «در باغ وحش شیر وجود دارد» اولاً شیر را در معنای حیوان درنده استعمال کردیم و ثانیاً می­خواهیم وجود شیر حقیقی در باغ وحش را به مخاطب افهام کنیم. اما وقتی گفته می­شود «رأیت أسداً یرمی» اولاً شیر را در معنای حیوان مفترِس استعمال کرده­ ایم که تا اینجا با استعمال حقیقی مشترک است؛ ولی قصد نداریم شیر درنده را به مخاطب افهام کنیم بلکه قصد داریم به مخاطب افهام کنیم شخصی را دیدیم که در شجاعت همانند شیر درنده بود. توجه به این نکته لازم است که در این استعمالات، قرینه، در شکل­ گیری مستعمل­ فیه دخیل نیست بلکه تعیین کنندۀ مراد تفهیمی است. حال این که مراد تفهیمی داخل در وضع است یا خارج از وضع است بحث­هایی دارد که در مبحث نظریة الإستعمال به آن خواهیم پرداخت RE: تفاوت نداشتن استعمال حقیقی و مجازی در مستعمل فیه - 105767 - 28-آذر-1402 از بین علماء موافق دارند یا همه همون مشهور رو میگن که مستعمل فیه غیر ما وضع له است؟ RE: تفاوت نداشتن استعمال حقیقی و مجازی در مستعمل فیه - مسعود عطار منش - 29-آذر-1402 بعضی از علما همچون مرحوم امام، معتقدند مستعمل فیه در هر دو یکسان است ولی در استعمال مجازی یک ادعا هم وجود دارد مبنی بر اینکه این رجل شجاع مصداق ادعایی شیر درنده است. منتها استاد به یک معنا بین دیدگاه مشهور و دیدگاه امثال مرحوم امام جمع کردند یعنی می گویند هر چند مستعمل فیه یکسان است اما مراد تفهیمی متفاوت است. استاد می فرمایند ادعای شیر بودن رجل شجاع، یک ادعای خشک و خالی نیست بلکه ادعایی است که اراده تفهیمش وجود دارد. RE: تفاوت نداشتن استعمال حقیقی و مجازی در مستعمل فیه - 105767 - 29-آذر-1402 آیت‌الله العظمی بروجردی رضوان‌الله تعالی علیه : "ومنشأ الخلط في المقام) ما قرع سمعهم من كون الاستعمال المجازى استعمالا للفظ في غير ما وضع له، وهو فاسد جدا، إذ اللفظ لا يستعمل الا فيما وضع له من جهة ان الدلالة اللفظية الوضعية بنحو المطابقة لا يعقل بدون الوضع وهو المصحح للاستعمال (غاية الامر) انه قد يكون مراد المتكلم من استعمال اللفظ في المعنى الموضوع له ايجاد المعنى في ذهن المخاطب ليتقرر بنفسه في ذهنه، ويحكم عليه أو به فيكون نفس المعنى الموضوع له مرادا جديا كما هو المراد في مقام الاستعمال. (وقد يكون) مراده منه ايجاد المعنى الموضوع له في ذهن المخاطب، ليصير هذا المعنى معبرا ومنشئا لانتقال ذهنه إلى معنى آخر، من جهة كون المعنى الثاني عين الموضوع له أو من افراده ادعاء أو تنزيلا، فيكون المراد جدا غير ما هو المستعمل فيه حقيقة وان كان عينه ادعاءا (فأسد) مثلا في قولك (رأيت أسدا يرمى) لم يستعمل في الرجل الشجاع، بل استعمل في نفس ما وضع له أعني الحيوان المفترس، غاية الامر انه أريد في هذا الاستعمال انتقال ذهن المخاطب من اللفظ إلى ما وضع له، ثم انتقاله مما وضع له إلى معنى آخر أعني الرجل الشجاع، فكأن اللفظ استعمل في المعنى الموضوع له، واستعمل المعنى الموضوع له في معنى آخر ادعى كونه عين الموضوع له أو من افراده" https://lib.eshia.ir/13052/1/25#:~:text=(%D8%BA%D8%A7%D9%8A%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%B1)%20%D8%A7%D9%86%D9%87,%D8%A3%D8%B9%D9%86%D9%8A%20%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AC%D9%84%20%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%AC%D8%A7%D8%B9 RE: تفاوت نداشتن استعمال حقیقی و مجازی در مستعمل فیه - 105767 - 29-آذر-1402 امام خمینی رضوان‌الله تعالی علیه : و الحقّ الحقيق بالتصديق هو ما اختاره بعض أجلّة العصر رحمه اللّه في‌"وقايته [1] و تبعه غيره‌ [1]: أنّ اللفظَ في مطلق المجاز- مرسلاً كان أو استعارة أو مجازاً في الحذف، مفرداً كان أو مركّباً- و كذا في الكناية، مستعملٌ فيما وضع له لا غير، لكن يكون جدّه على خلاف استعماله، و إنّما يكون تطبيق المعنى الموضوع له على ما أراده جدّاً بادّعاء كونه مصداقَه كما في الكليّات و عينَه كما في الأعلام الشخصيّة. فقوله: ما هذا بَشَراً إِنْ هذا إِلَّا مَلَكٌ كَرِيمٌ‌ [2] استعمل «المَلَك» في الماهيّة المعهودة من الروحانيّين، و إنّما حملها عليه بادّعاء كونه من مصاديقها، فالادّعاء على مذهب السكّاكي وقع قبل الإطلاق، فأُطلق اللفظ على المصداق الادّعائي، دون هذا؛ فإنّ الادّعاء بناءً عليه وقع بعد الاستعمال و حين إجراء الطبيعة الموضوع لها اللفظ على المصداق الادّعائي" https://lib.eshia.ir/13110/1/105#:~:text=%D9%88%D9%82%D8%A7%D9%8A%D8%AA%D9%87%20%5B1%5D%20%D9%88,%D9%82%D9%88%D9%84%D9%87%3A%20%C2%AB%D8%B1%D8%A3%D9%8A%D8%AA%20%D8%AD%D8%A7%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%8B