استاد شهیدی:نظر میرزای قمی در مورد مقصودین بالافهام صحیح است

[العبد]

مرحوم میرزای قمی قائل به انسداد است. به دو دلیل.
1- حجیت ظهور مختص به مقصودین بالافهام است.و مقصودین در آیات موجودین در عصر نزول می باشند و در روایات حاضرین در مجلس تخاطب.
استاد می فرمایند: اکثر فقها نسبت به این کبری اشکال کرده اند. و لکن به نظر ما مبنای مرحوم میرزا کبرویا صحیح است ؛چرا که عقلاء با وجود احتمال وجود قرینه بین متکلم و مخاطب، اخذ به آن را جایز نمی دانند، ولذا این کلام متکلم را که ظهور در اقرار دارد بعنوان اقرار در محکمه علیه او اخذ نمی شود. ولکن به نظر ما مقصودین بالافهام جمیع مکلفین هستند نه خصوص موجودین زمان خطاب یا موجودین در مجلس تخاطب.
2- به واسطه تقطیع روایات بسیاری از قرائن متصله از بین رفته است، بنابراین بسیاری از این ظواهر اخبار خلاف مراد امام علیه السلام می باشد.

[وکیلی]

توضیح بیشتر
اگر امام به شخصی مطلبی را فرمود آن شخص مقصود به افهام است و وقتی که او برای شخص دوم نقل می کند، مقصود بالافهام شخص اول، شخص دوم است و وقتی که شخص دوم این مطلب را در کتاب خود می نویسد، مقصود بالافهام تمام کسانی هستند که کتاب او را می خوانند.
از این رو استاد در روایاتی که راوی می گوید شخصی از امام پرسید و امام اینطور فرمود قائلند که اگر احتمال عقلایی قرینه بین سائل و امام بدهیم روایت در حق ما حجت نیست.

[seyedfarid]

توضیح بیشتر
اگر امام به شخصی مطلبی را فرمود آن شخص مقصود به افهام است و وقتی که او برای شخص دوم نقل می کند، مقصود بالافهام شخص اول، شخص دوم است و وقتی که شخص دوم این مطلب را در کتاب خود می نویسد، مقصود بالافهام تمام کسانی هستند که کتاب او را می خوانند.
از این رو استاد در روایاتی که راوی می گوید شخصی از امام پرسید و امام اینطور فرمود قائلند که اگر احتمال عقلایی قرینه بین سائل و امام بدهیم روایت در حق ما حجت نیست.

اگر بپذیریم که احتمال وجود قرائنی که نقل نشده است، مانع اخذ به ظهور می‌شود ، بازهم مساوی آن نیست که روایات فقط در حق مقصودین بافهام (حاضرین در مجلس نقل روایت)حجت اند.
اگر قائل باشیم حجیت روایات محدود به مقصودین بافهام است و تنها حاضران در مجلس مقصودند، حتی با نقل قرائن بازهم آن روایات برای ما حجت نیستند.

[سید محمود فریمانه]

توضح بیشتر : استاد نظر میرزای قمی را در رابطه با مقصودین بالافهام کبرویا قبول دارند اما صغرویا میگوند ما هم مقصود بالافهام هستیم. باسپاس از تذکر آقای جواهری با آن شکلکش.

[جواهری]

16951 نوشت استاد نظر آقای نائینی را در رابطه با مقصودین بالافهام کبرویا قبول دارند اما صغرویا میگوند ما هم مقصود بالافهام هستیم.)

نظر میرزای قمی یا نائینی ؟؟

[اعلایی]

دليل عدم حجيت ظهور براي غير مقصودين به افهام اين است كه هر متكلمي كه در مقام تفهيم است موظف است قراين دال بر مراد خود را در حيطه تخاطب براي مخاطب خويش نصب نمايد و يا اينكه به قراين موجود در حيطه تخاطب اعتماد نمايد. اما اين وظيفه متكلم طبعا تنها نسبت به فرد يا افرادي است كه متكلم قصد افهام آنها را دارد، بنابراين افرادي كه مقصود به افهام نيستند در صورتي كه احتمال دهد متكلم به قرائني اعتماد كرده است كه در نزد مقصودين به افهام موجود بوده اما در نزد او موجود نيست، ظهور آن كلام براي او حجت نخواهد بود.
اما دليلي كه استاد ارائه داده‌اند برای اینکه همه مقصود بافهام هستند تنها مي‌تواند نافي قرائن جزئیه باشد كه وثاقت راوي اقتضا مي‌كند كه آنها را براي مرويٌ له بيان نمايد، اما قرائن عامه كه گاه متكلم به آنها اعتماد مي‌كند اين نوع قرائن را راوي در نقل طبعاً نمي‌آورد. مثلاً عنوان «جريان انحرافي» در شرايط امروز جامعه ظهور در معنايي خاص دارد، ولي وقتي ما مي‌خواهيم مطلبي در اين مورد را براي ديگران نقل كنيم اين قرينه عامه را نقل نمي‌كنيم، حال ممكن است با گذشت زمان زياد و عوض شدن شرايط اين كلام منقول ظهور در معناي ديگر پيدا بكند. در اينجا طبيعي است كه نمي‌توان گفت وثاقت ناقل اقتضا مي‌كرده اين قرائن را نقل كند زيرا اين قرائن براي فردي كه راوي براي او مطلب را روايت مي‌كند معلوم بود اما با گذشت زمان اين قرائن عامه در اثر تغيير شرايط عامه از بين رفته‌اند.
بر اساس آنچه كه گذشت در رواياتي كه در صدد بيان ملاك تعيين ابتدا و انتهاي ماه رمضان آمده است: «صم للروية و أفطر للروية»، نمي‌توان از اطلاق رويت در اين روايات جواز رويت با ابزار را استفاده نمود، زيرا مقصود به افهام در اين روايات مردم زمان صدور روايت هستند و با توجه به اينكه در بين آنها رويت با چشم مسلح وجود نداشته و تنها بوسيله چشم عادي صورت مي‌گرفته است، در صورتي كه مراد جدّي متكلم رويت با چشم عادي بوده باشد مي‌تواند با تكيه به عدم وجود رويت با چشم مسلح از عبارت مطلق استفاده نمايد و وظيفه تقييد نخواهد داشت.

[وکیلی]

اما دليلي كه استاد ارائه داده‌اند برای اینکه همه مقصود بافهام هستند تنها مي‌تواند نافي قرائن جزئیه باشد كه وثاقت راوي اقتضا مي‌كند كه آنها را براي مرويٌ له بيان نمايد، اما قرائن عامه كه گاه متكلم به آنها اعتماد مي‌كند اين نوع قرائن را راوي در نقل طبعاً نمي‌آورد.

اتفاقا خود استاد این مطلب را تذکر دادند و در این موارد ملتزم به عدم حجیت ظهورات شده اند.

[جعفری]

توضح بیشتر : استاد نظر میرزای قمی را در رابطه با مقصودین بالافهام کبرویا قبول دارند اما صغرویا میگوند ما هم مقصود بالافهام هستیم.

نظر استاد به خوبی بیان نشده، ایشان ما را مقصود به افهام امام علیه السلام نمیداند لکن میفرماید راوی اول قصد افهام راوی دوم و.... را دارد تا برسد به ما.

[جعفری]

مطلب آقای اعلایی خوب اما ناقص است
در قرائنی که رواة و معمول مردم بدون صرف دقتهای خاص و تعمق زیاد، لزوم نقل آن را درک میکنند، وثاقت رواة موجب احراز وصول آن قرائن است. اما در غیر این موارد اعم از قرائن جزئی یا عام چنین نیست فلذا در مواردی که احتمال عقلایی وجود چنین قرائنی بین متکلم و مقصود به افهام باشد، حجیت منقول مشکل است.

[جعفری]

اشکال seyedfarid وارد نیست.
گرچه امام علیه السلام قصد افهام ما را نداشته لکن مطلب استاد به ضمیمه اشتراک احکام مشکل را حل میکند.
اما کلام استاد از حیث دیگری مشکل است که سیأتی.