امتیاز موضوع:
  • 1 رای - 5 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
اشکال: سیره عقلا در اخلاف نظر اعلم با مشهور
#1
Information 
با سلام
یکی از مسائلی که استاد مددی در ذیل بحث حجیت شهرت فتوایی مطرح نمودند این بود که اگر در جایی نظر مشهور فقها با نظر اعلم فقها متفاوت بود وظیفه عامی چیست؟ ایشان فرمودند که باید به قول مشهور عمل کند و دلیلشان هم سیره عقلا بود.

اشکال ما این است که اتفاقا سیره عقلا بر عمل به قول اعلم است. مثلا اگر شخصی بیماری صعب العلاجی داشته باشد و اکثر اطبا بگویند که درمان او از راه «الف» باید انجام شود و الا می میرد ولی حاذق ترین پزشکان بگوید باید از طریق «ب» درمان شود و الا می میرد. انسان عامی در چنین موضعی قول حاذق ترین را اختیار می کند. لذا سیره در چنین حالتی بر عمل به قول اعلم است.
پاسخ
 سپاس شده توسط حسین بن علی
#2
اگر در همین مثال شما اکثر اطباء بگویند که خوردن انار باعث مرگ بیمار می شود و حاذق ترین اطباء بگوید که خوردن انار ضرری ندارد و البته فائده ای هم ندارد آیا عامی در حال التفات به مخالفت مشهور با اعلم اقدام به خوردن انار میکند؟ و اگر انار بخورد و بمیرد آیا عقلاء او را معذور می دانند یا ملامت میکنند؟
به نظر می رسد که مخالفت مشهور با اعلم معمولا مانع اعتماد میشود بله اعتماد به مشهور نیز مشکل است. لذا آقای صافی حفظه الله تعالی می فرمایند: فی فتاوی الاعلم النادره و الشاذه و فتوی غیره الموافقه للمشهور یعمل باحوط القولین(هدایه العباد، ج1ص5 )
پاسخ
 سپاس شده توسط حسین بن علی ، مسعود عطار منش
#3
(9-بهمن-1396, 15:26)محمود رفاهی فرد نوشته: اگر در همین مثال شما اکثر اطباء بگویند که خوردن انار باعث مرگ بیمار می شود و  حاذق ترین اطباء بگوید که خوردن انار ضرری ندارد و البته فائده ای هم ندارد آیا عامی در حال التفات به مخالفت مشهور با اعلم اقدام به خوردن انار میکند؟ و اگر انار بخورد و بمیرد آیا عقلاء او را معذور می دانند یا ملامت میکنند؟

نقضی که فرمودید در صورت مشهور نبودن قول مخالف اعلم هم جاری است و این ناشی ازخصوصیت مورد است
بنابر این در شرایط مساوی ، اگر اعلم فتوایی بدهد و فرض شود مشهور علما هم در میانشان اعلم یا مساوی با او نباشد رجوع به مشهور و یا توقف وجه عقلایی ندارد
پاسخ
 سپاس شده توسط محمود رفاهی فرد ، 89194
#4
بنده حدس میزنم مراد آقای رفاهی اینست که باید خصوصیات مورد لحاظ شود و این کاملا متین است.
پاسخ
 سپاس شده توسط محمود رفاهی فرد
#5
با این حال، مطلب منقول از استاد و آیه الله صافی وجیه می شود؟ آیا وجیه است که گفته شود که مطلقا تقلید از اعلم معتبر است و فقط در فتوای خلاف مشهور، احتیاط باید کرد؟ استثناء فتوای خلاف مشهور به چه نکته ای است؟ اگر به این نکته است که شبهه ی قوی علیه آن وجود دارد باید هر فتوایی که این گونه باشد را استثنا کرد و قائل به لزوم احتیاط شد. چه منشا شبهه، مخالفت فتوی با مشهور باشد چه مطلب دیگر.
پاسخ
 سپاس شده توسط 89194
#6
با سپاس از عزیزان
از آن جا که بحث بر سر این بود که سیره عقلا در این مورد چیست لذا می توان در مقام جمع بندی چنین گفت که عقلا در شرایط عادی به اعلم رجوع می کنند لکن اگر مسئله خطیر باشد و احتیاط در  عمل به نظر مشهور باشد به آن اخذ می کنند و ریسک نمی کنند.
پاسخ
#7
آیا جمیع احکام الزامی خطیر محسوب نمی شود؟ به لحاظ عقاب اخروی
پاسخ
 سپاس شده توسط 89194
#8
(14-بهمن-1396, 23:06)محمود رفاهی فرد نوشته: آیا جمیع احکام الزامی خطیر محسوب نمی شود؟ به لحاظ عقاب اخروی

بله ولکن این گونه نیست که اختلاف نظر اعلم و مشهور همیشه بر سر الزامیات باشد. همچنین شاید اختلاف بین این دو بر سر وجوب و حرمت باشد یعنی مثلا مشهور قائل به وجوب و اعلم قائل به حرمت است. در این صورت تکلیف چیست؟!
پاسخ
#9
1. عمده ی اهمیت بحث تقلید ناظر به الزامیات است و غیر الزامیات نهایت با نیت رجاءحل می شود.
2.اشکالی که طرح شد (در امور خطیره باید احتیاط کرد و الزامیات شرع به جهت این که عقاب و ثواب اخروی در پی دارد از امور خطیره است)در رساله ای که آقای حائری در مورد اجتهاد و تقلید دارند طرح شده است.ایشان به سیره و روایات استدلال کرده اند و ذیل سیره این اشکال را طرح و این گونه جواب داده اند:
"الجواب:
إنّ الجنّة والنار نتيجة التنجيز والتعذير الثابتين على جواز التقليد وعدمه، فهما لا يؤثّران على جواز التقليد وعدمه، والعقلاء بطبعهم يتعاملون مع أهداف الشارع ـ وهي الملاكات لا الجنّة والنار ـ كتعاملهم مع أهدافهم الاعتيادية في حياتهم، أي يفترضون صحة التقليد فيها مثلاً، فلو لم يرض الشارع بذلك كان عليه الردع. وسيرة المتشرّعة تكشف في المقام عن طريق، أنّه لولا سيرتهم على التقليد في الاُمور الشرعية ـ ولو نابعة عن الارتكاز العقلائي ـ لكان لديهم طريق آخر للعمل بالأحكام، من التزامهم جميعاً بالاحتياط أو مراجعة الإمام مباشرة أو الارتكاز أو غير ذلك، ولو كان كذلك لبان"
آیا این جواب تمام است؟
پاسخ
 سپاس شده توسط 89194
#10
آنچه آقای رفاهی نقل نمودند از بعضی از فقهاء به نظرم عقلایی نیست
اما استاد شهیدی در استفتایی که به ایشان نمودم مساله را خیلی عااالی حل نمودند
ایشان فرمودند مشکل در دو ناحیه است
1 مخالفت اعلم با مشهور
2مخالفت اعلم با احتیاط
 در این در دو مساله بلکه مطلقا رجوع به اعلم حکم عقلاء نیست مگر آنکه اعلم در حد خیلی بالا باشد اما دلیل ما برای رجوع به اعلم اینستکه
اولا احتیاط در مخالفت اعلم با احتیاط خلاف مذاق قطعی شرع است
ثانیا رجوع به مجتهد مورد روایات و عقلاء است که اگر این رجوع مقید به مواردی شود که مشهور خلاف اعلم فتوا ندهند مقلد عامی متحیر شده و نقض غرض است
دلیل اولی ما نیز بر رجوع به مجتهد دوران امر بین تعین و تخییر است نه سیره عقلاءو نه مقبوله عمر بن حنظله
پاسخ
 سپاس شده توسط 89194 ، مسعود عطار منش


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  «اصول»  فرق بین سیره عقلا و ارتکاز عقلا alikashfi70@gmail.com 1 449 26-ارديبهشت-1402, 09:53
آخرین ارسال: 09393943248
  نقض بر مشهور برای انکار امکان اخذ قطع به حکم در موضوع آن حکم مخبریان 3 235 7-بهمن-1401, 16:58
آخرین ارسال: مخبریان
  اشکال:  اشکال بر تلقی مشهور از مفهوم نداشتن شرط مسوق برای تحقق موضوع مخبریان 0 500 19-دي-1400, 00:31
آخرین ارسال: مخبریان
  مساله جدید: ردع از سیره بر حجیت خبر واحد در موضوعات 89194 7 8,427 20-فروردين-1397, 16:39
آخرین ارسال: 89194

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان