آیت الله سیستانی، قاعده حل را در اعیان جاری می‌‌کنند، مثلا می‌‌گوید این لباس که نمی‌دانیم از اجزای حیوان حرام گوشت است یا نیست این عین، هذا حلالٌ، ‌ای حلال الصلاة فیه، آیت الله زنجانی هم نظرشان همین است در اعیان جاری می‌‌کنند.

آیت الله زنجانی در شبهات موضوعیه قائلند و می‌‌گویند با قاعده حل در اعیان اثبات حلیت وضعیه هم می‌‌کنیم و لذا می‌‌گویند زنی که نمی‌دانم خواهر‌مان است یا غریبه است می‌‌گوییم هذه لنا حلال، نه بدون عقد، نه، حلال بودن زن احل لکم ما وراء ذلک یعنی حلالٌ التزوج منها، و ازدواج با این زنی که مشکوک است که خواهر شما باشد، آقای زنجانی می‌‌گویند من که "استصحاب عدم کونها اختا" را قبول ندارم استصحاب عدم ازلی است پس می‌‌گویم این دخترخانم برای من حلال وضعی است. منتها در عین خارجیه ایشان این را قائل است، آقای سیستانی هم که تصریح می‌‌کند می‌‌گوید ما در اعیان قاعده حل جاری می‌‌کنیم چون کل شیء لک حلال شیء خود اعیان است، خود روایت مسعده بن صدقه هم که دارد: ذلک مثل الثوب و ذلک مثل امرأة تحتک و ذلک مثل عبد یکون عندک یا در صحیحه ابن سنان می‌‌گوید سأخبرک عن الجبن و غیره کل شیء فیه حلال و حرام، تطبیق کرده بر اعیان.

* خارج فقه 22 آذر 1402