امتیاز موضوع:
  • 0 رای - 0 میانگین
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
نکته علمی: ترجیح ذی المزیه در جریان برائت در اطراف علم اجمالی2
#1
سابقا به این مطلب اشاره نمودیم که در اطراف علم اجمالی به صرف این که یک طرف از احتمال بیشتری نسبت به طرف دیگر برخوردار است مصحح این نیست که اصل را در آن جاری کنیم و این مزیت عرفی نمی باشد .
در تایید این مطلب به دو نکته اشاره می کنیم :
1-در روایات خاصه ای که در آن سئوال از علم اجمالی شده است و حضرت امر به احتیاط نموده اند این تفکیک صورت نگرفته که ایا طرفین در احتمال مساوی اند یا یکی از دیگری احتمالش بیشتر است و این ترک استفصال به معنای اطلاق بوده حتی با حصول ظن هم احتیاط لازم است .
2-مرحوم شیخ طوسی در خلاف عباراتی دارد در مورد انظار عامه در اطراف علم اجمالی ؛ یکی از بحث های محوری در میان عامه بحث تحری (فحص و تلاش برای حصول ظن) در اطراف علم اجمالی است که در کجا جائز است و در کجا جائز نیست ؛ با توجه به نظارت روایات ما به فقه عامه فرض روشن روایات خاصه دال بر تنجیز علم اجمالی فرض حصول یا تحصیل ظن خواهد بود و با این بیان حتی نیاز به اطلاق هم نداریم ( موید نظارت روایات ما بر انظار عامه موضوع روایات است که با موضوعاتی که در میان عامه مطرح بوده اتحاد دارد یعنی ثوبین مشتبیهن و انائین مشتبیهن و ... )
پاسخ
 سپاس شده توسط محمد 68
#2
(14-اسفند-1396, 07:54)مسعود عطار منش نوشته: سابقا به این مطلب اشاره نمودیم که در اطراف علم اجمالی به صرف این که یک طرف از احتمال بیشتری نسبت به طرف دیگر برخوردار است مصحح این نیست که اصل را در آن جاری کنیم و این مزیت عرفی نمی باشد .
در تایید این مطلب به دو نکته اشاره می کنیم :
1-در روایات خاصه ای که در آن سئوال از علم اجمالی شده است و حضرت امر به احتیاط نموده اند این تفکیک صورت نگرفته که ایا طرفین در احتمال مساوی اند یا یکی از دیگری احتمالش بیشتر است و این ترک استفصال به معنای اطلاق بوده حتی با حصول ظن هم احتیاط لازم است .
در مورد  ۱ باید خدمتتان عرض شود که درست است که ترک استفصال شده، اما این ترک استفصال به نکته‌ای که خود استاد قبلا در جایی دیگر متذکر آن شده بودند، قابل استفاده نیست. و آن نکته هم این است که در جایی که سائل شرایط خاصی را تجربه کرده که احتمالش می‌رود در حکم مؤثر باشد، حتما آن شرائط را ذکر می‌کند، و عدم ذکر شرائط خاص نشانه‌ی این است که شرائط شخص سائل همان شرائط متعارف و معمولی بوده است. در مورد علم اجمالی، نوعا وقتی تردید حاصل می‌شود، احتمالی که در اطراف علم اجمالی وجود دارد، برابر است. (مخصوصا در مثال‌های انائین و ثوبین مشتبهین) لذا طبیعتا اگر سائل نسبت به یک طرف ظن داشت، در سؤالش مطرح می‌کرد. همین که سائل ظنش به بعض اطراف را بیان نکرده، باعث می‌شود که ظهور کلامش در این باشد که بین اطراف علم اجمالی تساوی احتمال وجود دارد. لذا در نهایت از امام علیه السلام توقع نمی‌رود که استفصال نماید.
پاسخ
 سپاس شده توسط مسعود عطار منش
#3
(15-اسفند-1396, 15:40)mHaeri نوشته: در مورد  ۱ باید خدمتتان عرض شود که درست است که ترک استفصال شده، اما این ترک استفصال به نکته‌ای که خود استاد قبلا در جایی دیگر متذکر آن شده بودند، قابل استفاده نیست. و آن نکته هم این است که در جایی که سائل شرایط خاصی را تجربه کرده که احتمالش می‌رود در حکم مؤثر باشد، حتما آن شرائط را ذکر می‌کند، و عدم ذکر شرائط خاص نشانه‌ی این است که شرائط شخص سائل همان شرائط متعارف و معمولی بوده است. در مورد علم اجمالی، نوعا وقتی تردید حاصل می‌شود، احتمالی که در اطراف علم اجمالی وجود دارد، برابر است. (مخصوصا در مثال‌های انائین و ثوبین مشتبهین) لذا طبیعتا اگر سائل نسبت به یک طرف ظن داشت، در سؤالش مطرح می‌کرد. همین که سائل ظنش به بعض اطراف را بیان نکرده، باعث می‌شود که ظهور کلامش در این باشد که بین اطراف علم اجمالی تساوی احتمال وجود دارد. لذا در نهایت از امام علیه السلام توقع نمی‌رود که استفصال نماید.
ذکر دو نکته در اینجا مفید است :
1- بنده به عکس شما خیال می کنم غالب حالت های نفسانی ما همراه با رجحان یکی از طرفین یا اطراف است نه برابر .
2-استاد حفظه الله در مورد سئوالهایی که از قضیه شخصیه باشد این بیان را دارند ولی در قضاییی کلیه لزوما این مطلب را نمی پذیرند و غالب روایات محل بحث ظاهرا از قسم دوم است .
پاسخ
 سپاس شده توسط سید محسن حائری
#4
(16-اسفند-1396, 07:31)مسعود عطار منش نوشته: 1- بنده به عکس شما خیال می کنم غالب حالت های نفسانی ما همراه با رجحان یکی از طرفین یا اطراف است نه برابر .
ممکن است رجحانی غیر قابل اعتنا در احد اطراف رایج باشد (مثلا احتمال ۵۵ در مقابل ۴۵) اما بیش از این را فکر نمی‌کنم... استقرا نکرده‌ام Smile

