تاریخ تالیف فهرست نجاشی و شیخ و رجال شیخ - نسخه قابل چاپ +- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir) +-- انجمن: بخش رجال (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=29) +--- انجمن: قواعد رجال (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=30) +--- موضوع: تاریخ تالیف فهرست نجاشی و شیخ و رجال شیخ (/showthread.php?tid=726)

تاریخ تالیف فهرست نجاشی و شیخ و رجال شیخ - zaker14zaker14 - 24-خرداد-1395 آیت الله سید موسی شبیری زنجانی بار ها در کتاب النکاح خود می نویسد که فهرست نجاشی بعد از فهرست شیخ نوشته شده است ، سند این مطلب کجاست؟ RE: تاریخ تالیف فهرست نجاشی و شیخ و رجال شیخ - رضا اسکندری - 25-خرداد-1395 سلام سندش اینجاست که مرحوم نجاشی در کتاب خودش مرحوم شیخ طوسی را ترجمه کرده است و در ضمن کتب او هم کتاب رجال و هم کتاب فهرست را نام برده است. محمد بن الحسن بن علي الطوسي أبو جعفر جليل في أصحابنا ثقة عين من تلامذة شيخنا أبي عبد الله. له كتب منها: [كتاب‏] تهذيب الأحكام و هو كتاب كبير و كتاب الاستبصار و كتاب النهاية و كتاب المفصح في الإمامة و كتاب ما لا يسع المكلف الإخلال به و كتاب العدة في أصول الفقه و كتاب الرجال من روى عن النبي [صلى الله عليه و آله‏] و عن الأئمة [عليهم السلام‏] و كتاب فهرست كتب الشيعة و أسماء المصنفين‏ ... RE: تاریخ تالیف فهرست نجاشی و شیخ و رجال شیخ - zaker14zaker14 - 25-خرداد-1395 علیکم السلام و رحمة الله و برکاته با تشکر از برادر RAYHAN نسبت به رجال ابن داود و علامه نیز سندی داریم؟ RE: تاریخ تالیف فهرست نجاشی و شیخ و رجال شیخ - aad1416 - 15-شهريور-1395 اینکه بگوییم چون نجاشی ترجمه شیخ را دارد و فهرست را ذکر کرده پس حتما بعد از کتب شیخ تالیف شده غلط است. زیرا بعضی از کتبی که نجاشی ذکر کرده اصلا شیخ آنها را در نجف نوشته نه بغداد مثل التبیان. اصلا شیخ تلمیذ نجاشی است و ترجمه ی تلمیذ در مصنف استاد خلاف مالوف است.در این زمینه و ایضا درباره ی سال فوت نجاشی با توجه به ترجمه ابو یعلی، علامه ی شوشتری و آقا سید موسی مکاتباتی داشته اند. از دلایلی که می توان ذکر کرد اتفاقا نجاشی قبل از شیخ کتابش را نوشته یا لااقل کتاب شیخ را ندیده است ترجمه ی حسن بن عطیه در فهرست نجاشی است. RE: تاریخ تالیف فهرست نجاشی و شیخ و رجال شیخ - رضا اسکندری - 19-شهريور-1395 لطفا دلیل اینکه شیخ تلمیذ نجاشی است را بیان کنید. هم چنین توضیح بفرمایید اگر کتاب نجاشی قبل از کتاب شیخ تالیف شده است مرحوم نجاشی چطور نام آن کتاب را در ترجمه شیخ ذکر کرده است؟ هم چنین دلیل اینکه می فرمایید شیخ التبیان را در نجف نوشته است بیان کنید. از همه اینها بگذریم بالاخره در کتاب مرحوم نجاشی، اسم مرحوم شیخ طوسی مذکور است و ایشان ترجمه شده است و کتب ایشان هم نام برده شده است. مرحوم نجاشی تصریح کرده است که شیخ طوسی از شاگردان شیخ مفید است و نگفته است از شاگردان من است. شما معتقدید ترجمه موجود در رجال نجاشی مربوط به شیخ طوسی نیست؟! اگر مربوط به شیخ طوسی است و در آن نام کتاب فهرست و رجال برده شده است یعنی مرحوم نجاشی قبل از تالیف کتاب فهرست و رجال می دانسته است که شیخ چنین تالیفاتی خواهد داشت؟ یا اینکه شیخ رجال دیگری غیر از رجال موجود داشته است که قبل از رجال نجاشی تالیف شده بوده و این رجال موجود غیر از آن است؟ بعید می دانم به این مطالب ملتزم شوید. RE: تاریخ تالیف فهرست نجاشی و شیخ و رجال شیخ - aad1416 - 20-شهريور-1395 دلیل اینکه شیخ تلمیذ نجاشی است اجازه ی علامه به بنی زهره است ثانیا نجاشی سنه ی 396 استاد مسلم و بزرگ حدیث و رجال بوده پس اصلا بعید نیست شیخی که 408 تازه وارد بغداد می شود شاگرد او باشد. آقا سید موسی و علامه ی شوشتری مکاتباتی دارند درباره ی تاریخ موت نجاشی. آنچه ثابت است این است که نجاشی 450 فوت کرده لکن در کتابش ذیل ترجمه ی ابو یعلی سنه ی موت او را آورده که 463 است. علامه بر این باور است که یا ابو یعلی نزدیکتر فوت کرده یا نجاشی دور تر از 450. ولی آقا سید موسی خلاف این را و در آنجا به ترجمه ی شیخ اشاره نموده و می گوید تبیان در نجف تالیف شده. ایشان می گوید نام این کتب را نساخ اضافه نموده اند. (البته فکر می کنم ایشان نیز اشتباه نموده اند درباره ی اضافات نساخ). پس می تواند این کتاب ها نیز به قول آقای شبیری از اضافات نساخ باشد.(مثل ترجمه ی خود شیخ در فهرست که مطمئنا از خود او نیست) اما دلایلی که بودن فهرست نزد نجاشی را منتفی می کند زیاد است و از آن جمله حسن بن عطیه است. و آخر اینکه کسی را ندیده ام که بگوید فهرست شیخ ماخوذ از فهرست نجاشی است لیکن به نظر بنده اتفاقا محتمل است و ارجح تر از کلام سابق است لااقل.از مهم ترین دلایل آن ابن صلت اهوازی است. RE: تاریخ تالیف فهرست نجاشی و شیخ و رجال شیخ - رضا اسکندری - 21-شهريور-1395 همه این موارد که شما فرمودید یا نقل قول از برخی از آقایان بود یا صرفا احتمالاتی که ممکن الوقوع هستند. از نظر بنده هیچ کدام از ادعاهای شما ثابت نیست و یا لااقل شما دلیلی بر اثبات آن ذکر نفرموده اید. متوجه نشدم از کدام قسمت اجازه مرحوم علامه به بنی زهره استفاده کرده اید که شیخ شاگرد نجاشی بوده است. هم چنین اینکه مرحوم شیخ در سن جوانی وارد بغداد شده است بعید میدانم دلیل خوبی بر این باشد که حتما شاگردی مرحوم نجاشی را کرده باشد خصوصا با وجود بزرگانی در رجال مثل مرحوم ابن غضائری در هر حال اگر ادله خود را به صورت کامل و جامع ذکر کنید مطمئنا فواید کثیری بر آن مترتب است. RE: تاریخ تالیف فهرست نجاشی و شیخ و رجال شیخ - aad1416 - 23-شهريور-1395 در اجازه ی علامه به بنی زهره در یک قسمتی مشایخ شیخ را نام می برد از عامه و خاصه و آنجا نجاشی را از شیوخ طوسی می داند.(البته تصحیف ابوالحسین به ابو الحسن امری عادی است) ثانیا عرض کردم با وجود تاریخ ورود شیخ به بغداد استبعادی ندارد که وی تلمیذ نجاشی باشد نه اینکه دلیل آن باشد. البته یکی از مهم ترین دلایل موید گفته های پیشین ترجمه ی ابن نوح در فهرست است.(غیبت در سنه 447 تالیف شده است و گویا شیخ، احمد بن ابراهیم قزوینی را چند سال قبل از این تالیف دیده است چون با اینکه او علو سند دارد ولی در فهرست از او نامی نیست به جز یک مورد در حالیکه در کتب متوخر از فهرست بسیار از او یاد شده است و شما می دانید نجاشی وارث مولفات ابن نوح بوده است. البته مرحوم بهبودی درباره ی اینکه چرا ترجمه ی نجاشی در فهرست نیست دلایلی ذکر نموده اند که درستی آن برای حقیر اثبات نشده) ثالثا درباره ی ابن غضایری برای حقیر ثابت نشده که او اصلا در بغداد فوت کرده است. شاید او در دربند همدان فوت نموده است.(البته شاید استبعاد داشته باشد لکن دلایل آن بعضا قابل تامل است هرچند ذکر آن به طول می انجامد) اما دلایلی که اساسا ثابت می کند نجاشی فهرست طوسی را ندیده است همانطور که گفته شد بسیار است ودر زیر به چند مورد آن اشاره می کنم: 1- ترجمه ی حسن بن عطیه 2- شرط نجاشی ذکر کسانی است که کتاب دارند. بسیاری از کسانی که شیخ در فهرست نام برده نجاشی در کتابش ذکر نکرده است. چون حسن بن صالح بن حی(له اصل) و السری بن السلامه و عده کثیر دیگر. شاید بگویید چون نجاشی به این کتب طریق نداشته ذکر ننموده ولی این باطل است زیرا بسیاری از افراد ذکر شده اند که نجاشی به آنها طریقی نداشته است مانند ابراهیم بن خالد و حسن بن الحسین و ابراهیم بن مبارک و عده ی کثیر دیگر. شاید گفته شود نجاشی ذکر نکرده چون این کتب را ندیده است ولی این هم باطل است رجوع شود به ترجمه ی علیم بن محمد 3- یکی از مهم ترین دلایل حقیر نسبت به اینکه فهرست نجاشی مقدم بر فهرست طوسی است مقدمه ی فهرست شیخ منتجب الدین است و قول عزالدین یحیی فراجع.