تفاوت احکام وضعی و تکلیفی در شمول نسبت به موارد خارج از محل ابتلاء

[سید محسن حائری]

بله همانطور که استاد هم فرموده اند ممکن است غرض از اوامر و نواهی همیشه تحریک نباشد بلکه افهام ملاک و مفسده و مصلحت باشد که در این صورت شمولش نسبت به خارج از محل ابتلاء هم بلا مانع است ولی این خارج از محل بحث است .

چطور این گونه موارد را خارج از محل بحث می‌دانید؟ اگر پذیرفته‌اید که غرض از اوامر و نواهی اعم از تحریک است، چطور می‌توان به استناد خروج از محل ابتلا، (با وجود احتمال غرضی غیر از تحریک) یک تکلیف را غیر فعلی شمرد؟

وجه خروج این از محل بحث شاید این باشد که استاد می فرمودند ظاهر اوامر و نواهی این است که به داعی بعث و زجر هستند نه امثال افهام ملاک و ... .

اگر مقصودتان این است که ایشان ملتزم می‌شوند که مواردی که ما احتمال می‌دهیم جعل حکم تکلیفی از باب افهام ملاک و ... است (و حجتی بر خلاف این احتمال نداریم)، دیگر نمی‌توان گفت موارد خارج از ابتلاء از تحت اطلاق خارج هستند، وجیه است. ممنون