امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
نکته علمی: برخی از نکات مؤثر در استفادۀ عموم از تعلیل
#1
بیان علت مناشئ مختلفی دارد که یکی از آنها از بین بردن غرابت موجود در حکم است. مثلا شارع روزه را برای افراد جعل کرده و چون  با روزه گرسنگی و تشنگی بر افراد تحمیل می شود، این تصور حاصل می شود که شارع اراده کرده عباد را به سختی بیاندازد. شارع با این بیان « يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ»[1] این که هدف از جعل روزه به سختی انداختن را نفی کرده و بیان می کند علل دیگری در جعل صوم وجود دارد. پس در برخی از موارد، تعلیل برای این بیان می شود که غرابت هایی که در سویدای ذهن افراد وجود داشته و گاه به زبان نیز می آید، از بین برود و مثلا گفته می شود: «صوموا تصحوا»[3] تا استغراباتی که باعث تضعیف باعثیت امر به صوم می شود، از بین برود.
در برخی از موارد، علت برای گنجاندن قضیه ای جزئی در قالب قضیه کلی معهود شرعی است. مثلا در شرع و عقل، چنین کبرایی کلی وجود دارد که نباید عقل را زائل کرد. شارع با بیان «الخمر حرام لانه مسکر» بیان می کند خمر نیز یکی از جزئیاتی است که عقل را زائل کرده و داخل در کبری معهود شرعی است. در برخی از روایات به همین مطلب اشاره شده و بیان شده: « إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمْ يُحَرِّمِ الْخَمْرَ لِاسْمِهَا وَ لَكِنْ حَرَّمَهَا لِعَاقِبَتِهَا فَمَا فَعَلَ فِعْلَ الْخَمْرِ فَهُوَ خَمْرٌ»[4]
باید دانست: تأثیر تناسبات حکم و موضوع و ارتکاز عقلی یا عقلایی یا شرعی، در فهم تعلیل و عمومیت از آن بسیار تأثیر گذار بوده و نوع بیان تعلیل، به اندازه تأثیر این امور، اثر گذار نیست. 




[1] سوره بقره، آيه 185.

[3]  دعائم الإسلام، ج‏1، ص: 342

[4] الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، ج6، ص412.
پاسخ


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  اقسام عموم مسعود عطار منش 3 210 27-بهمن-1401, 17:13
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  شرط تقدیم عموم بر اطلاق مسعود عطار منش 0 256 7-بهمن-1401, 19:35
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  جریان اشتغال در برخی موارد شک در اصل تکلیف مسعود عطار منش 5 1,056 14-دي-1400, 14:55
آخرین ارسال: صدرا
  نظارت تعلیل به امور مرتکزه مسعود عطار منش 0 443 26-دي-1399, 08:18
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  نکات موثر در دوران بین زیاده و نقیصه مسعود عطار منش 1 1,290 21-فروردين-1399, 18:05
آخرین ارسال: خیشه
  علت ذکر نشدن برخی روات در کتب رجالی مسعود عطار منش 0 1,112 2-دي-1398, 19:05
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  نکته علمی:  ترک عمدی برخی واجبات موجب بطلان عمل نیست مسعود عطار منش 8 7,338 3-ارديبهشت-1398, 11:29
آخرین ارسال: مسعود عطار منش

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان