سؤال: احتیاط، موجب علم اجمالی به انجام تکلیف است یا علم تفصیلی؟ - نسخه قابل چاپ +- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir) +-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17) +--- انجمن: مباحثات دروس سطح (اصولی) (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=18) +---- انجمن: رسائل شیخ (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=32) +---- موضوع: سؤال: احتیاط، موجب علم اجمالی به انجام تکلیف است یا علم تفصیلی؟ (/showthread.php?tid=859)

احتیاط، موجب علم اجمالی به انجام تکلیف است یا علم تفصیلی؟ - hadi - 24-بهمن-1395 مرحوم شیخ انصاری در تنبیه پنجم شبهات محصوره بعد از بیان مطلب اصلی در مورد اضطرار به بعض اطراف علم اجمالی، نکته ای را در مورد انسداد مطرح می کنند. ایشان مطلب را اینگونه آغاز می کنند:   ومما ذكرنا تبين: أن مقتضى القاعدة عند انسداد باب العلم التفصيلي بالأحكام الشرعية وعدم وجوب تحصيل العلم الإجمالی فيها بالاحتياط ... ان یرجع ... الی الاحتیاط. (انصاری، فرائد الاصول، ج2، ص246-247) ایشان می فرمایند با توجه به آنچه ما گفتیم که در موارد اضطرار به بعض اطراف علم اجمالی، اجتناب از بقیه ی اطراف علم اجمالی لازم است (بجز یک مورد خاص) در بحث انسداد هم که یک علم اجمالی (کبیر) به احکام و تکالیف در شرع داریم، و بر فرض، باب علم تفصیلی منسد است و احتیاط در کل هم عسر و حرج دارد، وقتی مقداری از آنها به واسطه ی عمل به ظن از دایره ی علم اجمالی خارج شد، در بقیه باید احتیاط کنیم (مثل فرض خروج موارد اضطرار و باقی ماندن بقیه موارد). بخلاف انسدادی ها که می گویند در بقیه باید به اصول عملیه ای که در آن مورد وجود دارد مراجعه کرد. سوال این است که مراد ایشان از عدم تحصیل علم اجمالی فیها بالاحتیاط چیست؟ مگر وقتی ما در چیزی احتیاط می کنیم، علم قطعی به انجام تکلیف پیدا نمی کنیم؟ چگونه با احتیاط، علم اجمالی حاصل می شود؟ البته ظاهرا در بعضی نسخه ها این کلمه وجود ندارد ولی طبق نسخه مصحح دارالفکر و همچنین متن موجود در اکثر شروح، این کلمه را دارد. پیشاپیش از پاسخ و راهنمایی دوستان سپاسگزارم. RE: احتیاط، موجب علم اجمالی به انجام تکلیف است یا علم تفصیلی؟ - رضا اسکندری - 25-بهمن-1395 سلام برای فهم پاسخ اشکالتان کافی است در مورد اینکه چرا در اولین بحث از مباحث علم اجمالی، بحث امتثال اجمالی را مطرح می‌کنند و این را از مباحث علم اجمالی می‌دانند فکر کنید. شما وقتی احتیاط می‌کنید به امتثال علم دارید اما علم تفصیلی یا اجمالی؟ علم تفصیلی آن است که در متعلق آن هیچ نوع اجمالی وجود ندارد و وقتی شما نمی‌دانید با چه چیزی امتثال کرده اید یعنی علمتان تفصیلی نیست. باز هم برای اینکه به ذهن تقریب شود مثال دیگری میزنم. شما علم دارید در شرایط خاصی یا نماز ظهر تمام بر شما واجب است یا نماز ظهر شکسته. در اینجا شما علم تفصیلی دارید یا علم اجمالی؟ فقهاء هم این مورد را از موارد علم اجمالی می‌دانند چون در متعلق علم شما اجمال وجود دارد. در محل بحث شما هم دقیقا همین طور است. یعنی شما وقتی احتیاط می کنید به امتثال علم پیدا می کنید اما چون متعلق علم شما با تمام مشخصات و خصوصیاتش به صورت تفصیلی روشن نیست لذا از آن به علم اجمالی به امتثال تعبیر می کنند. بنابراین احتیاط منجر به علم به امتثال می شود اما نه علم تفصیلی بلکه علم اجمالی امیدوارم روشن شده باشد. در ضمن یک کلمه ای را فرموده اید که مگر وقتی ما در چیزی احتیاط می کنیم علم قطعی به انجام تکلیف پیدا نمی کنیم؟ علم به طور کلی قطع است و احتمال خلاف در آن وجود ندارد و تفاوتی ندارد علم تفصیلی باشد یا علم اجمالی. معنای علم اجمالی این نیست که احتمال خلاف در آن وجود دارد. RE: احتیاط، موجب علم اجمالی به انجام تکلیف است یا علم تفصیلی؟ - محمد مقتدایی - 14-اسفند-1398 در موارد علم اجمالی، عمل مطابق احتیاط، امتثال اجمالی است که سبب علم تفصیلی به موافقت قطعیه میباشد