امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
آیا از این روایات نقد ولایت فقیه استفاده می شود؟
#1
بسم الله الرحمن الرحیم

روایاتی وجود دارد که وظیفه ی شیعیان را در زمان غیبت روشن می سازند؛ اما در هیچ یک کوچکترین اشاره ای به ولایت فقیه نشده است، این در حالیست که اداره امور اجتماعی و سیاسی - در صورت مشروعیت- در رأس امور قرار دارد. پس عدم اشاره معصومین علیهم السلام به این امر خطیر می تواند مستلزم عدم مشروعیت ایجاد حکومت در عصر غیبت باشد.
برای نمونه چند روایت را ذکر می کنیم:
١. النعماني عن محمد بن همام قال حدثنا عبد الله بن جعفر الحميري عن محمد بن عيسى و الحسن بن ظريف جميعا عن حماد بن عيسى عن عبد الله بن سنان؛
والصدوق عن أبيه و محمد بن الحسن بن أحمد بن الوليد رضي الله عنهما قالا حدثنا محمد بن الحسن الصفار عن العباس بن معروف عن علي بن مهزيار عن الحسن بن محبوب عن حماد بن عيسى عن إسحاق بن جرير عن عبد الله بن سنان قال[واللفظ للأول]: دخلت أنا و أبي على أبي عبد الله ع فقال كيف أنتم إذا صرتم في حال لا ترون فيها إمام هدى و لا علما يرى فلا ينجو من تلك الحيرة إلا من دعا بدعاء الغريق فقال أبي هذا و الله البلاء فكيف نصنع جعلت فداك حينئذ قال إذا كان ذلك و لن تدركه فتمسكوا بما في أيديكم حتى يتضح لكم الأمر. [سند: صحيح؛ الغيبة للنعماني/ 159 ح 4
٢. النعماني عن أحمد بن هوذة الباهلي عن إبراهيم بن إساق النهاوندي عن عبد الله بن حماد الأنصاري عن أبان؛
وأيضاً عن محمد بن همام بإسناده يرفعه إلی أبان؛
وابن بابويه عن جعفر بن علي بن الحسن بن علي بن عبد الله بن المغيرة الكوفي رضي الله عنه قال حدثني جدي الحسن بن علي عن العباس بن عامر القصباني عن عمر بن أبان الكلبي عن أبان؛[كالصحيح]
[واللفظ لإكمال الدين] قال: قال لي أبو عبد الله ع يأتي على الناس زمان يصيبهم فيه سبطة «1» يأرز العلم فيها بين المسجدين كما تأرز الحية في‏ جحرها يعني بين مكة و المدينة فبينما هم كذلك إذ أطلع الله عز و جل لهم نجمهم قال قلت و ما السبطة قال الفترة و الغيبة لإمامكم قال قلت فكيف نصنع فيما بين ذلك فقال كونوا على ما أنتم عليه حتى يطلع الله لكم نجمكم.
3. الصدوق عن محمد بن موسى بن المتوكل رضي الله عنه قال حدثنا عبد الله بن جعفر الحميري عن أحمد بن محمد بن عيسى و محمد بن عيسى بن عبيد «3» عن الحسن بن محبوب عن يونس بن يعقوب عمن أثبته عن أبي عبد الله ع أنه قال: كيف أنتم إذا بقيتم دهرا من عمركم لا تعرفون إمامكم قيل له فإذا كان ذلك فكيف نصنع قال تمسكوا بالأمر الأول حتى‏ يستبين‏ لكم‏.
4. الكليني عن محمد بن يحيى عن أحمد بن محمد عن ابن فضال عن الحسن بن علي العطار عن جعفر بن محمد عن منصور عمن ذكره عن أبي عبد الله ع قال: قلت إذا أصبحت و أمسيت لا أرى إماما أئتم به ما أصنع قال فأحب‏ من‏ كنت تحب و أبغض من كنت تبغض حتى يظهره الله عز و جل.

اطلاق مقامی این روایات با وجود ضرورت مسأله این را می رساند که در عصر غیبت، وظیفه ی ایجاد حکومت بر عهده ی شیعه نیست.




پاسخ
#2
روایات صریح تری نیز میشود به این دسته اضافه کرد و آن روایاتی است که اشاره به عدم تحرک در زمان غیبت دارد از جمله:
تفسیر عیاشی: عن جابر الجعفي عن أبي جعفر ع يقول الزم الأرض لا تحركن يدك و لا رجلك أبدا- حتى ترى علامات أذكرها لك‏
همین روایت در غیبت نعمانی به اسناد مختلف چنین نقل شده است:
أحمد بن محمد بن سعيد عن هؤلاء الرجال الأربعة عن ابن محبوب و أخبرنا محمد بن يعقوب الكليني أبو جعفر قال حدثني علي بن إبراهيم بن هاشم عن أبيه قال و حدثني محمد بن عمران قال حدثنا أحمد بن محمد بن عيسى قال و حدثني علي بن محمد و غيره عن سهل بن زياد جميعا عن الحسن بن محبوب قال و حدثنا عبد الواحد بن عبد الله الموصلي عن أبي علي أحمد بن محمد بن أبي ناشر عن أحمد بن هلال عن الحسن بن محبوب عن عمرو بن أبي المقدام عن جابر بن يزيد الجعفي قال قال أبو جعفر محمد بن علي الباقر ع يا جابر الزم الأرض و لا تحرك يدا و لا رجلا حتى ترى علامات أذكرها لك إن أدركتها
در غیبت طوسی: الفضل عن الحسن بن محبوب عن عمرو بن أبي المقدام عن جابر الجعفي عن أبي جعفر ع قال الزم الأرض و لا تحرك يدا و لا رجلا حتى ترى علامات أذكرها لك و ما أراك تدرك‏
کافی: عن عدة من أصحابنا عن أحمد بن محمد عن عثمان بن عيسى عن بكر بن محمد عن سدير قال: قال أبو عبد الله علیه السلام يا سدير الزم بيتك و كن حلسا من أحلاسه و اسكن ما سكن الليل و النهار فإذا بلغك أن السفياني قد خرج فارحل إلينا و لو على رجلك.
پاسخ
#3
به نظر استفاده چنین معنایی ناشی از عدم دقت و فهم صحیح است؛ زیرا تکان نخوردن در این روایات قطعا به این معنای ظاهری نیست پس مراد در این تعابیر این است که به دنبال امام های دروغین نروید و تا علائم ظهور را ندیدید به کسی ایمان نیاورید والا اگر این باشد که شما می گویید تمامی جهاد های دفاعی و نهی از منکر و.... حتی مقابله علماء با اجرای حکم کشف حجاب رضا شاه و ... غلط بوده
بنابر این این روایات نه تنها صریح نیستند بلکه ربطی به این بحث هم ندارند
پاسخ
#4
مضمون روایاتی که بدان استناد شده در این دو جمله است
1- فأحب‏ من‏ كنت تحب و أبغض من كنت تبغض حتى يظهره الله عز و جل.
2- تمسكوا بما في أيديكم حتى يتضح لكم الأمر
به نظر این دو روایت دلالتی بر نقد نظریه ولایت فقیه ندارد و اصلا وجه استدلال به آن هم روشن نیست؛ زیرا این دو روایت مربوط به امامت و اعتقادات است نه عمل به وظایف و فروعات
پاسخ
#5
فعلا کاری به فعالیت های علما و مصادیق جزئی تحرک ندارم، آنجه که مسلم است تشکیل حکومت قطعا داخل ظاهر حدیث هست.
وقتی کسی (امام دروغین) هست که دیگه نیازی به تذکر به عدم تبعیت از او نیست و قرار دادن غایت، یعنی ظهور، برای آن معنی ندارد. علاوه بر این که این تصرف در ظاهر حدیث بدون قرینه و شاهد است.تبعیت از امام جور مطلب اعتقادی است و نهی از تحرک، ظهور در نهی از اقدام عملی دارد نه اعتقادی
مطلب گفته شده در مورد عدم اراده ی ظاهر هم صحیح نیست، زیرا اتفاقا ظاهر حدیث کاملا مراد است، تعبیر (تکان خوردن) که در فارسی خودمان هم به کار می رود معنی کنایی مشخصی دارد. مثلا اگر معلم به بچه ها بگوید: تکان نخورید تا من به کلاس برگردم، اینجا می گویید ظاهرش که قطعا مراد نیست، پس باید قدر متیقن را بگیریم و منظور این بوده که از مدرسه فرار نکنید!!
پاسخ
#6
اگر بتوان نشان داد که فضای صدور این احادیث چه بوده است شاید در فهم معنای آنها موثر باشد. آیا این احادیث در زمان قیام های سادات و زیدیه و ... بوده است؟ اگر این گونه باشد به نظر واضح می رسد که حدیث کنایه از چه مطلبی است و لعل الاصحاب کانوا متاثرین من نحو هذه الاحادیث (رجال نجاشی، ترجمه سلیمان بن خالد بن دهقان)
البته در یکی از احادیث مشابه، تعلیلی آمده که چندان مناسب این معنی به نظر نمی رسد:
...إِنْ قَدَرْتَ أَنْ لَا تَخْرُجَ مِنْ بَيْتِكَ فَافْعَلْ فَإِنَّ عَلَيْكَ فِي خُرُوجِكَ أَنْ لَا تَغْتَابَ وَ لَا تَكْذِبَ وَ لَا تَحْسُدَ وَ لَا تُرَائِيَ وَ لَا تَتَصَنَّعَ وَ لَا تُدَاهِنَ ثُمَّ قَالَ نِعْمَ صَوْمَعَةُ الْمُسْلِمِ بَيْتُهُ يَكُفُّ فِيهِ بَصَرَهُ وَ لِسَانَهُ وَ نَفْسَهُ وَ فَرْجَه‏...
پاسخ
 سپاس شده توسط سید محمد صادق رضوی
#7
(19-اسفند-1397, 03:14)سید محمد صادق رضوی نوشته: روایات صریح تری نیز میشود به این دسته اضافه کرد و آن روایاتی است که اشاره به عدم تحرک در زمان غیبت دارد از جمله:
تفسیر عیاشی: عن جابر الجعفي عن أبي جعفر ع يقول الزم الأرض لا تحركن يدك و لا رجلك أبدا- حتى ترى علامات أذكرها لك‏
همین روایت در غیبت نعمانی به اسناد مختلف چنین نقل شده است:
أحمد بن محمد بن سعيد عن هؤلاء الرجال الأربعة عن ابن محبوب و أخبرنا محمد بن يعقوب الكليني أبو جعفر قال حدثني علي بن إبراهيم بن هاشم عن أبيه قال و حدثني محمد بن عمران قال حدثنا أحمد بن محمد بن عيسى قال و حدثني علي بن محمد و غيره عن سهل بن زياد جميعا عن الحسن بن محبوب قال و حدثنا عبد الواحد بن عبد الله الموصلي عن أبي علي أحمد بن محمد بن أبي ناشر عن أحمد بن هلال عن الحسن بن محبوب عن عمرو بن أبي المقدام عن جابر بن يزيد الجعفي قال قال أبو جعفر محمد بن علي الباقر ع يا جابر الزم الأرض و لا تحرك يدا و لا رجلا حتى ترى علامات أذكرها لك إن أدركتها
در غیبت طوسی: الفضل عن الحسن بن محبوب عن عمرو بن أبي المقدام عن جابر الجعفي عن أبي جعفر ع قال الزم الأرض و لا تحرك يدا و لا رجلا حتى ترى علامات أذكرها لك و ما أراك تدرك‏
کافی: عن عدة من أصحابنا عن أحمد بن محمد عن عثمان بن عيسى عن بكر بن محمد عن سدير قال: قال أبو عبد الله علیه السلام يا سدير الزم بيتك و كن حلسا من أحلاسه و اسكن ما سكن الليل و النهار فإذا بلغك أن السفياني قد خرج فارحل إلينا و لو على رجلك.
این سبک برداشت از روایات بسیار غیر واقعی است .
بگذارید مثالی بزنم . در روایتی می گوید مرغ خوک پرندگان است . آن کسی که در فضای طبی است می گوید این روایت می گوید همانطور که خوک گوشتش مضر است مرغ هم همینطور است . آن کسی که در فضای فقهی است می گوید همانطور که خوک نجاست خوار است مرغ هم نجاست خوار و جلال میشود و باید احکام جلال را در موردش مراعات .
خلاصه هر کسی در فاضی ذهنی خودش روایت را معنا می کند و نتیجه این کار نفهمیدن مفاد واقعی روایت است . این که تکان نخوردن یک تعبیر کنایی است روشن است ؛ اما کنایه از چیست ؟ شما رد فضای ذهنی خودتان روایت را معنا می کنید و می گویید صریح تر است در معنا و حال آن که اصلا ظهور روشنی هم ندارد .
همانطور که آقای رفاهی فرمودند باید برای فهم درست روایت فضای صدور و ... را در نظر گرفت .
پاسخ
#8
(22-ارديبهشت-1397, 17:05)سید محمد صادق رضوی نوشته:
بسم الله الرحمن الرحیم

روایاتی وجود دارد که وظیفه ی شیعیان را در زمان غیبت روشن می سازند؛ اما در هیچ یک کوچکترین اشاره ای به ولایت فقیه نشده است، این در حالیست که اداره امور اجتماعی و سیاسی - در صورت مشروعیت- در رأس امور قرار دارد. پس عدم اشاره معصومین علیهم السلام به این امر خطیر می تواند مستلزم عدم مشروعیت ایجاد حکومت در عصر غیبت باشد.
برای نمونه چند روایت را ذکر می کنیم:
١. النعماني عن محمد بن همام قال حدثنا عبد الله بن جعفر الحميري عن محمد بن عيسى و الحسن بن ظريف جميعا عن حماد بن عيسى عن عبد الله بن سنان؛
والصدوق عن أبيه و محمد بن الحسن بن أحمد بن الوليد رضي الله عنهما قالا حدثنا محمد بن الحسن الصفار عن العباس بن معروف عن علي بن مهزيار عن الحسن بن محبوب عن حماد بن عيسى عن إسحاق بن جرير عن عبد الله بن سنان قال[واللفظ للأول]: دخلت أنا و أبي على أبي عبد الله ع فقال كيف أنتم إذا صرتم في حال لا ترون فيها إمام هدى و لا علما يرى فلا ينجو من تلك الحيرة إلا من دعا بدعاء الغريق فقال أبي هذا و الله البلاء فكيف نصنع جعلت فداك حينئذ قال إذا كان ذلك و لن تدركه فتمسكوا بما في أيديكم حتى يتضح لكم الأمر. [سند: صحيح؛ الغيبة للنعماني/ 159 ح 4
٢.  النعماني عن أحمد بن هوذة الباهلي عن إبراهيم بن إساق النهاوندي عن عبد الله بن حماد الأنصاري عن أبان؛
وأيضاً عن محمد بن همام بإسناده يرفعه إلی أبان؛
وابن بابويه عن جعفر بن علي بن الحسن بن علي بن عبد الله بن المغيرة الكوفي رضي الله عنه قال حدثني جدي الحسن بن علي عن العباس بن عامر القصباني عن عمر بن أبان الكلبي عن أبان؛[كالصحيح]
[واللفظ لإكمال الدين] قال: قال لي أبو عبد الله ع يأتي على الناس زمان يصيبهم فيه سبطة «1» يأرز العلم فيها بين المسجدين كما تأرز الحية في‏ جحرها يعني بين مكة و المدينة فبينما هم كذلك إذ أطلع الله عز و جل لهم نجمهم قال قلت و ما السبطة قال الفترة و الغيبة لإمامكم قال قلت فكيف نصنع فيما بين ذلك فقال كونوا على ما أنتم عليه حتى يطلع الله لكم نجمكم.
3. الصدوق عن محمد بن موسى بن المتوكل رضي الله عنه قال حدثنا عبد الله بن جعفر الحميري عن أحمد بن محمد بن عيسى و محمد بن عيسى بن عبيد «3» عن الحسن بن محبوب عن يونس بن يعقوب عمن أثبته عن أبي عبد الله ع أنه قال: كيف أنتم إذا بقيتم دهرا من عمركم لا تعرفون إمامكم قيل له فإذا كان ذلك فكيف نصنع قال تمسكوا بالأمر الأول حتى‏ يستبين‏ لكم‏.
4. الكليني عن محمد بن يحيى عن أحمد بن محمد عن ابن فضال عن الحسن بن علي العطار عن جعفر بن محمد عن منصور عمن ذكره عن أبي عبد الله ع قال: قلت إذا أصبحت و أمسيت لا أرى إماما أئتم به ما أصنع قال فأحب‏ من‏ كنت تحب و أبغض من كنت تبغض حتى يظهره الله عز و جل.

اطلاق مقامی این روایات با وجود ضرورت مسأله این را می رساند که در عصر غیبت، وظیفه ی ایجاد حکومت بر عهده ی شیعه نیست.





اگر این گونه باشد باید بگوئیم پس در عصر غیبت دیگر نظر به نامحرم حرام نیست یا امر به معروف واجب نیست یا ... چون حضرت که نفرمودند نماز بخوانید و امر به معروف کنید و ... .
جواب روشن است حضرت فرمودند به آنچه به دستشان رسیده باید عمل کنند پس باید ببینیم از بحث حکومت و ولایت فقیه چیزی به دستمان رسیده یا نه . خب در مورد نماز و روزه و امر به معروف و ... مفصل ادله رسیده در برخی دیگر از احکام تعداد کمتری دلیل داریم ولی بهر حال آنها هم می تواند با شرایط حجیت حکم شرعی را ثابت کند . خلاصه این که ادله ولایت فقیه مثل مقبوله عمر به حنظله و ... از چیزهایی است که به دستمان رسیده و باید سندا و دلالتا بررسی شود و قرار نیست که حضرت همه مطالب را در این حدیث گفته باشند یا حتی در احادیث دیگر لازم نیست بحث ولایت فقیه را برای خصوص عصر غیبت مطرح کرده باشند .
خواهشا بجای گذاشتن حجم زیاد مطالب ، مطالب را با دقت بیشتری مطرح کنید .
پاسخ
#9
(22-اسفند-1397, 08:44)محمود رفاهی فرد نوشته: البته در یکی از احادیث مشابه، تعلیلی آمده که چندان مناسب این معنی به نظر نمی رسد:
...إِنْ قَدَرْتَ أَنْ لَا تَخْرُجَ مِنْ بَيْتِكَ فَافْعَلْ فَإِنَّ عَلَيْكَ فِي خُرُوجِكَ أَنْ لَا تَغْتَابَ وَ لَا تَكْذِبَ وَ لَا تَحْسُدَ وَ لَا تُرَائِيَ وَ لَا تَتَصَنَّعَ وَ لَا تُدَاهِنَ ثُمَّ قَالَ نِعْمَ صَوْمَعَةُ الْمُسْلِمِ بَيْتُهُ يَكُفُّ فِيهِ بَصَرَهُ وَ لِسَانَهُ وَ نَفْسَهُ وَ فَرْجَه‏...

با توجه به این که مطالب به حد لازم گویاست نیازی به اعاده ی توضیحات نمی بینم، اما روایتی را دوست عزیزم آقای رفاهی بیان نمودند که توهم برداشت دیگری از روایات را می رساند.این قسمتی از حدیث مفصلیست که به سند عامی از امام صادق علیه السلام نقل شده، و کلیت فضای آن امور اخلاقی و وظایف عمومی یک مسلمان است و هبچ اشاره ای به دوره ی غیبت و وظائف خاص آن زمان ندارد. در حالی که روایات مورد اشاره ی حقیر به صراحت متعرض مسأله ی غیبت شده و وظائف شیعه در زمان غیبت را بیان می کند و اصلا سیاق متفاوتی دارد. این که روایت مورد اشاره ی شما عدم خروج از بیت را به معنای ظاهری اراده کرده هیچ قرینه بر این نمی شود که در ظهور روایات متعدد دیگری که اصلا در فضا و سیاق دیگری و حتی با عبارات دیگری (مثل لا تحرک یدک و رجلک و...) صادر شده اند تصرف شود.
بدیهیست روایات ولایت فقیه در فرض تمامیت دلالت، باز هم تصادمی با روایات مذکور ندارند، چه آن که تلازمی میان قول به ثبوت ولایت فقیه با لزوم تشکیل حکومت نیست.
اگر بنا باشد تشکیل حکومتی واجب باشد اولا و بالذات بر امام معصوم علیه السلام واجب خواهد شد، و به همان نحوی که این وجوب برای امام غائب علیه السلام وجود نداشت به طریق اولی می تواند برای فقیهی که ولایتش در طول امام علیه السلام هست وجود نداشته باشد.
پاسخ
#10
جای تأسف است که برخی، بیان روایات نورانی اهل بیت علیهم السلام را تطویل می خوانند و به قدری ذهنشان با تبلیغات سیاسی خو گرفته که هر ندای مخالفی را ناشی از بی دقتی و نا فهمی تصور می کنند...بنده کمتر از این هستم که بخواهم در مورد روایات نظر خود یا فضای ذهنی ناقصم را حاکم بدانم، آیا مرحوم نعمانی که با فاصله ی اندکی از غیبت صغری کتاب ارزنده ی (الغیبة) را نگاشته نیز با فضای ذهنی خود و با بی دقتی روایات را ملاحظه کرده؟ ایشان بابی به این عنوان منعقد کرده «باب ما روي فيما أمر به الشيعة من الصبر و الكف و الانتظار للفرج و ترك الاستعجال بأمر الله و تدبيره‏» که به خوبی گویای نظر وی در زمینه وظیفه در زمان غیبت است. در این باب برخی روایاتی که بیان شد و همچنین روایات صریحتری در نهی از قیام نقل شده است.
ایا مرحوم حر عاملی و میرزای نوری (ره) نیز دقتی در فهم روایات نداشته اند که جمله ای از این روایات را در باب «حکم الخروج بالسیف قبل قیام القائم علیه السلام» ذکر نموده اند؟
نیازی به ذکر نظرات علما بیش از این نیست چه این که اگر بنا به حق جویی باشد بدون تأیید آوردن از کلام علما هم خود روایات گویا هستند، و اگر خدای نکرده بنا بر حق پوشی است اجماع کل علما نیز سود بخش نخواهد بود (ابو الحسن اشعری در مقالات گوید: روافض اجماع دارند بر این که خروج به سیف و قیام بدون امام جائز نیست)
پاسخ


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  عدم جواز رجوع به فقیه در موضوعات شرعی همانند ولایت فقیه و سهم امام ارادتمند آیت الله مکارم 5 2,473 20-ارديبهشت-1399, 19:31
آخرین ارسال: مهدی خسروبیگی
  وجه حمل روایات تحلیل خمس توسط مشهور و تامل در آن ارادتمند آیت الله مکارم 0 1,498 21-شهريور-1398, 22:01
آخرین ارسال: ارادتمند آیت الله مکارم
  حکم فقهی استفاده صحیح از شبکه های مجازی مهاجر 1 3,970 14-اسفند-1396, 19:16
آخرین ارسال: 89194
Lightbulb «روش شناسی»  ولایت فقیه امین 69 8 11,075 7-بهمن-1395, 18:27
آخرین ارسال: امین 69
Question ترتب اثر شرعی و استنباط حکم از روایات خطاب به عوام الناس تربت الحسین (ع) 6 11,273 1-خرداد-1395, 07:49
آخرین ارسال: رضا اسکندری
  سؤال:  معنای واژه ی «ریب» در روایات amirabas 0 4,398 22-اسفند-1391, 18:12
آخرین ارسال: amirabas

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان