احتمال وجود قرینه ی حالیه، مانع تمسک به ظهور خطاب

[محمود رفاهی فرد]

طبق نقل استاد، مشهور اصوليين، احتمال وجود قرینه ی متصله را مانع عمل به ظهور ادله نمی دانند. در مقابل، آقای صدر قائل اند که لازم است در مقام، بین انواع قرائن متصله تفکیک کرد. در مورد قرینه ی متصله ی لفظیه و همچنین قرینه ی حالیه ی شخصیه که اختصاص به مجلس تخاطب داشته، وثاقت راوی اقتضا می کند که در صورت وجود، چنین قرائنی را نقل کند. اما قرائن حالیه ی نوعیه، چنین نیست؛ چرا که اصلا مورد التفات نیست و بلکه به نظر استاد، اگر هم مورد التفات باشد، راوی داعی ای برای نقل آن ندارد، چرا که در مقام نقل، بین او و کسی که برایش نقل می کند وجود چنین قرینه ای واضح است و در مقام ثبت در کتاب هم احتمال داده نمی شود که در آینده، چنین قرینه ای از دست برود.
به همین جهت در مواردی مانند امر به اقامه و یا غسل روز جمعه و یا غسل احرام، که ظاهر اولیه ی ادله وجوب است اما احتمال وجود ارتکاز متشرعیه مبنی بر عدم وجوب این اعمال می رود، نمی توان به این ظواهر استناد کرد. تمسک به اصالۀ الثبات نیز در این مقام صحیح نیست. 99/7/6