شاید این سؤال کمی عچیب باشد و شما بفرمایید که شکی نیست که آیات زیادی از قرآن از عمل به این مرتبه از معرفت نهی کرده است. اما شاید اگر توجهی دوباره به معنای ظن مصطلح امروز و ظن منهی در قرآن بکنیم این سؤال معنا پیدا کند؛نقل قول:«و ما لهم به من علم، إن یتبعون إلا الظّنّ و إنّ الظّنّ لا یغنی من الحق شیئاً». (نجم/28)
روشن است که واژه ی "ظن"(گمان) دو معنای متفاوت دارد:بدون شک این قسم از ظن داخل در این آیات نیست، و شواهد فراوانی در خود این آیات بر این معنی وجود دارد، و به تعبیر دیگر قسم دوم در حقیقت یک نوع علم عرفی است نه گمان، بنابراین کسانی که با این آیه و مانند آن برای نفی حجیت "ظن" به طور کلی استدلال کرده اند قابل قبول نیست.
- گاه به معنی گمان های بی پایه است که طبق تعبیرات آیات قبل هم ردیف "هوای نفس و اوهام و خرافات است، منظور از این کلمه در آیات مورد بحث همین معناست.
- معنی دیگر: گمان هایی است که معقول و موجّه است و غالباً مطابق واقع و مبنای کار عقلا در زندگی روزمره می باشد، مانند شهادت شهود در محاکمه و دادگاه، یا "قول اهل خبره" و یا "ظواهر القاظ" و امثال آن که اگر این گونه گمان ها را از زندگی بشری برداریم و تنها تکیه بر یقین قطعی کنیم نظام زندگی به کلی متلاشی می شود.
تفسیر نمونه/ج22/ص531
samimi.blog.ir
