+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=5)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=9)
+---- انجمن: فقه استاد شب‌زنده‌دار (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=12)
+---- موضوع: «تقریر» فقه استاد شب زنده دار (/showthread.php?tid=813)
فقه استاد شب زنده دار - سید حمید - 26-آذر-1395
شرط دوم وجوب امر به معروف ونهی از منکر( تاثیر ):
در رابطه با شرط دوم سه تعبیر در کلمات فقها وجود دارد :تجویز التاثیر .امکان التاثیر .احتمال التاثیر
دراینجا این شرط به عنوان شرط وجوب ونه شرط واجب بررسی میشود
معرفی اقوال شرط دوم
نسبت به این شرط درکلمات فقها شش قول وجود دارد.
1.مرحوم شیخ طوسی درتبیان ج5 ص 13قایل به عدم شرطیت مطلقا شده است واستناد به ایه 164 اعراف نموده است .نیز مرحوم کاشف الغطا در حاشیه برتذکره قایل به این قول شده است .برخی ازفقهای معاصر در فقه الصادق نیز قایل به این قول شده اند
2.تاثیرداشتن واقعی به نحو شرط متاخر شرط است. درنتیجه برای ثابت شدن این شرط بایستی علم یا ظن معتبر به تاثیر حاصل شود .در غیر این صورت به دلیل شبهه موضوعیه پیش می اید حکم برائت از وجوب امر به معروف جاری میگردد./رک. مبانی منهاج الصالحین
3.مجرد احتمال تاثیر شرط می باشدولو احتمال در حد وهم باشد.
مرحوم محقق کرکی در حاشیه شرایع (جلد11 موسوعه محقق کرکی )به تناقض گویی محقق حلی اشاره میکند زیرامحقق حلی از طرفی مجرد احتمال تاثیر را شرط دانسته وازطرف دیگروجوب را درفرض ظن به عدم تاثیر ساقط دانسته است .
به نظراستاد برای تخلص از این تناقض بایستی کلمه تجویزالتاثیر رادر عبارت ایشان به معنای خودش یعنی مجرد احتمال تاثیر ندانیم بلکه به معنای شک وظن به تاثیربدانیم.
4.احتمال تاثیری که موهون نباشد شرط می باشد یابه تعبیر دیگرظن به عدم تاثیر مانع وجوب امر به معروف می باشد./رک الروضه البهیه شهید ثانی (محشی کلانتر) ج2 ص416
5.عدم ظن غالب به تاثیرنداشتن شرط می باشد/رک تذکره ج9ص443
در این که مراد از ظن غالب چیست سه نظر وجود دارد:
الف)مراد همان ظن مطلق است . یعنی ظن به عدم تاثیر وجود نداشته باشیم.در این صورت بازگشت این قول به قول چهارم است./رک ملااحمد تونی در حاشیه لمعه
ب)مراد اطمینان می باشد (اطمینان مرتبه پایین ترازعلم است که احتمال خلاف ان موهوم می باشد)یعنی اطمینان به عدم تاثیر نداشته باشیم.
ج)مراد ظنی است که نسبت به سایر ظن ها ازحیث اصل حصول ظن بیشتر وغالب باشد .(مثل ظنی که در حد احتمال 80 یا 90 درصد باشد.)یعنی ظن غالب به عدم تاثیر نداشته باشیم.
6.مرتبه اول امر به معروف مطلق است ولی سایر مراتب مشروط به یکی ازاقوال فوق (تاثیر واقعی یا احتمال التاثیر یا...)میباشد ./رک منهاج الصالحین سیستانی ج1 ص :418