امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
اعراض تدریجی
#1
بسم الله الرحمن الرحیم
پدیده ی اعراض تدریجی

در میان احادیث امامیه روایاتی به چشم می خورد که در ابتدا به سادگی مورد قبول واقع می شده و در کتب فقهی نقل می شده است. اما بر اثر گذر زمان و افزایش دقت در بررسی جوانب و لوازم احادیث، به تدریج از کتب اصحاب امامیه حذف می شوند؛ این اعراض گاهی با توجیه روایت هم صورت می گیرد تا اعراض کلی نشده باشد.
برای نمونه در تهذیب از نوفلی از سکونی این حدیث را نقل کرده است:«نَهَى النَّبِيُّ صلی الله علیه وآله عَنْ رَطَانَةِ الْأَعَاجِمِ فِي الْمَسَاجِدِ‌». [التهذیب 3/ 262]. همین حدیث در کافی از مسمع أبی سیار نقل شده است. [3/ 369] علاوه بر روش تساهلی فقها در فتوا به احادیث آداب و سنن توجه به این نکته هم لازمست که سند تهذیب از دید بسیاری از فقها معتبر محسوب می شود.
محقق حلی ره [نزهة الناظر /44]، علامه حلی ره [نهایة الأحکام 1/ 359]، شهید اول ره [البیان/136]، ابن فهد حلی ره [الرسائل العشر/ 71- البته مطلق (الرطانة) را ذکر کرده] محقق کرکی ره [جامع المقاصد 2/ 152]، محقق اردبیلی ره [مجمع الفائدة 2/ 154]، صاحب وسائل [5/ 216]، وعلامه مجلسی ره [بحار الأنوار 81/ 18]، شیخ یوسف بحرانی ره[الحدائق الناضرة  7/ 299]، صاحب جواهر ره [14/ 114]
بر اساس تصریح علامه حلی ره و شهید اول ره مقصود حدیث، نهی از سخن گفتن به زبان عجمی در مساجد است.
اما با توجه به مضمون غیر قابل پذیرش آن [به خصوص برای فقهای ایرانی متأخر!] تلاش هایی برای برگرداندن حدیث از ظاهرش انجام شده است. مرحوم فیض کاشانی در معتصم الشریعة 2/271 گوید: «ظاهرا این نهی مختص اعراب است یا گفتگوی خاصی منظور است». در مفاتیح 1/ 105نیز  حدیث را بر «گفتگویی که دیگران نمی فهمند» حمل کرده است. در بیانی که ذیل همین حدیث در وافی دارد نیز گوید:«الرطانة بفتح الراء و كسرها و التراطن كلام لا يفهمه الجمهور و إنما هو مواضعه بين اثنين أو جماعة و العرب تخص بها غالبا كلام العجم‌»
علامه مجلسی ره نیز بعید ندانسته که روایت مختص زمان صدورش باشد که عجم غالبا کفار بوده اند، اما در صورت ضرورت شکی در عدم کراهت نیست، چنانچه سلمان فارسی در مسجد -هنگام اعتراض به غصب خلافت- گفت: کردید و نکردید.[ملاذ الاخیار 5/ 496]  علامه وحید بهبهانی ره هم در شرح عبارت فیض سخن وی را تأیید نموده و ادامه می دهد که مقصود حدیث تکلم به غیر عربیت نیست چنانچه شهید و علامه توهم کرده اند. [مصابیح الظلام 6/ 121]
علامه کاشف الغطاء ره نیز احتمال داده است مراد زبان غیر مفهوم باشد. [کشف الغطاء 3/ 84]
میرزای قمی ره پس از نقل قول شهید و علامه، آن را مشکل دانسته و این احتمال را تقویت می کند که اختصاص دادن لغت (رطانة) به زبان عجمی، از باب تشبیه بوده نه ذکر حقیقت معنی. [غنائم الایام 2/ 243] 
در هر صورت هم اکنون اثری از این حکم در لسان فقها دیده نمی شود؛ و این حدیث به تدریج از صفحه ی کتب فقهی محو گردیده است.
در انتها بد نیست این روایت هم مورد  توجه قرار گیرد که به سند صحیح در بصائر نقل شده است:
قال علي بن الحسين علیهما السلام: لم يكن فينا أحد يحسن الرطانة غيري، و الرطانة عند أهل المدينة الرومية.

پاسخ


پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان