+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مطالب علمی (اصولی) (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=28)
+--- موضوع: انسداد صغیر از دیدگاه آیت الله بروجردی (/showthread.php?tid=802)
انسداد صغیر از دیدگاه آیت الله بروجردی - مهاجر - 22-آذر-1395
مرحوم آقای بروجردی دربار انسداد صغیر می فرمایند:
تعليق الحكم على موضوع يعسر الاطلاع عليه غالبا كاشف عن اعتبار الظن به.
و بعد برای حجیت مطلق ظن در باب تشخیص مسافت شرعی در مسافات غیر بعید به انسداد صغیر تمسک می نمایند و می فرمایند:
باب العلم بالمسافة الشرعية في غير المسافات البعيدة منسدّ لأغلب الناس، و قد علم من الروايات الواردة في باب السفر أنّ غرض الشارع لم يتعلق بثبوت الترخيص لخصوص من سافر سفرا بعيدا جدّا، بل قد تعلق بثبوته لكلّ من سافر بالسفر الشرعي و إن كان مقداره مسيرة يوم فقط، لوجود ملاك الترخيص فيه أيضا، أعني به الشدة الموجبة له. فمقتضى ذلك جواز الاعتماد في تشخيص المسافة على الظن، و إلّا لزم عدم ثبوت حكم القصر لأغلب من كان سفره بمقدار الثمانية أو أزيد ما لم يبلغ حدّا يعلم عادة بكونه مسافة.
البدر الزاهر في صلاة الجمعة و المسافر، ص: 146
RE: انسداد صغیر از دیدگاه آیت الله بروجردی - مسعود عطار منش - 8-اسفند-1396
آیا نتیجه این مقدمه که وقتی حکم بر موضوعی مترتب است که اطلاع بر آن غالبا متعسر است ، حجیت مطلق ظن در آن موضوع است یا حجیت ظنونی که در مقابل احتمالات عام هستند ؟ به عبارت دیگر آن چه موجب عسر در تشخیص آن موضوع شده یک سنخ احتمالی است که در غالب موارد می آید و مانع حصول علم یا اطمینان است که به آن احتمال عام گفته می شود اما گاهی علاوه بر این احتمال عام در برخی موارد احتمالات خاصی هم وجود داشته که مانع علم و اطمینان می شود ، به نظر قاصر بنده می رسد که این احتمالات خاص را نباید ملغی دانست چرا که اینها موجب انسداد نشده اند ؛ نظر شما چیست ؟
RE: انسداد صغیر از دیدگاه آیت الله بروجردی - هادی - 8-اسفند-1396
لطف کنید در قالب مثال مراد خود را واضح بفرمایید
RE: انسداد صغیر از دیدگاه آیت الله بروجردی - مسعود عطار منش - 8-اسفند-1396
برای روشن شدن مراد از احتمال عام و احتمال خاص ذکر یک مثال خالی از فائده نیست :
فرض کنید شارع خبر عادل را برای ما حجت قرار داده است و عدالت واقعی به معنای تحصیل ملکه انجام واجبات و اجتناب از محرمات در نوع موارد به سختی احراز می شود و اگر قرار باشد به تمام احتمالاتی که اطمینان و علم ما را خدشه دار می کند اعتناء کنیم جعل ححیت از ناحیه شارع کاللغوبوده و دارای یک استهجان عقلائی است فلذا آن مقدار احتمالی که در نوع موارد مانع علم و اطمینان است را ملغی می کنیم تا حکم شارع به حجیت کاللغو نشود ولی اگر در جایی علاوه بر احتمال عامی که در نوع موارد وجود داشت مثلاً یک خبر ضعیفی نسبت به فسق این شخص به ما رسید که حتی اگر ظن ما به عدالت را از بین نبرد ولی درجۀ ظن ما را از حالت عادی و نوع موارد کم تر می کند و این یعنی احتمال خاص ، حرف بنده در مورد این ظنی که در درجه کمتری از نوع موارد است اینست که دلیلی بر حجیتش نیست چرا که آن انسداد ناشی از آن احتمال عام بود ولی اینجا علاوه بر آن احتمال ، یک خبر ضعیف هم به کمک آن احتمال عام آمده و حجت نبودن این ظن ضعیف باعث نمیشود جعل حجیت خبر عادل از ناحیه شارع کاللغو شود بخلاف حجت نبودن آن ظن قوی که اگر قرار باشد آن هم حجت نباشد حکم شارع کاللغو میشود .
