امتیاز موضوع:
  • 1 رای - 2 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
سؤال: ارتکازی بودن تعلیل
#1
در برخی موارد در کلمات علما دیده می شود که برای اثبات معنای خاصی برای روایت به این مطلب استدلال می کنند که : "تعلیل ظهور در یک امر ارتکازی دارد ".
آیا به نظر شما این سخن عمومیت دارد و در همه جا قابل تطبیق است ؟
بله در جایی که متکلم در مقام احتجاج یا اقناع مخاطب خود است باید به امور ارتکازی یا دست کم اموری که مورد قبول مخاطب است ، تعلیل کند (استدلال کند ) اما در بیانات شرعیی که شارع در مقام بیان قوانین خود برای متشرعه است یا به عبارت دیگر در مقام آموزش قوانین شرعی به پیروان خود می باشد ، آیا باز هم تعلیلش ظهور در امر ارتکازی دارد ؟ چه بسا که شارع با تعلیل خود در مقام آموزش یک ضابطه ی کلی به مخاطب خود باشد مثلا هنگامی که شارع می فرماید : "لاتشرب الخمر لانه مسکر "لازم نیست که مسکر بودن یک امر ارتکازی برای حرمت شرب باشد یا اینکه شارع قبلا حرمت شرب مسکر را بیان کرده و در اینجا در واقع تطبیق کرده باشند بلکه امکان هم دارد که شارع با همین بیان خواسته باشد که حرمت شرب مسکر را به مخاطب خود اعلام کند و این امکان به اندازه ای است که جلوی ظهور ( ارتکازی بودن ) را می گیرد . ( اصل بیان ازیکی از اساتید اخذ شده است ).
پاسخ
 سپاس شده توسط 89194 ، محمدتقی ، مسعود عطار منش
#2
سلام
از نظر علماء نیز اینکه علت باید به امر ارتکازی باشد همه جا نیست.
همان طور که در کلمات بزرگان از جمله مرحوم اصفهانی نیز مذکور است علت دو قسم است:
گاهی علت برای بیان موضوع حکم و در حقیقت سعه و ضیق حکم است مثل الخمر حرام لانه مسکر که در حقیقت بیان می‌کند موضوع حرمت نه خمر بلکه مسکر است.
در این صورت لازم نیست علت به امر ارتکازی باشد.
اما گاهی علت برای تقریب مطلب است در این صورت حتما تعلیل باید به امر ارتکازی باشد.
و البته علماء معتقدند اصل در علت و ظهور تعلیل در این ذکر برای تقریب است.
(می توانید به کلام مرحوم اصفهانی در ذیل صحیحه اول زراره در بحث استصحاب مراجعه کنید)
پاسخ
 سپاس شده توسط محمدتقی
#3
البته ممکن است گفته شود که در اینگونه مثال ها شاید : قبلاً شارع و قانون گذار گفته باشد که مسکرات حرام است چون مزیل عقل و هوش هستند و وقتی این حرمت مسکرات ارتکازی شد قانون گذار می گوید الخمر حرام لإنه مسکر.؟(البته با این توضیح ارتکاز اعم است از اینکه منشأش نکته ی عقلائی باشد یا شرعی)
البته ظاهراً اصل کلام مرحوم اصفهانی صحیح است
پاسخ
#4
(21-فروردين-1392, 08:03)amirabas نوشته: در برخی موارد در کلمات علما دیده می شود که برای اثبات معنای خاصی برای روایت به این مطلب استدلال می کنند که : "تعلیل ظهور در یک امر ارتکازی دارد ".
آیا به نظر شما این سخن عمومیت دارد و در همه جا قابل تطبیق است ؟
بله در جایی که متکلم در مقام احتجاج یا اقناع مخاطب خود است باید به امور ارتکازی یا دست کم اموری که مورد قبول مخاطب است ، تعلیل کند (استدلال کند ) اما در بیانات شرعیی که شارع در مقام بیان قوانین خود برای متشرعه است یا به عبارت دیگر در مقام آموزش قوانین شرعی به پیروان خود می باشد ، آیا باز هم تعلیلش ظهور در امر ارتکازی دارد ؟ چه بسا که شارع با تعلیل خود در مقام آموزش یک ضابطه ی کلی به مخاطب خود باشد مثلا هنگامی که شارع می فرماید : "لاتشرب الخمر لانه مسکر "لازم نیست که مسکر بودن یک امر ارتکازی برای حرمت شرب باشد یا اینکه شارع قبلا حرمت شرب مسکر را بیان کرده و در اینجا در واقع تطبیق کرده باشند بلکه امکان هم دارد که شارع با همین بیان خواسته باشد که حرمت شرب مسکر را به مخاطب خود اعلام کند و این امکان به اندازه ای است که جلوی ظهور ( ارتکازی بودن ) را می گیرد . ( اصل بیان ازیکی از اساتید اخذ شده است ).
فرمایش شما کاملا متین به نظر میرسد لذا اگر هم علماء چنین کلامی داشته باشند باید تنها در موارد خاصی مثل اقناع مخاطب و ... بر آن صحه گذاشت.
پاسخ
#5
http://mobahathah.ir/showthread.php?tid=1124
پاسخ


پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان