نقدی بر نظریه ی خطابات قانونیه ی مرحوم امام

[1972392352]

بنده هم مثل شما این اشکال استاد بر کلام امام را وارد نمی دانم  به این جهت که ولو تکلیف متوجه عبد نباشد اما همین که عبد می داند مولا غرض لزومی دارد باید طبق آن رفتار کند وعقلا او را مستحق عقاب می دانند ولو تطبیق بر مکلف نشود.

سلام هر غرضی را که واجب نیست عبد تحصیل کند، بلکه تنها آن دسته از اغراضی که خود شارع در مقام تحریک عبد نسبت به آن برآمده و اراده حصولش را از مکلف دارد باید تحصیل شود؛ فلذا مهم کشف اراده تحریکیه شارع است و تا تکلیف تطبیق نشود هیچ گاه اراده تحریکیه شارع کشف نمیشود.
کلام فوق تناقض دارد زیرا اگر عقلاء مکلف را مستحق عقاب میدانند بدین معناست که تکلیف را در حق او منجز دانستند و تطبیق کرده اند و اساسا تفکیک بین فعلیت و تنجز تکلیف معنای محصل و معقولی ندارد کما علیه آیة الله المعظم شبیری و ابنه الشریف سید جواد. رجوع شود به درس اصول 97 استاد سید جواد. بعید نیست که منظور استاد شما در اشکال به مرحوم امام رض نیز همین باشد.

ممکن است شارع اراده ی لزومیه برای فعلی داشته باشد اما اعلام آن به صورت عمومی مفسده دارد اما اگر شخصی به آن علم پیدا کرد واجب است طبق آن عمل کند

کلام بنده تفکیک بین فعلیت و تنجیز نیست بلکه عرض این است که چه محظوری وجود دارد که تکلیف منحل به فرد فرد مکلفین نشود مع ذلک استحقاق عقوبت هم باشد؟

کدام تکلیف منحل نشود؟ یعنی خطابی هست و منحل نشود یا اصلا خطابی نیست ولی در عین حال عبد پی به اراده الزامیه میبرد؟ اگر خطابی باشد که معنا ندارد بدون منحل شدن و تطبیق عقلی، استحقاق عقوبت بیاید زیرا استحقاق عقوبت زمانی حاصل میشود که عقل در پی کشف اراده الزامیه شارع  و تطبیق آن بر مکلف،حکم به لزوم امتثال کند. اما اگر اساسا خطابی در کار نباشد و عبد مثلا فهمیده که شارع از او اراده الزامیه داشته و مثلا تمکن از بیان نداشته است، بله باید امتثال کند والا استحقاق عقاب می آید لکن دلیلش این است که در همینجا نیز در واقع آن اراده لزومیه را بر مکلف تطبیق کرده است.