+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس سطح (اصولی) (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=18)
+---- انجمن: کفایه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=33)
+---- موضوع: حجیت قطع حاصل از قیاس یا جادو (/showthread.php?tid=777)
حجیت قطع حاصل از قیاس یا جادو - 82036 - 25-آبان-1395
حجیت قطع ذاتی بوده وشارع نمی تواند حجیت و احکام عقلی آن اعم از تکلیفی یا وضعی مانند وجوب متابعت یا معذریت ومنجزیت را نفی کند.
دلیل بر این امر این است که این احکام ذاتی قطع بوده و امکان نفی ذاتیات شی از شی غیرمعقول است.
و به تعبیر فقها جعل احکام برای قطع به جعل بسیط است با صرف قطع این احکام به مفاد کان تامه ثابت است مانند سردی که برای یخ ثابت است. برخلاف جعل تالیفی که مفاد کان ناقصه است مانند سردی برای آب و قابل انفکاک می باشد.
سوال: در مواردی که شارع برخی از طرق را نهی نموده و استنباط را از آن طرق ممنوع نموده است مانند قیاس کردن یا استنباط با جادو و...
اگر مکلف بر اساس این طرق نهی شده قطع به اثبات تکلیف نمود و بعد از تنبه شارع هم مصر است گرچه شارع این طرق را نهی نموده لکن برای من قطع حاصل شده، آیا این قطع حجت است؟
RE: حجیت قطع حاصل از قیاس یا جادو - 82036 - 25-آبان-1395
(25-آبان-1395, 12:32)82036 نوشته: سوال:
اگر مکلف بر اساس این طرق نهی شده قطع به اثبات تکلیف نمود و بعد از تنبه شارع هم مصر است گرچه شارع این طرق را نهی نموده لکن برای من قطع حاصل شده، آیا این قطع حجت است؟
مرحوم «شیخ انصاری»، قطع قطاع را مطلقا حجت دانسته و آن را از سایر قطع‌ها متفاوت نمی‌داند؛
مرحوم «کاشف الغطاء» می‌گوید: قطع قطاع مطلقا حجت نیست؛
مرحوم «صاحب فصول» به تفصیل اعتقاد دارد؛ به این بیان که:
تفصیل صاحب فصول
ا) مکلف در واقع قطاع است و خودش هم می‌داند به این بیماری دچار است و یقین هم دارد که قطع او نزد شارع حجت نیست؛ در این صورت، قطعش حجیت ندارد و نباید به آن اعتنا کند.
ب) مکلف در واقع قطاع است و خودش هم می‌داند قطاع است، ولی نمی‌داند آیا نزد «شارع قطع قطاع» اعتبار دارد یا ندارد؛ در این صورت، تا زمانی که منعی از سوی شارع محقق نشده، قطع او ارزش دارد، ولی به مجرد این که دلیل آمد و یقین کرد که قطعش حجت نیست، نباید به آن اعتنا کند.
ج) مکلف در واقع قطاع است و خودش هم می‌داند قطاع است و عقل او حکم می‌کند که قطعش حجت است، آن گاه از راه ملازمه حکم عقل و شرع، به امضای شرع هم پی می‌برد؛ در این صورت، قطع وی معتبر است.
RE: حجیت قطع حاصل از قیاس یا جادو - رضا اسکندری - 28-آبان-1395
منجزیت و معذریت قطع را گاهی با خود قطع می سنجیم. یعنی با وجوب متابعت از آن و عذر در متابعت از آن، در این صورت قطع همیشه منجز و معذر است. یعنی همیشه عقل به وجوب مطابعت از قطع حکم می‌کند و به همین دلیل هم کسی نمی‌تواند از چرایی متابعت از آن سوال کند.
اما اگر منجزیت و معذریت قطع را به نسبت به واقع بسنجیم قطع نه لزوما منجز است و نه لزوما معذر است.
ممکن است منجز باشد (در جایی که با واقع مطابقت می‌کند) و ممکن است معذر باشد (در جایی که به خلاف واقع است ولی قاطع در مخالفت با واقع، مقصر نیست) و ممکن است منجز نباشد (در مواردی که خلاف واقع است یقینا منجز چیزی نیست) و ممکن است معذر نباشد (در جایی که خلاف واقع است و قاطع در مخالفت با واقع مقصر است).
در این مورد هم که فرد از طریق منهی مانند قیاس به قطعی رسیده است به خاطر حکم عقل از این قطعش پیروی خواهد کرد. اگر قطع موافق با واقع باشد که منجز واقع است و اگر مخالف با واقع باشد، در پیروی از قطعش معذور است اما در مخالفت با واقع معذور نیست چرا که شارع او را از پیمودن این راه نهی کرده است بنابراین عذر او را در مخالفت نخواهد پذیرفت.
این بیان از کلمات مرحوم شیخ اعظم در رسائل نیز قابل استفاده است.