(16-اسفند-1396, 07:31)مسعود عطار منش نوشته: 2-استاد حفظه الله در مورد سئوالهایی که از قضیه شخصیه باشد این بیان را دارند ولی در قضاییی کلیه لزوما این مطلب را نمی پذیرند و غالب روایات محل بحث ظاهرا از قسم دوم است .
بله. حق با شماست. ممنون.

اما به نظرم نکته‌ی دیگری نیز قابل توجه است:
این که حضرات ترک استفصال نکرده‌اند ممکن است به خاطر منجزیت مطلق علم اجمالی باشد، نه تعارض و تساقط اصول در اطراف علم اجمالی. (به عبارتی دیگر، علم اجمالی علت تامه‌ی تنجز باشد و اصلا مجرای اصل نباشد که بخواهد تعارضی رخ دهد) در این صورت منجزیت علم اجمالی مطلق خواهد بود، هر چند که در نظر امام معصوم علیه السلام در صورتی که در جایی تعارض بین جریان اصول رخ دهد، طرف مظنون مقدم باشد.

موفق باشید.
پاسخ
 سپاس شده توسط مسعود عطار منش
#5
به نظر بنده هم در غالب موارد علم اجمالی، احتمال در طرفین مساوی است و چنین نیست که همواره برای یک طرف مزیت معتنی به وجود داشته باشد. لذا حرف دوست عزیزمون m.haeri را به واقع نزدیکتر میبینم.
اللهم عجل لولیک الفرج
پاسخ
 سپاس شده توسط مسعود عطار منش


موضوعات مشابه ...
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  چکیدۀ دیدگاه استاد شبیری در بحث اشتراط بقای موضوع در جریان استصحاب مسعود عطار منش 0 103 23-شهريور-1402, 12:09
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  اشتراط جریان استصحاب به عرفی بودن یقین و شک مسعود عطار منش 0 272 18-فروردين-1402, 17:14
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  ترجیح احد المتزاحمین به غیر ملاک اهمیت مسعود عطار منش 2 705 18-فروردين-1402, 14:21
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  جریان استصحاب در شک در وجود خارجی موضوع مسعود عطار منش 0 223 26-اسفند-1401, 15:09
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  اشتراط بقای موضوع در جریان استصحاب در کلام مرحوم شیخ مسعود عطار منش 0 177 19-اسفند-1401, 20:38
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  پاسخ به اشکال تناقض صدر و ذیل دلیل استصحاب نسبت به اطراف علم اجمالی مسعود عطار منش 0 148 13-آبان-1401, 12:16
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  جریان اشتغال در شک در اصل تکلیف مسعود عطار منش 0 373 29-مهر-1401, 21:17
آخرین ارسال: مسعود عطار منش
  جریان اشتغال در برخی موارد شک در اصل تکلیف مسعود عطار منش 5 1,056 14-دي-1400, 14:55
آخرین ارسال: صدرا
  استدلال مرحوم داماد برای جریان استصحاب در شک تقدیری مسعود عطار منش 1 921 14-دي-1400, 14:44
آخرین ارسال: صدرا
  شرط جریان استصحاب چیست؟ شرعی بودن مستصحب یا اثر عملی داشتن آن مسعود عطار منش 4 382 23-آذر-1400, 11:22
آخرین ارسال: 105767

پرش به انجمن:


کاربران در حال بازدید این موضوع: 1 مهمان