نکته علمی: معتبر نبودن قاعده ضعف مباشر و قوت سبب - نسخه قابل چاپ +- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir) +-- انجمن: بخش فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=5) +--- انجمن: مباحثات دروس خارج فقه (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=9) +---- انجمن: فقه استاد قائینی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=52) +---- موضوع: نکته علمی: معتبر نبودن قاعده ضعف مباشر و قوت سبب (/showthread.php?tid=951)

معتبر نبودن قاعده ضعف مباشر و قوت سبب - 81023 - 20-دي-1396 بسم الله الرحمن الرحیم یکی از قواعدی که فقها در مباحثی مثل غرر، اکراه، قتل و جنایت از آن به وفور استفاده میکنند این قاعده است که قصاص یا ضمان دیه و امثال آنرا در صورتی که مباشر فعل ضعیف تشخیص داده شود و اراده ی مستقلی برایش تصور نشود، به نکته اینکه مباشر ضعیف بوده و سبب اقوی از اوست، به سبب متوجه کرده و مباشر را مبرّی می کنند. در حالی که به نظر استاد قائینی این قاعده - ولو در بسیاری از موارد مطابق واقع میشود - را قاعده ای مستقل نمی دانند؛ بلکه اصل در این مباحث را صحت یا عدم صحت استناد فعل به سبب میدانند. یعنی در واقع اگر مباشر مثلا مجنون یا صبی غیر ممیز باشد درست است که قصاص یا ضمان و یا هر تنبیهی دیگر برای سبب خواهد بود ولی به این به اعتبار ضعف مباشر نیست بلکه به دلیل صحیح بودن استناد فعل بر خود سبب است لذا با این نکته استناد به مباشر نیز قطع نمیشود و لذا میتوان حکم به ضمان مالی، در مال صبی و مجنون و یا ولی او داشته باشیم و یا به استقرار حکم بر سبب قائل شویم. خلاصه اینکه استناد تنها ملاک برای این احکام است و ضعف و قوت مباشر و سبب باعث قطع این استناد نخواهد شد.