دلیلی بر حرمت ابطال نماز واجب نیست!! - نسخه قابل چاپ +- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir) +-- انجمن: بخش فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=5) +--- انجمن: مباحثات دروس خارج فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=9) +---- انجمن: فقه استاد شهیدی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=14) +---- موضوع: دلیلی بر حرمت ابطال نماز واجب نیست!! (/showthread.php?tid=930) |
دلیلی بر حرمت ابطال نماز واجب نیست!! - فقه جواهری - 19-آذر-1396 صاحب عروه خیلی برایش قطع فریضه مهم است. با اینکه فتوی گاهی میدهد بر بطلان نماز اما میگوید الاحوط الاتمام ثم الاعادة. به نظر ما اینقدر هم دلیل حرمت قطع فریضه قوی نیست. اگر دلیلش اجماع است که اطلاق ندارد. دلیل لبی است، قدرمتیقنش نمازی است که صحیح باشد واقعا و ظاهرا. یعنی مجزی باشد ظاهرا. و لذا وسط نماز نمیدانی وظیفه ات چیه؟ ظن به سجده ثانیه داری، ظن به سجده ثانیه معتبر است، حکم علم را دارد یا حکم شک را دارد؟ نمیدانی، نماز را قطع کن، لزومی ندارد نماز را ادامه بدهی. بعضیها مثل صاحب کتاب مبانی منهاج الصالحین (مرحوم حاج آقا حسین قمی) خواستند تمسک کنند به روایت حریز که سندش مشکل دارد چون هم در کافی و غیر آن دارد که عمن اخبرنا، فقط در فقیه سند تمام آمده رَوَى حَرِيزٌ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا كُنْتَ فِي صَلَاةِ الْفَرِيضَةِ فَرَأَيْتَ غُلَاماً لَكَ قَدْ أَبَقَ أَوْ غَرِيماً لَكَ عَلَيْهِ مَالٌ أَوْ حَيَّةً تَتَخَوَّفُهَا عَلَى نَفْسِكَ فَاقْطَعِ الصَّلَاةَ وَ اتْبَعْ غُلَامَكَ أَوْ غَرِيمَكَ وَ اقْتُلِ الْحَيَّةَ اگر در اثناء نماز بودی ناگهان دیدی که بدهکارت از جلوی چشمت رد شد، عبدت که فراری بود از جلوی چشمت رد شد، ماری دیدی دارد به سمت میآید، فاقطع الصلاة و اتبع غریمک گفتند که این مفهوم شرط دارد. مفهومش اینست که اذا کنت فی الصلاة و لم تر غریمک او عبدک فلاتقطع الصلاة. اگر در اثناء نماز بودی و این عذرها پیش نیامد نماز را قطع نکن. پس قطع نماز در غیر این موارد عذر حرام است. ما جواب دادیم، حالا اشکال سندی بماند که در نقل کافی هست ظاهرا عمن اخبرنا، اما اشکال دلالی هم دارد. این شرط، محقق موضوع است. اذا کنت فی الصلاة فرأیت غریما لک فاقطع الصلاة فاتبع غریمک جزائش این است که فاتبع غریمک، خب مفهومش این است که اگر غریمت را ندیدی نمیگویم نماز را قطع کن دنبال کن غریمت را، چون غریمت را ندیدی. میشود شرط محقق موضوع. علاوه بر اینکه مفهوم فاقطع الصلاة لاتقطع الصلاة نیست. در جمله و ان جاهداک لتشرک بی ما لیس لک به علم فلاتطعهما آیا مفهومش این است که ان لم یجاهداک لتشرک بی فاطعهما؟ نه. مفهومش این است که نهی از اطاعت نیست نه اینکه امر به اطاعت است. فاقطع الصلاة هم امر به قطع نماز است. مفهومش این است که من دیگه به تو نمیگویم نماز را قطع کن اگر این عذر نبود. مدلول استعمالی مهم است. مدلول استعمالی این خطاب این است که امر دارد میکند به قطع نماز و لو چون در مقام توهم حظر است ظهور در وجوب ندارد اما این لسان، لسان بعث و تحریک است. مفهومش این است که اگر غریمت را ندیدی امر نمیکنم به قطع نماز و لو از باب اینکه قطع نماز مکروه است. ظهور مفهوم شرط تابع ظهور استعمالی است. وقتی ظهور استعمالی فاقطع الصلاة در بعث و تحریک است و لو مراد جدی با قرائن حالیه که در مقام توهم حظر است، نفی حظر است، اما به لسان فاقطع الصلاة. این مفهومش این نیست که اگر این عذر نبود یحرم قطع الصلاة. و لذا ما این روایت را هم دلیل بر حرمت قطع فریضه نمیدانیم. آقای سیستانی که میگویند با عذر عقلائی هم میشود نماز را قطع کرد و لو صحیح ظاهری باشد. شک بین سه و چهار کردی، عذر عقلائی است و لو شرعا هم میشود نماز را تصحیح کرد اما نمی خواهد و مایل است که یک نماز دیگر بخواند اشکالی ندارد و مقتضای صناعت هم هست. وقتی دلیل مطلق بر حرمت فریضه نداشتی با عذر عقلائی هم میشود قطع فریضه کرد. RE: دلیل بر حرمت بطلان نماز واجب نیست!! - محمود رفاهی فرد - 6-بهمن-1396 1. ابتدای مطلب آمده که قدر متیقن دلیل حرمت، فرض صحت واقعی و ظاهری نماز است و در انتها آمده چون دلیل حرمت اطلاق ندارد با عذر عقلائی میشود قطع کرد. اگر دلیل اطلاق ندارد و قدر متیقنش هم آن فرض مذکور است دیگر قید غرض عقلائی چه وجهی دارد؟ 