امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
«روش شناسی» لزوم بازنگری در علم منطق و اثر آن در فقه و اصول
#1
مکتب تشیع از بدو غیبت امام عصر (عج) همیشه در حال تکاپو و ایفای نقش در ساحات علمی بوده است و از جمله علمی که بسیار مهم و کلیدی در دائره منظومه فکری شیعی میباشد ، قطعا علم منطق است که فقها و علماء ما ، این علم را از مقدمات اجتهاد شمرده اند، مثل مرحوم بجنوردی صاحب قواعد الفقهیه در منتهی الأصول میفرماید : " و من جملة العلوم التي يحتاج إليها- في تحصيل الاجتهاد- هو علم المنطق" یعنی از مقدمات اجتهاد علم منطق است و یا مثل إ شیخ عبدالنبی نجفی اراکی میفرماید که کسی که علم منطق را نمیداند اصلاً مجتهد نیست و میفرماید : " قد ذكرنا في كتابنا درر المنطقية بان من لم يعرف علم المنطق فليس بمجتهد لعدم حصول الاطمئنان باستنباطه لأنه وضع لحفظ الذهن عن الخطاء في الغلط " . ( المعالم الزلفی؛ص112) و همچنین مرحوم سید مرتضی فیروزآبادی در حاشیه کفایه اش (عنایه الاصول؛ج6؛ص190) به اشتراط علم منطق در اجتهاد تصریح میکند .
در این میان مرحوم سید خوئی مطلقا توقف اجتهاد به علم منطق را قبول ندارد و میفرماید : علم منطق اصلا از مبادی اجتهاد نیست .( التنقیح ؛ ج 1 ؛ص25)

به هر حال ، نقش علم منطق در ساحات علم بشری خصوصاً در حوزه ی علوم اسلامی و علی التخصیص در علم فقه و اصول که متکفل بیان حدود الهی است بر کسی پوشیده نیست .
در این نوشتار سعی بر این است که اولا: اشاره به یکی از نکاتی که مستلزم بازنگری علم منطق است ، شود و ثانیا: در آخر یک کتاب منطقی معرفی شود .

از شاخصه های اصلی که علم منطق را متحول میکند و باعث رشد آن علم میشود بها دادن به اصالت وجود و لوازم آن از دیدگاه فلاسفه صدرایی و عرفاء در علم منطق است .
مثل ، اثر اصالت وجود در تعریف اشیاء که در منطق موجود تعریفات ماهوی ارائه میشود و حال آنکه باید تعریفات وجودی باشند و اگر وجودی باشند خیلی از مشکلات حل میشود . مثلا ما برای تعریف فقه هنوز مشکل داریم و وقتی تعریف میکنیم میگوییم فلان چیز کالجنس و فصل هست یا در تعریف طهارت مرحوم شهید میفرماید : استعمال طهور مشروط بالنیه ، بعد طهور را کالجنس قرار میدهد و مشروط بالنیه را کالفصل و حال آنکه ما نظام دقیقی برای تعریف موضوعات علوم اعتباری ندارم و باید از فلسفه صدرا کمک بگیریم .
حضرت استاد آقای سید یدالله یزدان پناه در اینجا مباحث دقیق و خوبی دارند که هر کس طالب است به دروس خارج نهایه ایشان میتوانند رجوع کند .
ویا اینکه مدخلیت کشف در جنس و فصل اشیاء با استفاده از دستگاه عرفانی خیلی مهم است و برای ما راه گشا در تعریفات علوم اعتباری میباشد .
در آخر کتابی را در حوزه علم منطق از نگاشته یکی از عرفای بنام ، معرفی میکنم .
 از شاخص ترین این عرفاء که نظریاتش در حوزه های علمیه شیعی بسیار اثرگذار بوده و کتابش (تمهیدالقواعد) تاکنون از متون درسی عرفان در حوزه ها بوده، ابومحمد صائن الدین علی بن محمد ابن ترکه اصفهانی (770-835ه.ق) هست .
کتاب منطقی ایشان به نام " المناهج فی المنطق " دارد که با نگاه مشائی نوشته است ؛ البته نظریات و مبانی منطقی ایشان در این کتاب کاملا منعکس نشده است بلکه باید به دیگر آثار هم مراجعه کرد .
ان شاالله در مواقع بعدی در مورد خلا های منطق که مستلزم بازنگری در علم منطق است را خواهم گفت .

اللهم وفقنا لما تحب و ترضی
مرتضی اسکندری تبریزی


فایل‌های پیوست تصاویر بندانگشتی
   
پاسخ


پیام‌های این موضوع
لزوم بازنگری در علم منطق و اثر آن در فقه و اصول - توسط tallebelm - 14-فروردين-1398, 17:37

موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  نکته علمی:  گفتاری از استاد حسینی نسب دام عزه پیرامون زوائد علم اصول مهدی قنبریان 10 11,309 23-دي-1401, 13:56
آخرین ارسال: علاوی
  لزوم تتبع در استعمالات برای فهم متون دینی مسعود عطار منش 1 755 8-آذر-1399, 17:22
آخرین ارسال: 1972392352
  عدم اعتناء مرحوم بروجردی درنظریه ی اصول متلقاه به نظرات سید مرتضی و قدیمین عرفان عزیزی 3 1,415 25-تير-1399, 22:25
آخرین ارسال: محمود رفاهی فرد
  اشکالی به نظریه ی اصول متلقاه مرحوم بروچردی عرفان عزیزی 1 1,319 12-تير-1399, 11:19
آخرین ارسال: عرفان عزیزی
  عدم جواز عمل به اصول عقلائیه در دین ارادتمند آیت الله مکارم 2 1,252 20-ارديبهشت-1399, 23:30
آخرین ارسال: ارادتمند آیت الله مکارم
  ثمرات حجیت لوازم اصول لفظیه رضا یعقوبی 0 1,046 24-آذر-1398, 16:46
آخرین ارسال: رضا یعقوبی
  مبانی کلامی حسن و قبح و نقش آن در علم اصول احمدرضا 0 3,896 12-ارديبهشت-1395, 09:19
آخرین ارسال: احمدرضا
  جواب به اشکال ریاست تالار اصول یوسف 0 3,681 28-تير-1393, 17:46
آخرین ارسال: یوسف
  منابع اصول فقه اهل سنت amirabas 2 10,987 27-بهمن-1391, 04:10
آخرین ارسال: sj.jamali

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان