25-خرداد-1399, 21:08
استاد سید احمد مددی فرمودند: این حدیث چنان که باید و شاید توضیح داده نشده. حضرت استاد بزرگوار آیت الله حاج سید احمد مددی ـ حفظه الله ـ بارها و بارها بر این نکته تاکید فرموده‌اند که: احادیث ما در مدینه تولید و در کوفه تدوین شده‌اند و لذا برای فهم آنها با پیش‌زمینه‌های ذهنی سائل و چیزهایی که امام (ع) مد نظر داشته‌اند باید فقه اهل سنت در این 2 شهر را بدانیم و بر آن مسلط باشیم: برای مدینه فقه مالک و برای کوفه فقه ابوحنیفه. این را هم بنده اضافه کردم که وقتی شخص به محضر امام (ع) مشرف شده و حکمی را سؤال می‌کند قاعدتاٌ سؤال وی به تعبیر امروزی در خلأ شکل نگرفته و متأثر از اجواء فقهی معاصران اوست.
کم‌کم معلوم می‌شود سؤال ابان در چه حال و هوایی مطرح شده است. او در کوفه تنها از این سنت پیامبر (ص) خبر داشته که دیۀ زن نصف دیۀ مرد است و گمان می‌کرده این امر مطلق است (هم در دیۀ نفس و هم در دیۀ اطراف و هم در دیۀ منافع) و امام (ع) با گفتن این‌که: «مهلا، يا أبان! هكذا حكم رسول الله (ص) أنّ المرأة تعاقل الرجل إلى ثلث الدية، فإذا بلغت الثلث رجعت المرأة إلى النصف» او را متوجه سنت دیگری که در این زمینه از رسول خدا (ص) وجود دارد می‌فرمایند که در دیۀ اطراف و منافع دیۀ زن و مرد تا ثلث دیۀ مرد یکسان است (نه چنان که تو گمان کردی، که دیۀ زن در این جا هم نصف دیۀ مرد است) و پس از آن دیۀ زن و مرد از همان قاعدۀ کلی (دیۀ زن نصف دیۀ مرد است) تبعیت می‌کند.
توضیح این نکته هم ضروری است که جناب استاد معتقدند «قیاس» در عبارت «يا أبان، إنك أخذتني بالقياس، والسنة إذا قيست محق الدين» هیچ ربطی به قیاس اصطلاحی ندارد و منظور از قیاس در این جا قاعدۀ کلی است.