2.این که فرموده اند ممفهوم تابع مراد استعمالیست، آیا اگر جای جمله ی " اگر حاجتی پیش آمد جائز است قطع نماز" گقته میشد "اگر حاجتی پیش آمد آیا قطع نماز جائز نیست؟!" (به استفهام انکاری) گفته میشد که نمیشود مفهوم گرفت چون مراد استعمالی در جزا جواز نیست؟؟ یا اگر گفته شود "هنگامی که مهمانت متقی بود کثیر الرماد باش"..... بله مفهوم به لحاظ مقام اثبات است و نه ثبوت ولی مگر در مقام اثبات فقط مراد استعمالی داریم؟ RE: دلیل بر حرمت بطلان نماز واجب نیست!! - محمود رفاهی فرد - 6-بهمن-1396 3.این که فرموده اند شرط محقق موضوع است آیا واضح است؟ بله در این جمله (اگر حاجتی پیش آمد دنبال حاجتت برو) روشن است که شرط محقق موضوع است. همین طور در (اگر بین نماز بودی جائز است نماز را قطع کنی) اما روایت ترکیب این دو است(اگر در بین نماز بودی و حاجتی پیش آمد نماز را قطع کن و دنبال حاجتت برو) اگر جزا را تک تک دو جمله(قطع نماز و دنبال حاجت رفتن) بگیریم و نه مجموع آنها، پس یک جمله داریم که (اگر در بین نماز بودی و حاجتی پیش آمد جائز است نماز را قطع کنی) در این جمله دیگر اگر شرط منتفی شود جزا بدون موضوع نمیشود. چون شرط،مجموع در بین نماز بودن و پیش آمدن حاجت است و یکی از افراد عدم آن، در بین نماز بودن و پیش نیامدن حاجت است و در این فرض قطع نماز موضوع دارد. RE: دلیل بر حرمت بطلان نماز واجب نیست!! - فقه جواهری - 7-بهمن-1396 پس یک جمله داریم که (اگر در بین نماز بودی و حاجتی پیش آمد جائز است نماز را قطع کنی) در این جمله دیگر اگر شرط منتفی شود جزا بدون موضوع نمیشود. چون شرط،مجموع در بین نماز بودن و پیش آمدن حاجت است و یکی از افراد عدم آن، در بین نماز بودن و پیش نیامدن حاجت است و در این فرض قطع نماز موضوع دارد. استاد ناظر به شرط دوم صحبت کردند که حاجتی پیش آمد در این صورت محقق موضوع است یعنی می گوید اگر در نماز بودی و حاجتی پیش آمد نماز را قطع کن و دنبال حاجتت برو و الا اگر در نماز حاجتی پیش نیامد نماز را قطع نکن و دنبال حاجتت نرو!! در این بیان واضح است که شرط محقق موضوع است RE: دلیل بر حرمت بطلان نماز واجب نیست!! - محمود رفاهی فرد - 9-بهمن-1396 عبارت حدیث در ناحیه ی جزا این است: فاقطع الصلاه و اتبع الغلام.... نه فاتبع الغلام پس دو بخشی که در جزا هست با واو به هم متصل شده اند نه فاء. در عطف به واو دو وجه محتمل است. گاهی متعاطفین به واو مجموعا مد نظر قرار میگیرند مثلا گفته می شود السکنجبین خل و عسل. در حالی که حمل خل و عسل تک تک بر سکنجبین غلط است و مراد مجموع آن دو است. و گاهی متعاطفین جمیعا مد نظر هستند و حکم برای هر یک علی حده ثابت است. اگر ما جزای شرط را تک تک دو جمله (اقطع الصلاه و اتبع الغلام) بدانیم و نه مجموع آنها پس جزا بودن برای تک تک آنها ثابت است. گویی دو جمله شرطیه داریم. یکی اذا کنت فی الصلاه فرایت الغلام.... فاقطع الصلاه و دیگری اذا کنت فی الصلاه فرایت الغلام فاتبع الغلام. در جمله ی اول این گونه نیست که با انتفاء شرط، جزا(جواز قطع صلاه) بی موضوع شود. چون ممکن است انتفاء شرط به این نحو باشد که شخص بین نماز باشد و غلام را نبیند. در این فرض جواز قطع صلاه موضوع دارد. خلاصه این که شرط محقق موضوع است به لحاظ اتبع الغلام بوده در حالی که اقطع الصلاه علی حدتها می تواند جزا باشد. RE: دلیل بر حرمت بطلان نماز واجب نیست!! - حسین بن علی - 9-بهمن-1396 عالی بود آنچه ارتکازا به ذهن میرسید شما فنی بیان نمودید لکن اینکه حدیث مذکور دلیل بر حرمت بطلان نمیشود چون مفهوم اقطع، حرمت قطع نیست برای رد استدلال به روایت کافی است RE: دلیل بر حرمت بطلان نماز واجب نیست!! - مسعود عطار منش - 10-بهمن-1396 اگر چه مراد استعمالی بنحو بعث است ولی ظاهرا با توجه به نوهم حظر مراد تفهیمی که همان ظهور است ترخیص است و طبیعتا مفهومش عدم ترخیص است. |