RE: انسداد صغیر از دیدگاه آیت الله بروجردی - محمود رفاهی فرد - 13-اسفند-1396
اگر دنبال عدم لغویت هستید اصلا چرا مطلق احتمالات عام را ملغی می کنید؟
یعنی به چه حجتی مطلق ظن (غیر مورد وجود احتمال خاص) را حجت می دانید؟ آیا اگر مثلا خصوص ظن قوی حجت باشد برای انتفاء لغویت کافی نیست؟
اساسا این که بگوییم در چنین احکامی مطلق ظن معتبر است با این که هیچ نصی دال بر حجیت مطلق ظن در خصوص این احکام نداشته باشیم و به صرف بحث لغویت بخواهیم آن را نتیجه بگیریم بسیار مستبعد نیست؟ آیا جا نداشت که اگر در این احکام مطلق الظن معتبر بود خود شارع صریحا میفرمود؟ یعنی سکوت شارع از بیان نحوه ی احراز موضوع این احکام میفهماند که راه احراز اینها همان راه احراز سائر موضوعات است و اینها راه ویژه ای ندارند.
به نظر میرسد اولی این است که بگوییم مثلا مفهوم عدالت به گونه ایست که احراز آن ساده است نه این که عدالت را ضیق معنی کنیم و برای رفع مشکل لغویت راه احراز آن را توسعه دهیم
RE: انسداد صغیر از دیدگاه آیت الله بروجردی - مسعود عطار منش - 19-اسفند-1396
(13-اسفند-1396, 02:44)محمود رفاهی فرد نوشته: اگر دنبال عدم لغویت هستید اصلا چرا مطلق احتمالات عام را ملغی می کنید؟اینطور که بنده از کلام شما متوجه مرادتان ازمطلق ظن ، بلحاظ مراتب ظن است یعنی 60 درصد 70 در صد و ...
یعنی به چه حجتی مطلق ظن (غیر مورد وجود احتمال خاص) را حجت می دانید؟ آیا اگر مثلا خصوص ظن قوی حجت باشد برای انتفاء لغویت کافی نیست؟
اساسا این که بگوییم در چنین احکامی مطلق ظن معتبر است با این که هیچ نصی دال بر حجیت مطلق ظن در خصوص این احکام نداشته باشیم و به صرف بحث لغویت بخواهیم آن را نتیجه بگیریم بسیار مستبعد نیست؟ آیا جا نداشت که اگر در این احکام مطلق الظن معتبر بود خود شارع صریحا میفرمود؟ یعنی سکوت شارع از بیان نحوه ی احراز موضوع این احکام میفهماند که راه احراز اینها همان راه احراز سائر موضوعات است و اینها راه ویژه ای ندارند.
به نظر میرسد اولی این است که بگوییم مثلا مفهوم عدالت به گونه ایست که احراز آن ساده است نه این که عدالت را ضیق معنی کنیم و برای رفع مشکل لغویت راه احراز آن را توسعه دهیم
اگر مرادتان این است باید عرض کنم آنچه منشأ حجیت ظن شد احتمال عام بود و احتمال عام یعنی احتمالی که در نوع موارد هست و این نتیجه اش حجیت مطلق ظن نیست بلکه همان مقدار ظنی است که در نوع موارد بیش از آن حاصل نمی شود که می شود قوی ترین ظن ممکن در نوع موارد حجت می شود ؛ که احتمال می دهم شما هم مرادتان همین باشد .
در این که اولی این است که در مفهوم عدالت تصرف نکنیم نیز من با شما موافقم .