امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
بطلان قاعده «الواحد لایصدر الا عن الواحد»
#1
استاد شهیدی قاعده «الواحد لایصدر الا عن الواحد» نپذیرفته و در اشکال به آن فرموده اند:
فلاسفه برای قاعده «الواحد لایصدر الا عن الواحد» در مورد فاعل غیر مختار به برهانی اشاره کرده اند که در آن از لزوم سنخیت بین علت و معلول استفاده شده است. توضیح برهان این است که اگر بین علت و معلول سنخیت وجود نداشته باشد، هر چیزی می تواند از هر چیزی صادر شود و لذا باید بین حرارت و آتش سنخیت وجود داشته و بین آب و برودت سنخیت وجود داشته باشد تا اینکه آتش حرارت تولید کرده و آب برودت داشته باشد. حال وقتی حرارت سنخیت با آتش داشته باشد، محال خواهد بود که  با مباین آن سنخیت داشته باشد، الا اینکه جامعی بین آتش و علت دوم وجود داشته باشد که حرارت با آن جامع سنخیت داشته باشد، مثل اینکه آتش، حرکت و غصب، سبب تولید حرارت هستند و حرارت با جامع اینها سنخیت دارد.
برهان ذکر شده صرفا در مورد فاعل غیر مختار مطرح است. اما در مورد فاعل مختار سنخیت با فعل لازم نیست، بلکه در مورد فاعل مختار صرفا وجود سلطنت بر فعل کافی است؛ لذا خداوند متعال قدرت مطلقه است و در عین اینکه سنخیتی با جسم ندارد، جسم را خلق می کند. علاوه بر اینکه خداوند متعال درعین اینکه عرض نیست، اعراض را خلق کرده است. به عنوان مثال علم از اعراض است که در دو آیه شریفه ﴿وَ عَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ[1] و ﴿وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلاَئِكَةِ فَقَالَ أَنْبِئُونِي بِأَسْمَاءِ هؤُلاَءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ قَالُوا سُبْحَانَكَ لاَ عِلْمَ لَنَا إِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ[2] اشاره به خلق آن از سوی خداوند شده است.
بنابراین در مورد فاعل غیر مختار برهان سنخیت مطرح است و لازم است که بین فاعل غیر مختار و معلول آن سنخیت وجود داشته باشد. البته لازم به ذکر است که سنخیت با جامع ذاتی متفاوت است؛ چون از جوهر عرض صادر می شود، کما اینکه از انسان که جوهر است، عرض تکلّم صادر می شود، در حالی بین جوهر و عرض جامع ذاتی وجود ندارد. در نتیجه سنخیت علت و معلول با وجود جامع ذاتی متفاوت است و معلول نیازمند جامع ذاتی با علت خود نیست بلکه سنخیت کافی است. با توجه به این مطلب وقتی بین علت و معلول آن نیاز به جامع ذاتی نباشد، امر در مورد علل متعدد روشن تر خواهد بود که نیاز به جامع ذاتی نیست؛ مثل اینکه آتش و حرکت دو علت برای حرارت هستند و یکی از آنها جوهر و دیگری عرض است و اساساً جامع ذاتی بین آنها وجود ندارد. در نتیجه قاعده «الواحد لایصدر الا عن واحد» و «الواحد لایصدر عنه الاواحد» باطل خواهند بود و حاصل آن این است که صرفاً باید بین موضوع های یک علم تسانخ وجود داشته باشد ولو اینکه این تسانخ در ایجاد غرض مترتب باشد.
جلسه 98.08.13
[/url]
[url=https://fa.mfeb.ir/taqrir/%d9%85%d8%ae%d8%aa%d8%a7%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d8%aa%d8%b9%d8%b1%db%8c%d9%81-%d8%b9%d9%84%d9%85-%d8%a7%d8%b5%d9%88%d9%84-%d8%aa%d8%b9%d8%b1%db%8c%d9%81-%d8%b9%d9%84%d9%85-%d8%a7%d8%b5%d9%88%d9%84-2/]جهت مشاهده این مطلب و مطالب پیرامون آن اینجا کلیک کنید.


[1]. سوره نساء، آيه 113.
[2]. سوره بقره، آيه 31 و 32.
پاسخ


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  مدرک قاعده اشتراک احکام بین عالم و جاهل Payam_Khajei 2 336 8-آبان-1402, 08:57
آخرین ارسال: Payam_Khajei
  نقد استدلال به قاعده ملازمه برای اثبات حرمت تجری محمودی 0 186 1-خرداد-1402, 08:24
آخرین ارسال: محمودی
  اشکال در قاعده «فاقد الشیء لایکون معطیاً للشیء» مهدی منصوری 2 3,377 19-آبان-1398, 19:59
آخرین ارسال: مهدی منصوری
  اشکال در قاعده لزوم سنخیت بین علت و معلول مهدی منصوری 0 1,283 18-آبان-1398, 19:24
آخرین ارسال: مهدی منصوری
  بطلان تقریب مرحوم تبریزی در تقدم اماره بر اصل فقیه 2 8,030 23-اسفند-1391, 23:37
آخرین ارسال: فقیه
  نظر آقای سیستانی در قاعده فراغ 86131 1 6,539 9-اسفند-1391, 01:05
آخرین ارسال: سید حسینی

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان