امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
سیره متشرعه بر عمل به خبر واحد
#1
یکی از اساتید درس خارج برای اثبات سیره متشرعه زمان معصوم چنین می فرمایند:
اصل عدم نقل

در بحث اصل عدم نقل گفته ایم این اصل منحصر به الفاظ نیست بلکه مثلا وقتی الآن می بینیم که مردم مسائل و احکامشان را از مسأله گوها می گیرند و به آن هم عمل می کنند می فهمیم و اطمینان پیدا می کنیم که آن زمان هم راه متعارف به دست آوردن نظر امام و حکم شریعت همین بوده.(جلسه 14،چهارشنبه29/6/91 ، درس استاد گنجی)

چند اشکال به این بیان به ذهن میرسد :
یک : سیره متشرعه در زمان ما این نیست که به خبر ثقه در صورتی که مطمئن نشوند عمل کنند بله معمولا چنین است که مطمئن می شوند و عمل می کنند اما اگر به دلیلی شبهه ای برایشان پیش بیاید که اطمینان را سلب کند تحقیق می کنند مگر اینکه اهل تسامح در مسائل شرعی باشند
دو : از این سیره در زمان ما نمی شود سیره در زمان معصوم را کشف کرد زیرا شرایط متفاوت است زمان ما، زمان انسداد است یعنی متشرعه راهی به امام یا سخنگوی از طرف امام مستقیما ندارند لذا احکامشان را از مسأله گوها می گیرند و عمل می کنند اما زمان معصوم ، متعارف افراد یا به امام دسترسی داشته اند یا به کسی که از طرف امام جواب سؤالها را می آورده و ارتباط مستقیم داشته است اما این که به قول هر مسأله گوی ثقه ای عمل می کردند و لو اطمینان نکنند قابل اثبات نیست
سه : نهایت این سیره ،این را ثابت می کند که سیره متشرعه بر عمل به خبر واحد غیر اطمینانی بوده است اما اگر خبری را کسی از امام نقل کرد و مطمئن نشدند که کلام امام باشد اینجا هم این سیره را داشتند که کلام را به امام نسبت بدهند و بگویند امام این چنین فرموده است ؟ این دومی برای حجیت خبر واحد مورد نیاز است در حالیکه از آن سیره ، این سیره قابل اثبات نیست
پاسخ
 سپاس شده توسط جواهری
#2
با عرض سلام!
نسبت به فرمایشات شما چند نکته به ذهن حقیر رسید که آنها را تقدیم می کنم :
1.آیا امروزه با وجود تلفن ، اینترنت و ... مردم برای دانستن نظر مرجع تقلید خود به سخن روحانی مسجد خود بسنده نمی کنند ؟
2. آیا واقعا می توان ادعا کرد که در تمام این موارد برای شخص اطمینان حاصل می شود ؟
3. آیا می توان گفت که همه ی این افراد (افراد مسجدی و اهل مسائل شرعی) ، نسبت به این جهت تسامح دارند؟
4. بله اگر از روحانی دیگری این مسئله را به شکل دیگری بشنوند یا در رساله مطلبی خلاف آن را ببیند ، آن موقع در سخن او تردید کرده و آن را قابل استناد نمی دانند لکن این مطلب ضرری به حجیت خبر واحد نمی زند.
پاسخ
#3
اشکال اول شما استظهاری است که نمیتوان برای ان دلیل اورد فقط همین نکته را یاد اور میشویم که مشهور در سیره عقلا میگویند عقلا به خبر غیر اطمینانی هم عمل میکنند و کسانی مثل شیخ و ایه الله شبیری که منکرند بسیار کمند و سیره متشرعه هم شبیه سیره عقلا است این فقط منبه بود
اشکال دوم شما دقت عقلی است که در سیره دخلی ندارد یعنی ایا واقعا صرف اینکه دسترسی به حکم واقعی در زمان معصوم وجود دارد باعث میشود متشرعه به نقل راویان اعتماد نکنند ولی الان چون دسترسی نیست به حرف ناقلین فتوای مجتهد عمل کنند
توجه دارید که ما دنبال حجت هستیم نه واقع همانطور که الان اگر احتمال بدهم ناقل فتوا اشتباه کرده به احتمال خود اثر نمیدهم در زمان امام هم احتمال اشتباه راوی در نظر متشرعه بی اثر است

اما اشکال سوم وارد است اما میتوان تقریب را عوض کرد و ادعای سیره برای نقل فتوای مجتهد را به جای عمل اورد واگر بگویید این سیره نیست با عدم فرق مشکل را حل کرد
مهم این است که اصلا سیره متشرعه در اینجا نیست و انی که هست سیره عقلا است همانطور که استاد فرمودند لذا این اشکالات به ذهن می اید
به هر حال از دقت نظرتان متشکریم
پاسخ
#4
به نکته ای باید توجه کرد سیره متشرعه وقتی شکل می گیرد که متشرعه بما هم متشرعه کاری را انجام دهند و این باید احراز شود و اگر بما هم عقلا کاری را انجام دهند و یا این را احتمال دهیم سیره متشرعه اصطلاحی (که طبق نظر اغلب اصولیون حجت است و نیاز به امضاء شارع ندارد)شکل نمی گیرد.
وقتی عمل به خبر ثقه، سیره متشرعه است که این سیره در عقلا نباشد و یا با هم تفاوت داشته باشند و مادامی که این تفاوت احراز نشده نمی توانیم بگوییم عمل به خبر ثقه سیره متشرعه به معنای اصطلاحی است.
پاسخ
#5
در مورد عمل مردم به خبر واحد غیر اطمینانی چند مطلب باید منقح شود
1- ایا اساسا به خبر واحد غیر اطمینانی عمل می شود چه شواهدی در مورد عمل وجود دارد زیرا شک در حجیت مساوق عدم حجیت است
2- مرحله دوم این است که عمل مردم به این اخبار مقید است یا مطلق؟
بعضی در اخبار مهم نپذیرفته اند بعضی در زمان انفتاح باب علم و امکان تحصیل اطمینان نپذیرفته اند بعضی احتمال تفصیل بین اصول منجزه و معذره داده اند بعضی در حجج و دعاوی پذیرفته اند بعضی در فتاوی پذیرفته اند و در احکام نپذیرفته اند خب مدعی عمل به خبر واحد آن هم به نحو اطلاق باید شواهد متعدد به خلاف این مطلب بیاورد که احتمال خصوصیت مورد هم منتفی شود
3- مرحله سوم این است که سیره اگر باشد سیره عقلا است یا متشرعه
خب اگر همین بنا در عمل به خبر واحد در بین جمهور عقلا باشد اختصاص آن به متشرعه بعید است( مگر اینکه کسی ادعا کند متشرعه ابتدائا به خبر واحد غیر اطمینانی عمل نکرده اند و از اعتماد اهل بیت به اخبار آحاد یا مانند آن سیره موازی سیره عقلا احداث شده است به طوری که متشرعه آن را مستند به حیثیت خود اسلام بدهند نه اینکه استمرار سیره عقلا بدانند)
ولی اگر این سیره بین عقلا نباشد ولی بین متشرعه باشد یا اطلاق عمل خبر غیر اطمینانی نباشد ولی متشرعه عمل میکنند- مطلقا یا به طور کلی- اختلاف بین این دو سیره باشد مثلا به عقلا نگاه که می کنیم به خبر غیر اطمینانی در زمان انفتاح عمل نمی کنند ولی متشرعه در زمان معصومین به اخبار امثال زراره و رواه دیگر عمل می کرده اند و همینطور در اخبار مهمه و غیر آن
4- مرحله چهارم بحث این است که آیا استمرار سیره با عدم نقل مطلب تمامی است یا خیر؟
اگر بحث سیره عقلا باشد خب بحث عدم تبدل در آرای عقلایی مطرح است شاید به راحتی بتوان استمرار سیره موجوده را تا زمان اهل بیت اثبات کرد
ولی اگر سیره متشرعه باشد مطلب بسیار مشکل است زیرا ممکن اسنت ناشی از فتوای فقها باشد ممکن است از بی مبالاتی در زمان خاصی شکل گرفته و تدریجی بودن تشکل سیره، مطلب را بسیار مشکل می کند و از اینجا اشکال بعضی از اعاظم- که گفته اند اگر سیره به عمل نبوده به خلاف آن بوده و تبدیل ان، لو کان لبان- واضح میشود زیرا همچنان که روشن است در بسیاری از موارد عرفهای و فضای جامعه به خاطر حوادث و دیگر اتفاقات به مرور زمان تغییر می کند و اثبات اتصال سیره متشرعه بسیار مشکل است
5- مرحله پنجم بحث این است که اگر اتصال را اثبات کردیم در سیره متشرعه نیاز به امضا داریم یا خیر
خب اگر ما مراد از سیره متشرعه را سیره بین متشرعه بداینم نه این که از حیث متشرعه بودنشان نشات گرفته باشد فرقی بین آن و سیره عقلا نمی کند و بحث احتیاج به امضا یا عدم ردع روشن است
6-مرحله ششم ایا دلیلی بر امضا وجود دارد و آیا فراگیر بوده است یا جزئی و ابحاث مربوط به امضا...
به نظر می رسد که اثبات سیره متشرعه - غیر از سیره عقلا-در زمان کنونی بر عمل به خبر واحد به نحو اطلاق بسیار مشکل باشد فضلا از اثبات چنین مطلبی با مساله عدم نقل
و اصل عدم نقل مطلب مسلمی نیست که عقلا با عدم نقل و استصحاب قهققرایی وجود آن را در زمان گذشته اثبات کنند بلکه مصادره بر مطلوب است چنانکه بعضی از اجلا بر این مطلب صحه گذاشته اند
پاسخ
 سپاس شده توسط amirabas ، صبح ، حاجی


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  عدم حجیت خبر واحد در مسائل عام البلوی مهدی خسروبیگی 0 260 13-مهر-1401, 21:00
آخرین ارسال: مهدی خسروبیگی
  اشکال:  آیت الله تبریزیان و عمل به خبر واحد! 89194 10 12,040 18-مرداد-1397, 11:39
آخرین ارسال: 89194
  سیره مهاجر 9 15,261 25-اسفند-1393, 12:40
آخرین ارسال: مهاجر
  حجیت سیره از نگاهی دیگر فقیه 1 6,655 18-دي-1392, 01:14
آخرین ارسال: محمدخادمی

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان